یاسر نوروزی| حالا که این نوشته را می‌نویسم، بالای 130تن از هموطنانم جان باخته اند و تازه سرنوشت 330 تن از آنها هنوز مشخص نیست. آمار کشته‌ها، غیر از ایرانیان بالای 1500 تن می‌رسد و همچنان رفته رفته به تعداد کشتگان و زخمی‌ها اضافه می‌شود. آن هم با فاصله‌ای بسیار کوتاه از جان باختن 118 تن دیگر در سقوط بالابر. این اتفاق مهیب و ناگهانی، بین اهالی فرهنگ و هنر هم بازتاب‌های فراوانی داشت. از بیانیه علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد و اعلامیه معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد مبنی بر تعطیلی عمومی تمام برنامه‌های هنری گرفته تا به تعویق افتادن تمام کنسرت‌های موسیقی کشور، توقف برنامه خندوانه، گزارش دردناک علی ضیاء و خودداری شریفی‌نیا از شرکت در میزگرد شبکه خبر. در این میان سخنگوی شورای صنفی، غلامرضا فرجی، اعلام کرد: سینماهای کشور اما در سه روز آینده به اکران برنامه‌هایشان ادامه خواهند داد. در این میان بسیاری از هنرمندان کشورمان در صفحات مجازی، گاهی محزون و گاهی خشمگین، واکنش نشان دادند و در اندوه حجاج داغدیده شریک شدند. در ادامه برخی از این واکنش‌ها و جملات را که در خبرگزاری‌ها و یا شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافته خواهید خواند.
علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
انالله وانا الیه راجعون. فاجعه خونبار جانباختن جمع کثیری از زائران بیت‌الله الحرام و هموطنان عزیزمان را در سرزمین وحی به پیشگاه مقام معظم رهبری، خانواده‌های معظم جانباختگان و ملت بزرگ ایران تسلیت می‌گویم و برای مصدومان این حادثه اسفبار از خداوند متعال شفای عاجل مسألت دارم. اخبار رسیده از سرزمین وحی حاکی است که به دلیل عدم همکاری ماموران دولت عربستان‌سعودی پیکر ده‌ها نفر از جانباختگان همچنان در سرزمین منا بر روی زمین مانده و صدها نفر از مجروحان حادثه در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در انتظار رسیدگی هستند ولی ماموران دولت عربستان از رسیدگی به وضع آنان جلوگیری می‌کنند. بدیهی است مسئولیت حفظ جان حجاج و زائران حرم الهی مستقیما به عهده دولت عربستان بوده و در این حادثه خونبار که موجب جانباختن صدها نفر زائر بیت‌الله الحرام از کشورهای مختلف اسلامی و آسیب دیدن بیش از دو‌هزار نفر گردید دولت آن کشور موظف است هرچه سریع‌تر تسهیلات لازم را برای جمع‌آوری پیکر این عزیزان و درمان مجروحان فراهم سازد. برای کلیه خانواده‌های جانباختگان از خداوند متعال صبر و اجر جزیل مسألت دارم. دولت جمهوری اسلامی ایران وظیفه خود می‌داند تا روشن شدن ابعاد مختلف این فاجعه اسفبار، موضوع را با جدیت پیگیری کند. در حادثه مرگبار که در اثر ازدحام جمعیت در رمی جمرات در منا رخ داد صدها تن از حجاج جان خود را از دست دادند.
معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد
فاجعه انسانی مکه مکرمه و کشته و زخمی شدن صدها زائر از کشورهای اسلامی و ده‌ها زائر ایرانی، کام شیرین مسلمانان جهان را تلخ و عید بزرگ اسلامی را به عزا تبدیل کرد. به همین مناسبت ضمن عرض تسلیت این مصیبت عظمای جهان اسلام، کلیه برنامه‌های هنری در سه روز ایام عزای عمومی که از سوی مقام معظم رهبری اعلام شده است، در کشور تعطیل است.
رامبد جوان
سلام. به خاطر اتفاق تلخی که در صحرای منا افتاده و به احترام خانواده‌های درگذشتگان این حادثه و اعلام عزای عمومی، خنداونه نیز پخش نمی‌شود.
محمدرضا شریفی‌نیا، بازیگر
محمدرضا شریفی‌نیا پنجشنبه‌شب به شبکه خبر دعوت شده بود تا درباره بازی و بازیگری در گفت‌وگوی ویژه برنامه «شهر فرهنگ» صحبت کند اما لحظاتی قبل از حضور این بازیگر، حادثه دردناک منا به وقوع پیوست و باعث شد شریفی‌نیا هم از حضور در برنامه عذرخواهی کند. او ضمن اظهار تأسف و تأثر از این اتفاق و تسلیت به خانواده‌های داغدیده، گفت: «واقعا الان حوصله‌ای برای بحث‌های سینمایی نیست و بهتر است شبکه خبر به خاطر این برنامه اخبارش را قطع نکند.»
بنیامین بهادری
تسلیت به همه عزیزان و بازمانده‌های بی‌قرار...
امیر جعفری
ایرانم تسلیت
آناهیتا همتی، بازیگر
فاجعه دردناک منا. ضمن عرض تسلیت خدمت بازماندگان تمام کشته‌شدگان، صبر و شکیبایی برایشان آرزو می‌کنم.
الیکا عبدالرزاقی، بازیگر
نه تو می‌مانی و نه اندوه
و نه هیچ‌یک از مردم این آبادی...
به حباب نگران لب یک رود قسم،
و به کوتاهی آن لحظه شادی که گذشت،
غصه هم می‌گذرد،
آنچنانی که فقط خاطره‌ای خواهد ماند....
به تن لحظه خود، جامه اندوه مپوشان هرگز...
محمد علیزاده، خواننده
به دلیل همدردی با بازماندگان فاجعه مکه، کنسرت زنجان لغو شد. جای تأسف برای مسئولان عربستان باقی می‌ماند. برای بازماندگان این فاجعه دردناک فقط صبر از خدای بزرگ خواستارم.
بهنوش بختیاری
هموطنم! فاجعه مصیبت‌بار «منا» را به همه شما عزیزانم تسلیت عرض می‌کنم و برای بازماندگان صبر و قرار از خداوند منان طلب می‌کنم. چه عزایی شد عیدمان. فاصله تبریک و تسلیت چه کوتاه بود...
علی ضیاء
سیدعلی ضیاء، مجری تلویزیون، که برای برگزاری مراسم حج در مکه حضور داشت، در گفت‌وگو با مهر عنوان کرده: «متأسفانه در فضای مجازی اخباری از بنده منتشر شده بود مبنی بر این‌که در حادثه منا جان خود را از دست داده‌ام. این اخبار به قدری زیاد بود که به رغم اطلاع خانواده از سلامتی من، خانواده‌ام به شک افتاده و بار دیگر با من تماس گرفتند تا از سلامت من مطلع شوند... حال من خوب است و به خاطر محبتی که تمامی مردم چه در ایران و چه حاجیان در این‌جا نسبت به من و سلامت جسمی من داشتند از همه تشکر می‌کنم...» ضیا در رابطه با این حادثه گفت: «من در آن مسیر نبودم که این اتفاق رخ داد و مسیر دیگری را می‌رفتم اما به ناگاه متوجه شدیم که یکی از مسیرها را بسته‌اند، البته این‌جا همه می‌گویند که ولیعهد و فرزند پادشاه با تیمی ۲۰۰ نفره از آن‌جا عبور می‌کردند تا بروند به شیطان سنگ بزنند. البته ما هم چنین اتفاقی را حس کردیم و دوستانی که تجربه حضور چند ساله را دارند می‌گفتند جو امنیتی به گونه‌ای شده که انگار کسی از سرانشان درحال عبور است.» او در ادامه عنوان کرده: «این‌جا هوا بسیار بسیار گرم است و دیروز نیز نسبت به امروز بسیار گرم‌تر بود، اما متاسفانه دریغ از آبی که به دست زائران بیت‌الله بدهند، ما بچه شیعه‌ها وقتی ایام محرم می‌شود ایستگاه صلواتی آب و شربت به دست عزاداران می‌دهیم اما این‌جا از تکریم زائران بیت‌الله الحرام خبری نبود، آب نبود که زائران بخورند و با این‌که می‌دیدند هوا گرم است اما آبی بر سر مردم نمی‌ریختند... ما برای امدادرسانی رفتیم اما اجازه هیچ کمکی را از سوی ما نمی‌دادند حتی پزشکان هلال‌احمر که برای دیدن مریض‌ها به بیمارستان‌ها رفته بودند وقتی می‌بینند اجازه نمی‌دهند وارد بیمارستان‌ها شوند، پشت درِ بیمارستان منتظر می‌نشینند.» این مجری تلویزیون گفته: «دو تن از همکاران عزیز ما هم هنوز مفقود هستند، برخی از دوستان که آنها را در آن زمان دیده بودند می‌گویند چند پیرمرد زیر دست و پا افتاده بودند این دو نفر که می‌بینند، خم می‌شوند تا آنها را از زیر دست و پا نجات دهند که خودشان زیر دست و پای بقیه گیر می‌کنند.» وی در گفت‌وگو با سایت لبیک صداوسیما تأکید کرد: «هنوز اطلاعی از این دوستان نداریم اما امیدواریم که هرچه زودتر خبر صحت و سلامتی آنها را دریافت کنیم و همچنان در جست‌وجوی آنها خواهیم بود. حس انساندوستانه ایرانی‌ها کاملا مشهود بود و به مردم دیگر کمک می‌کردند، اما متاسفانه مأموران عربستان با این‌که وضع نابسامان را مشاهده می‌کردند هیچ کاری نکرده و اقدامی نمی‌کردند.»
بابک جهانبخش، خواننده
هموطن تسلیت. همچون هوایی که تنفس می‌کنیم، عشق خدا در اطراف ما درحال گردش است. باور کنید، خداوند در همین حوالی است و حتی نزدیک‌تر از رگ گردن به ماست. معشوق همین‌جا است... یاحق.
مهدی مقدم، خواننده
تسلیت عرض می‌کنم به همه هموطنان و عزیزان داغدیده در حادثه مکه. به رغم هیجان اولیه اجرا در تهران بعد از 14 سال، اجرای کنسرت برای من شادی و خوشحالی و ضرورتی در غم و اندوه هموطنانم ندارد. خداوند به همه بازماندگان این حادثه صبر دهد.
عبدالحسین برزیده، کارگردان
من سه سفر به مکه داشته‌ام که هر سه آنها حج واجب بوده که در یک مورد شاهد کشته شدن افراد در
رمی جمرات بودم و به چشم خودم دیدم که چطور آنهایی که به جهت جثه ضعیف‌تر هستند به دلیل ازدحام جان خود را از دست می‌دهند و یا برخی دیگر که از پل سقوط می‌کنند... کشته شدن انسان‌ها واقعا دردناک است که متاسفانه انگار در دنیای ما کم اهمیت شده است. همه انسان‌ها حق حیات دارند و نباید حق زندگی‌‌شان با سهل‌انگاری از دست برود... بیش از دعواهای سیاسی در رابطه با این موضوع و مقصر دانستن دولت عربستان، که مقصر هم هست، باید به فکر راه‌حل برای جلوگیری از تکرار این فاجعه‌ها شویم و از برگزارکنندگان حج بخواهیم که کاروان‌ها را مدیریت کنند که از کاروان‌ها بخواهند با حرکت در ساعات مختلف از ازدحام جلوگیری کنند.
مجتبی راعی، کارگردان
باید شورایی متشکل از همه کشورهای اسلامی تشکیل شود که آنها به صورت جمعی مراسم مناسک حج را اداره کنند که عربستان هم مانند دیگر کشورها عضوی از آن شورا باشد.
شرکت نورتابان
تهیه‌کننده فیلم «محمد رسول الله»
حرم و شهری که بعد از بعثت پیامبر گرامی اسلام(ص) باید خانه امن الهی باشد امروز به دلیل مدیریت غلط و غیرالهی حکام سعودی شاهد فجایعی همچون منا است. اتفاقاتی که در روز پنجشنبه دوم مهرماه و پیش از آن رخ داد نشانه کاملی از بی‌کفایتی حکام سعودی در میزبانی از مسلمانان و پیروان راستین حضرت محمد(ص) است. شرکت سینمایی نور تابان به‌عنوان تهیه‌کننده و پخش‌کننده فیلم محمد رسول الله(ص) و همچنین سایر سازندگان این فیلم این مصیبت عظما را به مقام معظم رهبری(مدظله العالی )، ملت مسلمان ایران و تمامی کشورهای مسلمان و خانواده‌های داغدار زائران جان باخته در حادثه منا تسلیت می‌گوید و از خداوند برای آنان طلب آمرزش می‌کند.