گروه اقتصادی شهروند| تا دوهفته دیگر و با شروع سال زراعی جدید، کشاورزان راهی مزارعی میشوند که این روزها سایه سنگین بحران آب را بر سرخود میبینند. بحرانی که باعث شده تا وزارت نیرو، سهم آب کشاورزی را به نصف تقلیل دهد و معضلی تازه برای این بخش پراتلاف در منابع آبی ایجاد شود. براساس آمارها، امسال سهم 92میلیارد مکعبی آب کشاورزی تقریبا نصف شده و به 50 مترمکعب رسید. حال تصور کنید در همین شرایط، خبر رسیده که شانس در خانه کشاورزی ایران را زده و اختلاف روسیه با اتحادیه اروپا این کشور را برای تأمین نیازهای غذایی به سمت ایران هدایت کرده است؛ حال آنکه تأمین لیست 60 قلم کالای خوراکی روسها توسط کشاورزان ایرانی، با این شرایط سختتر از قبل شده است. حالا درست در وضعیتی که یک شانس بزرگ صادراتی به ایران روی آورده بحث خشکسالی و ناکارآمدی مدیریت آب، عرصه را بر مدیران تنگ کرده است. عیسی کلانتری دبیرکل خانه کشاورز و وزیر پیشین کشاورزی با اشاره به بحران آب ایران و بهرهوری پایین کشور در زمینه تولید محصولات کشاورزی میگوید: به روسها درباره تأمین محصولات آببر وعده ندهیم زیرا هزینه تولید با میزان درآمد همخوانی نداشته و توجیه اقتصادی ندارد. براساس گزارشهای میدانی هم، بحران آب در بسیاری از استانها به افت شدید منابع آب زیرزمینی منجر شده و وزارت نیرو را وادار کرده تا کابوس کمآبی پاییز را با کاستن سهم آب کشاورزی جبران کند. در این خصوص حمید چیتچیان وزیر نیرو از نصف شدن سهم آب کشاورزی و احیای دوباره شوراهای حفاظت منابع آب در استانها خبر میدهد و میگوید: برای جلوگیری از بحرانآفرینی مجبوریم میزان استفاده از سفرههای آب زیرزمینی را 25درصد کاهش دهیم. اما او در عین حال تأکید دارد که کاهش سهمیه آب کشاورزان دلیلی بر کاهش تولید نیست، زیرا باید مدیریت صحیح منابع آبی صورت بگیرد و کشاورزی اقتصادیتر شود تا میزان تولید بالا برود؛ همانطور که در مزرعه 20 هکتاری اصفهان به اندازه 200 هکتار محصول گرفته شد. محمدحسین شریعتمدار مشاور عالی وزیر کشاورزی نیز با اشاره به راندمان پایین کشاورزی ایران در مدیریت منابع پایه میگوید: در ایران به ازای مصرف هر متر مکعب آب بهطور متوسط تنها 500 گرم گندم تولید میشود این در شرایطی است که میانگین تولید گندم در جهان به ازای مصرف هر متر مکعب آب 930 گرم است و کشور خشکسال مصر توانسته است این راندمان را از متوسط جهانی نیز بالاتر ببرد و به 54/1کیلوگرم برساند. او افزود: دنیا به ازای صادرات محصولاتی که یک متر مکعب آب مصرف کردهاند بهطور میانگین 2/1 دلار درآمد دارد اما درآمد ایران از این محل تنها 30 سنت است. او تأکید میکند: تولید محصولات کشاورزی به ازای مصرف بالای آب از مزیت خارج شده است و بهتر است کشور بخشی از کشت محصولات آببر مانند برنج را متوقف کند و به دنبال واردات باشد. این اظهارات در شرایطی است که حدود 2 دهه از اجرای طرح نوینسازی سیستم آبیاری در کشور میگذرد و بنا بود 3/5 میلیون هکتار اراضی آبی کشور به سامانه آبیاری تحت فشار مجهز شوند، اما کوتاهیهای 20ساله مدیران باعث شد که تاکنون تنها یکمیلیون و 400 هکتار از اراضی کشور به این سامانه مجهز شوند. حالا با تشدید بحران آب و خشکسالی قریبالوقوع، دولت یازدهم مجبور است تا با اقدامی فوری اعتبار ویژهای به توسعه یک طرح فراموششده اختصاص دهد. محمد طالبی مدیرعامل بانک کشاورزی نیز در این خصوص اعلام کرد: دولت یازدهم با رایزنی فراوان توانست 10میلیارد دلار معادل 25هزارمیلیارد تومان را از صندوق توسعه ملی دریافت کند تا در توسعه سیستم آبیاری نوین مورد بهرهبرداری قرار دهد. گفتنی است این بودجه تنها میتواند 200هزار هکتار اراضی دیگر را به شبکه آبیاری نوین ملحق کند.
در نهایت حالا در آستانه شروع سال زراعی، این کشاورزان هستند که با چاههای خشک و سیستم فلج آبیاری سنتی گرفتارند و سال تیرهای را پیشروی خود میبینند.