شهروند| حالا حدود 6 سال از زمانی که 2 محیط‌بان منطقه محافظت‌شده دنا به‌دلیل قتل 2 شکارچی این منطقه به زندان افتادند، می‌گذرد. در همه این سال‌ها حکم قصاص برای آنها و تلاش‌هایی که فعالان اجتماعی و سازمان محیط زیست برای نجات آنها از چوبه دار انجام دادند، خبر و البته ماجراساز شده است؛ ماجرایی که حالا و بعد از گذشتن همه این سال‌ها به این مرحله رسیده: «گرفتن رضایت از خانواده‌های مقتولان به‌ازای پرداخت وجه‌المصالحه 2 محیط‌بان دنا.»
2 ماه پیش بود که قاضی دادگاه «غلامحسین خالدی» و «اسعدالله تقی‌زاده»، 2 محیط‌بان دنا حکم به مصالحه داد و برای گرفتن رضایت از اولیای دم، موضوع دریافت وجه‌المصالحه که مبلغ آن 2میلیارد تومان اعلام شده، مطرح شد؛ مبلغی که پرداخت آن از توان خانواده محیطبانان زندانی خارج است. برای همین هم بود که مسئولان سازمان محیط زیست و تعدادی از فعالان اجتماعی این حوزه تصمیم گرفتند در چند مراسم گلریزان، این مبلغ را توسط جمعی از خیرین جمع‌آوری کنند.
دیروز ساختمان «سندیکای شرکت‌های ساختمانی» جایی بود برای برگزاری سومین جلسه گلریزان محیط زیستی برای 2 محیط‌بان دنا. در این مراسم که به همت موسسه «گنجه پشتیبان زیست‌بوم»، برای جمع‌آوری کمک‌های مالی برای این دو محیط‌بان با حضور خیرین و طبیعت‌دوستان ازجمله «آرش اینانلو»، پسر «محمدعلی اینانلو» همراه بود، ده‌ها‌میلیون تومان پول جمع‌آوری شد. از دیگر مواردی که در این جلسه عنوان شد، تصمیم خانواده مقتولان برای اختصاص تمام پول به امور خیریه ازجمله ساختن مدرسه و بیمارستان بود.
در سومین گلریزان برای این دو محیط‌بان دنا، مبلغی بیش از 200میلیون تومان جمع‌آوری شد. براساس گفته متولیان این گلریزان، در دو گلریزان دیگر در شهرهای اصفهان و آمل تاکنون مبلغ 500میلیون تومان برای آزادسازی این محیطبانان جمع‌آوری شده است که با رقم گلریزان تهران این مبلغ به بیش از 700میلیون تومان رسیده است و این درحالی است که 2 خانواده مقتول برای بخشش قصاص این دو محیط‌بان مبلغ 2میلیارد تومان تقاضا کرده‌اند.
در ابتدای این مراسم، «عباس محمدی»، عضو موسسه «گنجه پشتیبان زیست بوم» صحبت کرد و از مناطق مختلف حفاظت‌شده در دنیا مثل طبیعت وحش، پارک ملی، چشم‌انداز حفاظت‌شده و ... سخن گفت: «به‌نظر من ایران به جوامع جهانی پیشنهاد دهد که منطقه دنا، عنوان
protected drama را بگیرد، چراکه در جهان اتفاقاتی مانند آنچه برای محیطبانان دنا پیش آمده، سابقه ندارد. اگر ما کاری انجام بدهیم، در درجه اول برای دلمان انجام داده‌ایم و برای ادای دینمان به کوهستان.»
او درباره فعالیت‌های گنجه پشتیبان زیست‌بوم و سابقه کمک‌های مالی آن به محیط زیست صحبت کرد و از برنامه‌هایشان در آینده خبر داد: «این گنجه از 2سال پیش تاسیس شده و سابقه کمک‌های زیادی داشته، مثل تهیه علوفه برای مناطقی که دچار برف سنگین شده و دام‌های آن منطقه را در خطر قرار داده است. مانند زمستان امسال که کمک‌هایی برای تهیه علوفه برای منطقه «حیدری» در خراسان جنوبی داشتیم و قرار است که به ساخت 4 آبشخور برای حیات وحش در این منطقه هم کمک کند. تهیه دانه برای پرندگان فریدونکنار و کارهایی این‌چنینی از فعالیت‌های این مجموعه بوده است. با توجه به آتش‌سوزی جنگل‌های ایلام در تابستان‌ها، گنجه برنامه دارد پایگاه‌های مردمی در استان ایلام برای مقابله با آتش‌سوزی ساخته و تجهیز کند. برای این مورد نیاز به برداشت حدود 10میلیون تومان از گنجه در این فصل داریم. برای این منظور ما باید صندوق دایمی برای چنین کارهایی داشته باشیم که نیازمند کمک‌های مردمی است تا در صورت نیاز بتواند پولی را به جایی اهدا یا قرض دهد یا به فعالیت‌های پژوهشی کمک کند. گنجه پولی برای برنامه‌ها، سفرها و مخارجی مثل پول تلفن و... خرج نکرده و تمام پول خود را صرف امور ذکرشده می‌کند. ما از شما خواهش می‌کنیم که حمایت‌های مالی خود را ادامه دهید تا پایگاه مالی مناسبی برای برقرار ماندن این گنجه داشته باشیم.»
در ادامه «حسین آخانی»، استاد دانشگاه تهران و فعال محیط زیست ضمن اهدای تعدادی از کتاب‌هایش به گنجه و فروششان در جهت کمک مالی به آن، سخنرانی کرد. او پس از یادی از مرحوم «محمدعلی اینانلو» درباره محیطبانان در بند گفت: «این حادثه چه از سر تقدیر و چه از سر تقصیر، رخ داده است. در این 7سال خیلی‌ها ازجمله «محمدعلی اینانلو» تلاش کردند تا این ماجرا پایانی خوش داشته باشد. از نظر ما محیط زیستی‌ها، کشته شدن هر انسانی، چه محیط‌بان چه شکارچی دردآور است، خصوصا اگر آنها از کسانی باشند که با ما بیشترین قرابت فکری را دارند. اکنون این عزیزان جانشان در خطر است و اگر ما بتوانیم آنها را نجات دهیم، نه‌تنها کار انسانی بوده بلکه مهم‌تر از آن نتیجه‌اش برای محیط زیست ایران است.» او ادامه داد: «در چند روز پیش خبرهای ناگواری مبنی بر تصویب قانون واگذاری زمین‌های شیب‌دار شنیده شده است. تصویب قانون دیگری هم خبر از واگذاری زمین‌ها به کسانی که محیط زیست را تصاحب کرده‌اند، می‌دهد. از همه بدتر، تصمیمی است که برای انتقال آب دریاچه خزر به سمنان گرفته شده است. قوانینی که چند‌سال پیش برای مجوزدار کردن چاه‌های غیرمجاز صادر شد خسارت بسیار زیادی به منابع آبی کشور وارد کرد. واگذاری آشوراده و اقداماتی از این دست باعث از بین رفتن محیط زیست ایران شده است. متاسفانه سه، چهار دهه است که یک تفکر بیمارگونه در جامعه ما حاکم شده و این تفکر بیمارگونه همه چیز را فقط از نگاه بتن می‌بیند. مسأله نگاه صرف بتنی برای ایجاد رفاه، خودش باعث نابودی زندگی می‌شود.»
این استاد دانشگاه درباره اقدامات غرب بعد از رنسانس سخن گفت که موجب نابودی محیط زیست شده بود: «بعد از رنسانس غرب کارهایی انجام داد که موجب تخریب محیط زیست می‌شد، اما اکنون به جایی رسیده که وزیر دادگستری فرانسه بعد از استعفا با دوچرخه به خانه برمی‌گردد. در سوئد خیلی از وزرا با دوچرخه به خانه می‌روند. رئیس یکی از بزرگترین موسسات پژوهشی در شهر «بن»، روزانه 11 کیلومتر دوچرخه سواری کرده و به محل کار خود می‌رود. ما و دولت، خود باید ناجی محیط زیست باشیم. این اتفاق در غرب هم افتاد و از اوایل قرن بیستم به بعد هسته‌هایی شکل گرفت که به جنبش‌های بزرگ محیط زیستی انجامید تا جایی که سیاستمداران غربی به این نتیجه رسیدند که اگر محیط زیست را حفظ نکنند، قدرتشان به خطر می‌افتد. از این نمونه می‌توان به قطار حامل زباله‌های هسته‌ای که قرار بود از آلمان به فرانسه حرکت کند، اشاره کرد. انبار زباله‌های هسته‌ای در عمق چند کیلومتری سطح زمین، در فرانسه قرار دارد. هنگام حرکت قطار، طرفداران محیط زیست تمام مسیر قطار را بستند و به آن اجازه حرکت ندادند. کار به جایی رسید که حزب محافظه کار Cdu بپذیرد، درِ تمام نیروگاه‌های هسته را به مدت 20سال ببندد. این درحالی رخ داد که حزب نام‌برده، جزو احزابی بود که تا قبل از این ماجرا شاید بیشتر در مقابل محیط زیست قرار داشت.»
او در ادامه درباره حفظ محیط زیست ایران گفت: «امروز را هم من نقطه عطفی تاریخی برای ایران می‌بینم که این هسته‌ها در ایران هم دارد شکل می‌گیرد. مسیر حفظ محیط زیست ایران جز مشارکت مردمی راه دیگری ندارد و نباید به دنبال گرفتن پول از سازمان محیط زیست باشیم. در دنیا هم کمک‌های مردمی رواج دارد، به‌طوری‌که دو تا از مهم‌ترین سازمان‌های محیط زیست ازجمله WWF، 56درصد از بودجه 4/289میلیون دلاری سالیانه‌اش توسط کمک‌های مردمی تامین می‌شود. مهم‌تر از آن سازمان greenpeace است که خیلی جاها جلوی سرمایه‌داری و آزمایش‌های هسته‌ای را گرفته و طبق اساسنامه آن حتی یک دلار از بودجه 400میلیون دلاری خود را از دولت و احزاب سیاسی دریافت نمی‌کند.»
«آخانی»، گنجه پشتیبان زیست‌بوم را نطفه‌ای دانست که با آزادسازی محیطبانان شکل گرفته و با حمایت خیرین می‌تواند ادامه پیدا کند و به وسیله آن در آینده می‌توان جلوی تخریب محیط زیست را گرفت و از آن برای اجرای پروژه‌های تحقیقاتی استفاده کرد.
از دیگر حضار این همایش که برای سخنرانی دعوت شد، «محمد عطاردیان»، دبيركل كانون عالي انجمن‌هاي صنفي كارفرمايي ايران بود.
او درباره مسأله مطرح در سازمان بین‌المللی کار با موضوع «کار شایسته» گفت: «موضوع کار شایسته در سازمان بین‌المللی کار مطرح است و در ایران هم جزو برنامه‌های چهارم و پنجم قرار گرفته و در برنامه ششم هم قرار می‌گیرد. کار شایسته یعنی کاری که کارگر و خانواده‌اش با آن کار حال و آینده‌شان تامین شود، بدون این‌که صدمه بدنی یا روانی به او وارد شود؛ سرمایه‌گذاران و کارفرمایان هم از آن کار بهره ببرند و آینده‌شان تامین شود و لطمه روانی و بدنی نبینند؛ در جهت توسعه باشد و محیط زیست را هم حفظ کند. درواقع یکی از 4 پایه مربوط به کار شایسته حفظ محیط زیست است. کار شایسته می‌گوید که در یک مملکت نباید نیروهای متخاصم بین کارگر و کارفرما و ... درست شود و این خلاف توسعه است. درواقع تمام این منافع باید حفظ شود اما در حد بهینه. اگر توسعه را شتابان انجام دهیم موجب توقف کار می‌شود.»
«عطاردیان»، درباره آبادی دشت قره قوم در شوروی افزود: «دشت قره قوم را که خشک مطلق بود با انحراف مسیر رودخانه‌ها آباد کردند، اما این کار منجر به خشک شدن دریاچه بایکال شد. در ایران هم بدون توجه به محیط زیست بعضی کارها انجام می‌شود که نتیجه آن خشک شدن تالاب‌ها، زاینده‌رود و... دیگر می‌شود.»
به گفته او کارها باید به ترتیبی انجام شود که طبیعت بتواند آن را جبران کند و توسعه در حدی باید باشد که اگر به محیط زیست آسیبی وارد می‌شود، قابل جبران باشد و خود ما مردم باید برای حفظ محیط زیست تلاش کنیم.
در حاشیه این مراسم «محمدی»، عضو موسسه «گنجه پشتیبان زیست‌بوم» در گفت‌وگو با «شهروند» از خانواده‌های شاکی تشکر و از گذشت و بزرگواری آنها برای مصالحه قدردانی کرد.
او همچنین درباره اقدامات سازمان محیط زیست در 2سال اخیر و شناخته شدن محیطبانان به‌عنوان ضابط قضائی گفت: «در 2سال اخیر در حمایت از محیطبانان گام‌های خوبی برداشته شده و اکنون محیطبانان ضابط قضائی محسوب می‌شوند و بیمه‌های بهتری برای آنها در نظر گرفته شده، اما هنوز جای کار بسیاری وجود دارد. در نظر گرفتن بیمه‌هایی با سقف حمایتی خیلی بالا از این موارد است تا اگر حادثه‌ای منجر به قتل یا جرح شد، سقف بیمه برای پرداخت دیه یا
مصالحه باز باشد.»
«جواد نظام‌دوست»، عضو انجمن غار و غارشناسی ایران هم درباره کمک‌های مردمی به سازمان‌های مردم‌نهاد گفت: «در جامعه‌ای که همه با مشکلات اقتصادی دست به گریبان هستند، کمک مردم به کسی که شاید اصلا او را نشناسند، نشان‌دهنده این است که جامعه ما هنوز زنده است.»