راضیه زرگری| اکثر مردم می‌دانند که ورزش برای قلب خوب است، اما آنچه که روشن نیست این است که چقدر ورزش برای بهبود سلامت قلب مورد نیاز است. بیماری‌های قلب و عروق علت اصلی مرگ‌ومیر در جهان است، براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، بهبود سلامت قلب با تغییر در شیوه زندگی مناسب، که یکی از آنها ورزش است یکی از مهم‌ترین تاکیدات سلامت در سطح جهان است. بنابراین ضروری است که بدانیم چه نوع ورزشی به بهبود عملکرد قلب کمک می‌کند. ورزش هوازی؛ هدف اصلی در حرکات هوازی این است که حرکت خون در سراسر بدن برای اکسیژن رسانی انجام شود. فعالیت‌های هوازی مانند دویدن، دوچرخه‌سواری، بالا رفتن از پله و قایقرانی قلب را برای تأمین اکسیژن به ماهیچه‌ها قویتر می‌کند. فعالیت شدید‌تر و مکرر،به مراتب مفیدتر هستند. بر این اساس، برای تقویت قلب و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی - عروقی حرکت‌های هوازی بسیار توصیه می‌شود، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها انجام ۱۵۰ دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط مانند پیاده روی تند، یا ۷۵ دقیقه با شدت شدید فعالیت هوازی مانند دویدن در هر هفته را بسیار ایده‌آل می‌داند.
تمرینات وزنه و قلب؛ بسیاری از مردم تمرینات با وزنه را به‌عنوان یک راه برای افزایش قدرت و توان ورزشی محافظت از قلب درنظر می‌گیرند. درحالی‌که تمرینات وزنه دارای تأثیر کمی در ظرفیت هوازی دارد، ولی می‌تواند سطح قند خون، حساسیت به انسولین و فشار خون را کنترل کند و برای جلوگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی مفید باشد. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که تمرینات با وزنه چطور می‌تواند بر سلامت قلب تأثیر بگذارد. در یک مطالعه انجام شده توسط دانشگاه هاروارد، محققان به این نتیجه رسیده‌اند مردانی که تمرینات ورزشی با وزنه به مدت ۳۰ دقیقه یا بیشتر در هر هفته داشته‌اند خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر در آنها تا ۲۳درصد کاهش یافته است.
یوگا و قلب؛ یوگا یک اتصال ذهن، جسم و روان است. برخی از پزشکان یوگا، فعالیت‌های کششی و هوازی پویا را به توصیه‌های درمانی خود افزوده‌اند. زیرا افزودن این عناصر جدید می‌تواند شرایط محافظت از قلب را فراهم کند به عبارت دیگر،یوگا می‌تواند تا زمانی که در محدوده هوازی متوسط تا شدید انجام می‌شود، به قلب کمک کند. این اثرات آرام بخش در ورزش یوگا به‌طور منظم بر سلامت قلب تأثیر می‌گذارد. انجمن قلب آمریکا اعلام کرده است پس از ۱۲ هفته تمرین منظم یوگا فشار خون کمتر و احساس آرامش بیشتری به انسان دست می‌دهد؛ سطح کلسترول پایین می‌آید و قابلیت بدن افزایش و خطرات ناشی از بیماری‌های قلبی کاهش می‌یابد.
تاثیرات مثبت ورزش بر عملکرد ذهن
همان طور که گفته شد ورزش‌های سبک، هوازی و به اصطلاح تمرینات ایروبیک می‌تواند تاثیرات بسیار خوبی بر حفظ سلامت قلب و عروق داشته باشد،
علاوه بر این، تحقیقات جدید نشان می‌دهد ورزش منظم می‌تواند ذهن افراد را نسبت به سن شان شاداب و فعال نگه دارد. این نتیجه گیری از یک مطالعه جدید از محققان کانادایی که ارتباط بین ورزش هوازی و عملکرد مغز در بزرگسالان مسن را بررسی کرده است، می‌آید.
محققان این پژوهش ازجمله دکتر کلودین گوتیر و همکارانش از دانشگاه مونترال، گزارش یافته‌های خود را در مجله نوروبیولوژی پیری منتشر کرده‌اند. دکتر گوتیر، در این رابطه توضیح می‌دهد: «تعریق بدن ما با بالا رفتن سن کمتر و سخت‌تر می‌شود و به نظر می‌رسد سخت شدن رگ‌ها از آئورت قلب شروع می‌شود؛ آئورت اصلی ترین رگ خروجی از قلب، قبل از رسیدن به مغز است. در واقع، سخت شدن یا گرفتگی این عروق می‌تواند به تغییرات شناختی که در طول یک زمان مشابه اتفاق می‌افتد کمک کند.»
عملکرد بهتر افراد مسن با آئورت قابل ارتجاع‌تر در انجام آزمون‌های ذهنی
او و محققان این تیم گروهی از افراد مسن را مورد مطالعه قرار داده و دریافتند افرادی که آئورت آنها شرایط بهتری داشت و کسانی که از نظر تناسب اندام وضع جسمانی بهتری داشتند، در آزمون‌های شناختی عملکرد ذهنی به مراتب بهتری از خود نشان دادند.
دکتر گوتیر اضافه می‌کند: بنابراین ما فکر می‌کنیم حفظ قابلیت ارتجاعی رگ می‌تواند یکی از مکانیزم‌هایی باشد که به واسطه آن ورزش سرعت پیری عملکرد شناختی مغز را کاهش می‌دهد. آنها دو گروه از افراد که از نظر جسمی و ذهنی سالم بودند را مورد مطالعه قرار دادند؛ 31جوان 18 تا 30ساله و 54سالمند 55تا 75ساله. محققان در این مطالعه نه‌تنها نسبت به مطالعه مقایسه‌ای بین جوان‌تر‌ها و مسن‌ها علاقه مند بودند بلکه به دنبال مقایسه در هر گروه سنی هم بودند.
تمام شرکت‌کنندگان تحت آزمون‌های جسمی و روانی قرار گرفتند. برای تست‌های فیزیکی، آنها با دستگاه‌های بدنسازی سنگین کار کردند و این درحالی بود که محققان حداکثر اکسیژن مصرفی آنها را در طول هر 30 ثانیه اندازه گیری می‌کردند و برای آزمون‌های روانی، آنها تحت انجام یک آزمایش استروپ قرار گرفتند که یک آزمون علمی معتبر محققان است و اغلب برای اندازه‌گیری توانایی شناختی استفاده می‌شود. در آزمون ذهنی استروپ، به شرکت‌کنندگان عنوان رنگ‌های مختلف مانند قرمز، زرد، آبی، و ... نشان داده شد، اما این ترتیب به شکلی بود که عنوان رنگ با معنی واقعی آن مطابقت نداشت. بنابراین، کلمه قرمز ممکن بود به رنگ آبی چاپ شده باشد، یا زرد می‌توانست به رنگ قرمز چاپ شده باشد در این میان شرکت‌کنندگان باید رنگ کلمه چاپ شده را بدون توجه به معنی کلمه به سرعت اعلام می‌کردند.
در طول این مطالعه شرکت کنندگان همچنین تحت سه اسکن MRI قرار گرفتند که یکی از آنها جریان خون به مغز را اندازه گیری می‌کرد؛ یکی دیگر از فعالیت‌های مغز طی فعالیت مغزی استروپ تصویر برداری می‌کرد و سوم سختی رگ آئورت را اندازه‌گیری می‌کرد. آئورت بزرگترین رگ خونی در بدن است که خون غنی از اکسیژن را از قلب به سایر نقاط بدن انتقال می‌دهد.
محققان شواهدی از رکود و کندی وابسته به سن در عملکرد اجرایی مغز، کشش آئورت و سلامت قلبی - تنفسی در میان این شرکت کنندگان به دست آوردند. آنها همچنین دریافتند بین سلامت عروق، تناسب اندام و عملکرد مغز ارتباط مثبتی یافت می‌شود. دکتر گوتیر می‌گوید: این مطالعه اولین گزارش با استفاده از MRI در این نوع تحقیقات است؛ همین مسأله ما را قادر می‌سازد علایم ظریف‌تر و جزیی‌تر در سلامت جوامع را پیدا کنیم؛ علاوه بر این محققان دیگر می‌توانند آزمایش‌های انجام شده در این پژوهش را برای مطالعات شناختی- عروقی در جمعیت‌های کمتر سالم و بالینی استفاده کرده و در قالب‌های مختلف وفق دهند. او اشاره می‌کند که اگر چه، مکانیسم‌های پیچیده‌تر نیز می‌تواند آمادگی جسمانی قلبی - عروقی و سلامت رگ‌های خونی در مغز را به هم پیوند دهد، با این حال به‌طورکلی این نتایج از این فرضیه حمایت می‌کند که شیوه زندگی به حفظ قابلیت ارتجاعی عروق کمک می‌کند، در نتیجه از آسیب عروق مغزی جزیی جلوگیری می‌کند و نهایتا به حفظ توانایی شناختی در زندگی آینده افراد کمک می‌کند. در همین حال، در یکی دیگر از مطالعاتی که به تازگی از دانشگاه استنفورد منتشر شده نشان می‌دهد چگونه فعالیت‌های بدنی خطر ابتلا به ضربان نامنظم قلب در زنان مسن را کاهش می‌دهد.