گروه اقتصادی شهروند| چند روزی به پایان سال آبی 93 باقی نمانده که رهاورد آن به نظر می‌رسد خشکسالی بیش از گذشته است. در سالی که گذشت میزان بارش کافی نبود و به همین دلیل اکنون خانوارهای متعددی در معرض قطعی آب قرار دارند. به همین منظور وزارت نیرو برنامه‌های متعددی را در پیش گرفته تا بتواند از میزان خشکی هوا بکاهد. کارشناسان راه‌های مختلفی را توصیه می‌کنند که یکی از آنها باروری ابرهاست.
باروری ابرها درحقیقت یکی از متداول‌ترین و بهترین روش شناخته‌شده تعدیل آب و هوا، افزودن مواد به‌داخل یک ابر با استفاده از «ژنراتورهای زمینی» موشک یا هواپیما و با هدف تقویت تشکیل و رشد «بلورهای یخ» در ابرهای سرد و رشد قطرک‌های درون ابرهای گرم و درنتیجه افزایش بارش برف یا باران است.
به عبارت دیگر باروری ابرها روشی جدید برای تاثیرگذاری روی ابرهای طبیعی است که در آن با استفاده از مواد شیمیایی آب بیشتری از ابر به شکل باران یا برف گرفته می‌شود. کشورهای چین، روسیه، آمریکا، کانادا نمونه‌های موفقی از اجرای این طرح هستند.
باروری ابرها با کمک چین و روسیه
در همین راستا روز گذشته رحیم میدانی اعلام کرد اجرای طرح باروری ابرها به صورت جدی در برنامه‌های وزارت نیرو قرار گرفته است. تمامی تجهیزات و بسترهای لازم برای انجام طرح پیش‌بینی و هواپیماها هم تجهیز شده‌اند. این کار به دو روش ژنراتورهای زمینی و عملیات‌های هوایی انجام خواهد شد. این طرح در 12 استان کشور اجرا و از سال آبی 94-93 آغاز خواهد شد. البته این خبر تازه نیست. مدتی است که دولت تصمیم دارد این طرح را برای مبارزه با خشکسالی به کار گیرد. در اصل این طرح از‌سال 1353 در ایران آغاز شد و به‌طور ناپیوسته ادامه داشته است. اما از‌سال 1377 این مسأله به‌طور علمی و تحقیقاتی و کاربردی با استفاده از فناوری جدید توسط مرکز باروری ابرها انجام شده است. براساس آمار سال 1391 حدود 70 تا 75درصد آب تهران از ریزش‌های جوی و موجودی سدها تأمین می‌شود و منابع آبی زیرزمینی در شرایط بحرانی بیش از 30 تا 35درصد تقاضای آب را نمی‌توانند تأمین کنند. در آن زمان هزینه این طرح بالغ بر 13میلیارد ریال اعلام شد.
در همین زمینه در سال 1388 ایران تصمیم گرفت با روسیه همکاری کند. این کشور تجارب بسیاری در زمینه باروری ابرها داشت و دوباره در سال 1390 وزارت نیرو برای اجرای این طرح با دولت چین همکاری کرد و توافق‌هایی درباره اجرای طرح‌های تحقیقاتی مشترک با چین ازجمله دوره‌های آموزشی، خرید تجهیزات و مواد مصرفی بارورسازی انجام شد.
سفره‌های آب زیرزمینی خالی هستند
اما در راه مقابله با خشکسالی روش‌های دیگری هم وجود دارند که مورد نقد قرار دارند. به‌زعم برخی این روش‌ها کارشناسی‌نشده و حفر چاه عمیق یکی از آنهاست. پرویر کردوانی پدر علم کویرشناسی ایران دراین‌باره می‌گوید: آب مازاد در این مملکت وجود ندارد یعنی امکان ندارد آب از جایی بگیریم و به جای دیگر منتقل کنیم. به بهانه كم‌آبی چاه حفر نكنیم، كشاورزی را نابود نكنیم، توصیه به كشاورزی در خارج از كشور نكنیم، ذخیره آب نسل آینده را مصرف نكنیم و امنیت غذایی را به مخاطره نیندازیم.
این استاد دانشگاه درباره بحران آبی می‌گوید: ابتدای تابستان اعلام کرده بودند که ۱۲ شهر در بحران آبی به سر می‌برند و بعد گفتند که مشکل ۱۰ شهر حل شد و ۲ شهر باقی مانده درحالی‌که شرایط این شهر‌ها فقط تا پاییز بهتر شد و قرار شد که مشکل ۲ شهر باقی‌مانده را هم با حفر چاه عمیق حل کنند درحالی‌که حق زدن چاه را نداشته و نداریم.