این روزها پیامکی در فضای مجازی درباره ماهی تیلاپیا که با خود لینکی از فاکس نیوز را یدک می‌کشد، دست به دست می‌شود که مردم را از خوردن این نوع ماهی منع می‌کند.
فاکس نیوز علاوه‌بر اشاره به پرورش تیلاپیا در شرایط غیربهداشتی در کشور چین، افزودن مقادیر زیادی آنتی‌بیوتیک و هورمون در آب محل پرورش به مقادیر زیادی امگا 6 در گوشت این ماهی به‌عنوان عامل مستعد‌کننده بیماری‌های آلزایمر، التهابات روده و مشکلات قلبی اشاره کرده بود.
تیلاپیا که در سبد غذایی آمریکایی‌ها جایگاه خاصی پیدا کرده پس از میگو، ماهی آزاد و ماهی تن، رتبه چهارم را بین طرفداران غذاهای
دریایی دارد.
براساس اعلام موسسه بین‌المللی بهداشت تغذیه آمریکا، ماهی تیلاپیا حاوی مقادیر مناسبی از اسیدهای چرب امگا3 است اما میزان امگا6 موجود در آن، بیش از اندازه زیاد و نگران‌کننده است.
در سال 2008 گروهی از متخصصان دانشکده پزشکی دانشگاه «ویک فارست» نتیجه مطالعه‌ای را منتشر کردند که در آن به مقایسه سطح اسیدهای چرب در میان انواع ماهی‌ها پرداخته شده بود.
در این بررسی مشخص شد که میزان اسید چرب امگا 3 در ماهی تیلاپیا نسبت به برخی دیگر از ماهی‌ها همچون ماهی آزاد پایین‌تر است.
اسید چرب امگا 3 با دارا بودن خاصیت ضدالتهابی نقش قابل‌توجهی در رشد مغز و بهبود عملکرد قدرت شناختی آن بازی می‌کند و همچنین ممکن است از بروز بیماری‌هایی از قبیل دیابت و آلزایمر پیشگیری کند.
همچنین در این بررسی آمده است ماهی تیلاپیای پرورشی حاوی سطح بالایی از اسید «آراشیدونیک»، نوعی اسید چرب امگا 6 است. این نوع اسید چرب درحالی‌که برای بهبود وضع بافت‌های آسیب دیده بدن ضرورت دارد مصرف زیاد آن با بروز اختلال‌های مغزی همچون آلزایمر و التهاب وخیم مرتبط است.
دکتر محمد‌هاشمی دراین‌باره به ایرنا گفت: امگا 3 و امگا 6 از دسته اسیدهای چرب غیراشباع هستند که به وفور در گوشت ماهی یافت می‌شوند.
وی ادامه داد: تناسب ناموزون این دو اسید چرب در گوشت ماهی تیلاپیا تردیدهایی در مصرف آن پدید آورده است.
هاشمی افزود: ترکیب مناسب این دو اسیدچرب در سبد غذایی روزانه می‌تواند اثرات مفیدی نظیر کنترل فشارخون، بهبود وضع انعقاد خون، کاهش کلسترول، کاستن خطر ابتلا به بیماری‌های التهابی روده، ورم مفاصل و برخی از انواع سرطان و نیز اثر محافظت‌کننده بر سیستم قلب و عروق داشته باشد. این مشاوره تغذیه و رژیم درمانی افزود: میزان پایین اسید چرب امگا 3 در مقابل میزان بالاتر امگا 6 در انواع پرورشی ماهی تیلاپیا موجب طرح پرسش در مورد سودمند بودن آن شده به نحوی که برخی حتی خوردن آن را از فست فود مضرتر می‌دانند.
وی با رد این ادعا که خوردن تیلاپیا زیان بیشتری نسبت به همبرگر و سوسیس و کالباس دارد، گفت: این ادعایی نادرست محسوب می‌شود و مجامع علمی نیز آن را نپذیرفته است.
دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران اضافه کرد: برخی از مطالعات انجام شده در آمریکا نشان می‌دهد که با تغییر در نوع تغذیه و نگهداری این ماهی‌ها می‌توان نسبت اسیدهای چرب امگا 3 و 6 را در ترکیب آن متعادل ساخت تا جای هر گونه تردیدی از بین برود. وی یاد آور شد: فقط با استناد نامناسب بودن مقادیر این دو اسیدچرب نباید افراد را از مصرف ماهی تیلاپیا منع کرد.
به گفته‌هاشمی گنجاندن ماهی تیلاپیا در سبد غذایی دارای مزایای متعددی است و می‌توان برای تأمین امگا 3 و بهبود این نسبت از سایر منابع غذایی یا در برخی حالات از مکمل‌ها استفاده کرد.
وی توصیه کرد: لحاظ کردن دو وعده ماهی در طول هفته از اصول سبد غذایی سالم است و انحصار مصرف ماهی به تیلاپیا می‌تواند به سلامت این سبد غذایی لطمه بزند لذا توصیه می‌شود انواع ماهی‌های چرب به‌ویژه سالمون را در جیره غذایی خود بگنجانید و بین دفعات نیز با رعایت سایر اصول صحیح تغذیه، از تیلاپیا استفاده کنید.
هاشمی اظهار کرد: آنچه امروزه به‌عنوان تیلاپیا از کشور چین در بازار مواد غذایی ایران یافت می‌شود محصولی است که به واسطه منبع تولید آن بایستی توسط مسئولان ذیربط در وزارتخانه‌های بازرگانی و بهداشت مورد ارزیابی قرار بگیرد.
وی با بیان این‌که نحوه تغذیه و نگهداری این ماهی‌ها بر کیفیت گوشت آنها برای مصرف انسان تأثیر می‌گذارد، افزود: با توجه به اهمیتی که تغذیه در سلامت اجتماع و بهره‌وری عمومی دارد شایسته است مسئولان امر ضمن بررسی دقیق به صراحت در مورد آن اظهارنظر کنند.
تیلاپیا نامی است که بر گونه‌ای متجاوز از یک صد نوع ماهی که در آب‌های شیرین زندگی می‌کنند، اطلاق می‌شود و تاریخچه مصرف آن توسط انسان به آفریقا و دوران مصر باستان برمی‌گردد.
قابلیت انطباق‌پذیری و رشد سریع این گونه آن را برای انتخاب به‌عنوان ماهی پرورشی بسیار مناسب ساخته است. گوشت این ماهی منبع مناسبی برای تأمین پروتیین بدن است ضمن این‌که میزان پایین چربی‌های اشباع شده، کربوهیدرات و سدیم در ترکیب آن در کنار مقادیر متنابهی از ریزمغذی‌هایی نظیر فسفر، نیاسین، ویتامین12 B و پتاسیم موجب افزایش ارزش غذایی آن به‌عنوان یک خوراکی کم کالری و سودمند است.
تولید انبوه و طعم متبوع این ماهی موجب شده است که پس از اوج‌گیری مصرف آن از سال 2000 درحال حاضر به‌عنوان چهارمین غذای دریایی محبوب در آمریکا شناخته شود که هر روز نیز بر طرفداران آن افزوده می‌شود.
امروزه این ماهی در تعداد زیادی از کشورها در قاره‌های آسیا، آفریقا و آمریکا پرورش داده می‌شود.
در گذشته و در قاره آفریقا به‌خصوص در کشور کنیا، این ماهی با هدف کنترل بیولوژیک پشه مالاریا و نیز کنترل برخی از گیاهان آبی استفاده می‌شد و بنا به دلایل مختلف و به دنبال کشف ویژگی‌های خاص آن به‌عنوان یک گونه پرورشی مورد توجه قرار گرفت.
تولید این ماهی به علت هزینه بسیار پایین، نیاز اکسیژنی پایین، قابلیت رشد و تکثیر سریع، قابلیت تطبیق با انواع شوری آب، مقاومت نسبی در برابر بیماری‌ها و قابلیت تولید در انواع شرایط آب و هوایی به سرعت درحال افزایش است به نحوی که از آن به‌عنوان مرغ آبزی پروری یاد می‌شود.