شیوا سعیدی- شهروند| موسسه
White Clarke Groupe هر ساله گزارشی کامل از صنعت لیزینگ جهان ارایه و تمام زوایای آن را بررسی می‌کند. گزارش جهانی لیزینگ به تحلیلی تأثیرگذار از محیط تجاری هر کشور و روندهای جهانی در لیزینگ خودرو و دارایی در جهان تبدیل شده است. البته هنوز چند ماه تا انتشار کلی این گزارش باقی مانده است و هم‌اکنون آمار کامل‌ سال 2013 در دسترس است. اما اخبار حاکی از آن است که بخش لیزینگ تجهیزات در ‌سال 2014 در آمریکا 2.6‌درصد رشد کرده است. چین مشکلات مربوط به VAT یا مالیات برارزش افزوده را برطرف کرده و دولت آن محیطی مناسب‌تر برای قبول سرمایه‌گذاری خارجی فراهم کرده است. این درحالی است که آلمان به‌عنوان سومین بازار بزرگ لیزینگ جهان شاهد رشد 6.9‌درصدی در این بخش خواهد بود. درنهایت انگلیس نیز از رشدی 14‌درصدی در عملکرد تجارت‌های تازه لیزینگ در نخستین ماه‌های خبر داده است. در ادامه آخرین آمار قابل دسترسی (2013) درباره وضع صنعت لیزینگ را می‌خوانید.
ارزیابی دوباره از صنعت لیزینگ پس از بحران
جهان به تازگی در حال بهبود از بحران اقتصادی است. در این شرایط صنعت لیزینگ توانسته با رشدی کم اما پایدار به حیات خود ادامه دهد. درخصوص کاهش سود و ظهور مزایای مالیاتی لیزینگ این صنعت مجبور شده راه‌هایی نوین برای تأمین فاینانس تجهیزات فراهم کند و مرزهای میان صنعت لیزینگ و صنعت وسیع روش‌های سرمایه‌گذاری را زیر پا بگذارد.  پس از سه ‌سال که روند بهبود اقتصاد جهانی آغاز شده، صنعت لیزینگ جهانی همچنان چشم‌اندازی مثبت دارد. 50 کشور برتر فعال در این صنعت رشد 1.7‌درصدی را در حجم تجارت‌های تازه 2013 گزارش دادند. به این ترتیب ارزش این کسب‌وکارها به 883.96‌ میلیارد دلار در سراسر جهان رسید. دو منطقه اروپا و آمریکای‌جنوبی از رشدی مثبت در این راستا خبر داده‌اند. کاهش مشهود رشد صنعت لیزینگ در آمریکای‌شمالی نتیجه ارزیابی جدید از صنعت لیزینگ در شیوه تعبیر آمار و ارقام توسط بنیاد سرمایه‌گذاری و لیزینگ کانادا (CFLA) است. در کنار تغییرات مشابه، این منطقه شاهد رشد 8‌درصدی در صنعت لیزینگ بوده است. با وجود رشد 1.7‌درصدی صنعت لیزینگ در ‌سال گذشته، رشد آن نسبت به سال‌های 2011 و 2012 بسیار کمتر بوده است. رشد جهانی صنعت لیزینگ در‌ سال 2011 میلادی 20‌درصد و در‌ سال 2012 حدود 9‌درصد بوده است.  دلیل این میزان رشد کاهش سرمایه‌گذاری و تغییرات در بازار یک کشور در 2013 بوده است. رشد بخش لیزینگ چین در میانه‌ سال با نوسان روبه‌رو شد. این امر پس از تغییرات VAT برای تراکنش‌های فروش بود. پس از انتشار آمار رشد 43‌درصدی در سال‌های 2011 و 2012 میلادی، این بخش در چین بسیار منقبض شد و در 2013 میلادی فقط 3‌درصد رشد کرد. البته براساس اخبار موجود هیچ آمار یا حجم دقیقی از بازار لیزینگ چین وجود ندارد؛ اما برخی منابع تعداد شرکت‌های لیزینگ این کشور را 2هزار واحد عنوان کرده‌اند. سبد لیزینگ این کشور در پایان 2014 میلادی بالغ بر 520‌ میلیارد دلار می‌شد که نشان‌دهنده رشدی 50‌درصدی نسبت به 2013 است. حجم تجارت‌های تازه نیز در این کشور به 500‌ میلیارد دلار رسیده است. این کشور در بخش خودرو بزرگترین بازار لیزینگ جهان را دارد.
نوآوری مرزها را از بین می‌برد
شرکت‌ها و بنیادهای تجاری که به‌طور سنتی خود را بخشی از تجهیزات صنعت لیزینگ می‌دانستند، طیف وسیعی از درآمدهای لیزینگ و سرمایه‌گذاری را به خود اختصاص دادند. در سال 2013 انطباق گسترده عملکرد «اجاره به قصد خرید» (HP) به‌عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری، کارشناسان را بر آن داشته تا حجم معاملات HP را نیز در گزارشات صنعتی خود منظور کنند. نرخ سود کم مدت‌هاست که مزایای مالیاتی مربوط به لیزینگ را از بین می‌برد. به همین منظور مدل‌های تجاری تغییر کرده‌اند تا بتوانند چالش‌های تازه را حل کنند. بسیاری از سازمان‌ها که خود را یک موسسه کاملا لیزینگی می‌دانستند، فعالیت‌های خود را امتداد داده‌اند تا شامل محصولات سرمایه‌گذاری غیرلیزینگی نیز بشوند که این موضوع به‌خصوص در بازار آمریکا شیوع یافته است. البته آمار این شرکت‌ها از گزارشات حذف شده است.
آمریکا بزرگترین بازار لیزینگ جهان
آمریکای‌شمالی که شامل آمریکا، کانادا و مکزیک است، همچنان بزرگترین بازار لیزینگ جهان به شمار می‌آید؛ به‌طوری که حجم تجارت‌های تازه صنعت لیزینگ این منطقه به 335.1‌ میلیارد دلار می‌رسد. این رقم شامل 37.9‌درصد سهم تجارت جهانی در بخش تجهیزاتی است که با سرمایه‌گذاری از طریق لیزینگ و اجاره به قصد خرید، خریده شده‌اند. در این منطقه، آمریکا به‌عنوان بزرگترین بازار لیزینگ جهان محسوب می‌شود که حجم تجارت تازه آن در 2013به 317.88‌میلیارد دلار رسید. این رقم از ترکیب عملکرد چهار بازار بزرگ لیزینگ (چین، آلمان، انگلیس و ژاپن) بیشتر است. بخش‌های اصلی لیزینگ آمریکا برحسب نوع تجهیزات شامل حمل‌ونقل، قطعات کامپیوتر، کشاورزی و ساختمان‌سازی بوده‌اند. بدین‌ترتیب حدود دوسوم تجارت‌های تازه نیز در این بخش‌ها اتفاق افتاده‌اند. هرچند حجم تجارت تازه این منطقه کمی کاهش یافته است، اما می‌توان رشد واقعی این منطقه را 8‌درصد بیش از رشد‌ سال گذشته تخمین زد. تغییر در چشم‌انداز کسب‌وکار سرمایه‌گذاری مبتنی بر دارایی در آمریکا سبب شده ELFF (بنیاد صنعت لیزینگ آمریکا) تمرکز خود را صرفا از لیزینگ و اجاره به قصد خرید گسترده‌تر کند و شامل طیف وسیع‌تری از ابزارهای مالی می‌شود.
رشد 6.3‌درصدی لیزینگ اروپا
سهم اروپا و آمریکای‌شمالی از بازار جهانی تقریبا یکسان است. حجم تجارت‌های تازه در منطقه اروپا در 2013 میلادی نیز 333.6‌میلیارد دلار تخمین زده شده است. اروپا 37.7‌درصد بازار جهانی لیزینگ را به خود اختصاص داده است. با وجود آن‌که اتحادیه اروپا بخش اعظم 2013 را در رکود گذراند، اما عملکرد کلی آن قدرتمند بود و صنعت لیزینگ منطقه 6.3‌درصد رشد کرد و این امر به تثبیت بازارهای جنوب اروپا منجر شد. در 2012 میلادی ایتالیا، اسپانیا، پرتغال و یونان هرکدام از کاهش حدودا 20‌درصدی حجم تجارت‌های تازه خود خبر دادند. آمار مربوط به این روند در ‌سال 2013 کمی نویدبخش‌تر بود. کاهش حجم تجارت‌های تازه در ایتالیا 0.27درصد، یونان 6.10درصد، پرتغال 2.26‌درصد و یونان 10.63‌درصد اعلام شده است.  همچنین آلمان و انگلیس 42.3‌درصد و بازار اروپا 16‌درصد بازار جهانی را به خود اختصاص داده‌اند. آلمان بزرگترین کشور این منطقه درخصوص لیزینگ تجهیزات به شمار می‌رود. این کشور در ‌سال 2013 توانست ژاپن را پشت سر گذاشته و پس از آمریکا و چین به‌عنوان سومین کشور بزرگ در زمینه حجم تجارت‌های تازه صنعت لیزینگ مطرح شود.  از سوی دیگر انگلیس طی‌ سال 2013 میلادی در صنعت لیزینگ رشد چندانی نداشت. حجم تجارت‌های تازه آن به 69.79‌میلیارد دلار رسید که 12.61‌درصد نسبت به‌ سال گذشته رشد کرده است. انگلیس یک بازار تثبیت شده برای صنعت لیزینگ به حساب می‌آید و جزو نخستین کشورهایی بود که اجاره به قصد خرید را به‌عنوان ابزاری برای دارایی سرمایه‌گذاری به کار برد.
بهبود آرام و آهسته در ژاپن
در سال 2013 حجم تجارت‌های تازه در منطقه آسیا 1.6‌درصد کاهش یافته و به 177.3‌میلیارد دلار رسید. این امر به کاهش سهم جهانی آسیا در بازار جهانی لیزینگ منجر شد و سهم آسیا از 20.8 به 20.1‌درصد رسید. چین به‌عنوان مهم‌ترین کشور این منطقه در صنعت لیزینگ از کاهش بی‌سابقه حجم تجارت‌های تازه خود گزارش داده است. با وجود آن‌که صنعت لیزینگ چین شاهد رشد سالانه 61‌درصد نسبت به‌ سال 2012 بوده است، اما میزان تجارت‌های تازه آن به‌شدت کاسته شده است. با وجود این چین لقب خود را به‌عنوان دومین بازار بزرگ لیزینگ و خرید دارایی از طریق لیزینگ و اجاره به قصد خرید حفظ کرد. حجم کسب‌وکارهای تازه این کشور 88.90‌میلیارد دلار بوده است.  صنعت لیزینگ ژاپن نیز در اوایل 2011 میلادی با روندی آرام در مسیر بهبود قدم گذاشت. در 2013 حجم تجارت‌های تازه این کشور به 67.26‌میلیارد دلار رسید که این رقم نشان‌دهنده رشد 30‌درصدی نسبت به‌ سال 2012 است. لیزینگ تجهیزات صنعتی، ساختمانی، بهداشتی و درمانی و قطعات سخت‌افزار کامپیوتری همه دارای رشدی دو رقمی بودند. بخشی از برنامه اقتصادی «شینزو آبه» نخست‌وزیر ژاپن به نام «استراتژی احیای ژاپن» در ‌سال 2013 معرفی شد که در آن لیزینگ به ابزاری مهم برای ترویج فناوری پیشرفته به کار گرفته می‌شود. بنابراین طی سال‌های آتی شاهد رشد فناوری و البته صنعت لیزینگ در تمام بخش‌های صنعتی این کشور خواهیم بود.
آفریقایی‌ها جزو 50 شرکت برتر لیزینگ جهان
شش کشور آرژانتین، برزیل، شیلی، کلمبیا، پرو و پورتوریکو در آمریکای لاتین، چهار کشور در آفریقا شامل مصر، مراکش، نیجریه و آفریقای‌جنوبی همراه با استرالیا و نیوزلند جزو 50 کشوربرتری هستند که درصنعت لیزینگ فعالند.
منطقه استرالیا و نیوزلند حدود 1.4‌درصد حجم صنعت لیزینگ جهان را به خود اختصاص می‌دهند. به این ترتیب پس از آمریکای لاتین در رده‌بندی جهانی مکان پنجم را ازآن خود کرده‌اند. به‌هرحال حجم تجارت تازه این منطقه به 12.5‌میلیارد دلار رسیده که نشانگر 22.3‌درصد کاهش است. دلیل عمده این کاهش، افت ارزش دلار استرالیا در مقابل دلار آمریکا بوده است.

درباره صنعتی که به رشد اقتصادی کمک می‌کند
لیزینگ؛ صنعتی برای حفظ جریان نقدینگی

ریشه‌های کنونی صنعت لیزینگ در زمان حال به تاریخ 1877 میلادی برمی‌گردد؛ یعنی زمانی که شرکت «تلفن بل» در آمریکا تصمیم گرفت به جای فروش، تلفن‌های خود را اجاره دهد. به این ترتیب شرکت‌های دیگر نیز همین روند را دنبال کردند. نمونه نوین آن شرکت IBM است که ماشین‌های «پانچ کارد» خود را به‌طور لیزینگی در اختیار مشتریان قرار می‌داد. حجم کلی صنعت لیزینگ برای دهه‌های متمادی بسیار ناچیز بود. به ‌هرحال نخستین شرکت لیزینگی آمریکا در‌ سال 1953 میلادی در سانفرانسیسکو به وجود آمد. پس از آن شرکت‌های لیزینگی دیگر که اغلب وابسته به یک شرکت تولید‌کننده بودند در سراسر آمریکا ظهور کردند. در این نقطه لیزینگ به‌عنوان یک ابزار تجاری مجزا و کارآمد شناخته شد. در دهه 1960 لیزینگ درکشور انگلیس به وجود آمد و سپس در آلمان پایه‌هایش را محکم‌تر کرد. درحقیقت می‌توان لیزینگ را نوع خاصی از سرمایه‌گذاری به حساب آورد که در آن اجاره‌دهنده به طرف قرارداد اجازه می‌دهد از کالاهای قابل حمل مانند خودرو، ماشین‌آلات یا تجهیزات دفتری و صنعتی یا املاک مانند آپارتمان و هتل استفاده کند. این روش خاص به کاربر اجازه می‌دهد که روی ماهیتی خارجی سرمایه‌گذاری کند. در لیزینگ تأکید اصلی روی جنبه استفاده از کالا است و نه مالکیت آن. درخصوص استفاده از دارایی نیز موجر باید علاوه بر مبلغی وجه، نرخ سود و هزینه‌های اجرایی را محاسبه و پرداخت کند. این موارد شامل بخش بازپرداخت می‌شوند. لیزینگ مزایای بسیاری بر اشکال سنتی سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی دارد. مهم‌ترین مزیت لیزینگ در این حقیقت نهفته که از جریان نقدینگی محافظت می‌کند. دارایی مورد نظر را می‌توان بدون استفاده از سرمایه شخصی یا وام به دست آورد؛ زیرا شرکت‌های لیزینگ تمام سرمایه‌گذاری را انجام می‌دهند. این هزینه‌ها را می‌توان برای فرآیندهای عملیاتی و پروژه‌های تجاری دیگر به کار برد. چنین روندی به‌خصوص برای گسترش سرمایه‌گذاری مانند تجهیزات تولیدی و تجاری مفید است. هنگامی که از لیزینگ برای پروژه‌های گسترش ظرفیت استفاده می‌شود، دارایی‌های جاری را می‌توان برای سرمایه‌گذاری‌های دیگر مانند توسعه محصولات جدید یا روش‌های بازاریابی به کار برد که روی درآمد تأثیرخواهند داشت. به دلیل ساختار یگانه قراردادها، لیزینگ در مقایسه با خرید یک دارایی فرصت تجاری فراهم می‌کند. هنگام خرید فقط انتخاب میان خریدن یا نخریدن یک دارایی وجود دارد، اما در لیزینگ صاحب کسب‌و‌کار می‌تواند اختیارات بیشتری داشته باشد. علاوه برآن به گسترش کارآمدی و نوآوری در شرکت‌ها کمک می‌کند. به هرحال مزایای لیزینگ بر روش‌های سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی آن وابسته به شرایط عملیاتی شرکت و بازار سرمایه و شرایط مرتبط با دارایی است. طی بحران اقتصادی، حوزه صنعت لیزینگ در بسیاری از کشورهای پیشرفته مانند سوییس کاهش یافت. به همین دلیل بسیاری از شرکت‌هایی که در این حوزه فعال بودند، مجبور شدند به روش‌های جایگزین سرمایه‌گذاری رو بیاورند و به همین دلیل از حوزه لیزینگ خارج شدند. به‌هرحال باتوجه به روند آهسته و پیوسته بهبود اقتصاد جهانی، وضع صنعت لیزینگ جهانی نیز در حال بهبود است.