عیسی علوی| با پایان ماه رمضان عملا پرونده طرح اکران «افطار تا سحر» در سینماها هم به پایان رسید. طرحی که به سینمادار و مخاطب اجازه می‌داد تا پاسی از شب به تماشای فیلم‌های سینمایی بنشیند. این طرح که تا به ثبات رسیدنش در دو‌سال اخیر مسیر پر پیچ و خم و پرحاشیه‌ای را طی کرده بود امسال با اکران چند فیلم و افزایش 60درصدی مخاطبان موفق‌ترین سال خود را گذراند. به اندازه‌ای که بسیار از سینماداران در گفت‌وگوهای متعدد خود با رسانه‌ها درخواست داشتند که این طرح تا پایان تابستان تمدید شود و در کل چنین طرح‌هایی فقط مخصوص ماه رمضان نباشد. حالا نصراله پژمان‌فر عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت‌وگویش با سایت خانه ملت اعلام کرده که با در نظر گرفتن یکسری شرایط خاص می‌توان امید داشت که طرح «افطار تا سحر» قابلیت اجرا شدن در ایام دیگر سال را هم داشته باشد؛ اتفاقی که در صورت رخ دادن و همکاری نهادهای مختلف می‌تواند بیش از همه به سینما برای جذب مخاطب کمک کند. در همین زمینه هم به سراغ علی سرتیپی تهیه‌کننده و دکتر محمدعلی الستی جامعه‌شناس رفتیم تا ببینیم از منظر سینمایی و چرخه اقتصادی و از منظر جامعه‌شناسی چنین اتفاقی یعنی باز بودن سینماها تا بعد از نیمه‌شب می‌تواند تأثیر مناسبی بر سینما و جامعه داشته باشد یا نه.
مجلس با چه شرایطی موافق ادامه طرح است؟
اول برویم سراغ صحبت‌های عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، پژمان‌فر در این خصوص معتقد است اجرای طرح افطار تا سحر می‌تواند در چارچوب معنوی و فرهنگی خاصی اجرایی و حتی در ایام مختلف تکرار شود، اما مشروط بر این‌که خوراک فرهنگی مناسب با فرهنگ ایرانی و اسلامی در آن گنجانده و زمان مناسبی برای آن انتخاب شود. البته او مشکلات زیادی را سر اجرا شدن چنین طرحی در ماه رمضان و ایامی غیر از آن می‌بیند: «حضور مردم و روزه‌داران از افطار تا سحر در اماکنی مثل سینماها می‌تواند تبعات مثبت اقتصادی بر این صنعت داشته باشد، اما باید به این نکته نیز توجه داشت که تداوم این امر می‌تواند به ترویج سبک زندگی غربی و شب زنده‌داری و به هم خوردن ساعت خواب و استراحت کافی بینجامد. ما در بسیاری از کشورهای غربی که مردم تا پاسی از شب می‌توانند با حضور در اماکن مختلف حضور داشته باشند شاهد آن هستیم که ساعت کاری از ساعت 9 و یا حتی 10 صبح آغاز می‌شود، اما این مسأله در سیستم کاری و سنتی کشورمان مرسوم نیست.» با این حال این نماینده مجلس مشکلات پیش روی چنین طرحی را قابل حل شدن می‌داند: «البته می‌توان این احتمال را با یک برنامه‌ریزی دقیق و جامع فرهنگی به صفر رساند.»
مهم‌ترین نکته، شرایط خاص ماه رمضان است
اما علی سرتیپی به‌عنوان تهیه‌کننده معتقد است در ایامی غیر از ماه رمضان اجرای چنین طرح‌هایی چندان فایده ندارد. سرتیپی در گفت‌وگو با «شهروند» علت اصلی استقبال مردم از سینما رفتن آن هم در نیمه شب را سحری خوردن قبل از اذان صبح می‌داند و معتقد است علی القاعده بسیاری از مردم بین اذان مغرب و اذان صبح در ماه رمضان فعالیت آنچنانی ندارند، خیلی‌ها اصلا نمی‌خوابند و ساعت کار در ماه رمضان هم به بسیاری از مردم اجازه می‌دهد که بیشتر به خواب قبل از افطار و بعد از سحر فکر کنند به این ترتیب فرصت کافی برای رفتن به سینما را دارند. سرتیپی معتقد است در حالت عادی مردم باید صبح زود سر کار بروند و این یعنی حتی اگر چنین طرحی هم وجود داشته باشد شاید در زمانی غیرماه رمضان چندان استقبالی از آن نشود. البته او علاوه بر بحث زمان بین افطار و سحر مسأله مهم دیگری هم مطرح می‌کند: «در شب‌های ماه رمضان تهران در بخش‌های مختلف بیدار است و به عبارت دیگر شب‌های تهران زنده است و مردم یکی از انتخاب‌هایشان در این موقعیت سینماست، کم‌کردن قیمت بلیت‌ها در این طرح و تبلیغات بالایی که برای آن شد هم از دلایل دیگری است که می‌توان آن را دلیل استقبال مردم از اکران این طرح دانست.» به گفته سرتیپی در حالت عادی هم هر کدام از سینماها در صورت استقبال از فیلمی می‌توانند سانس‌های ویژه 12 شب بگذارند و هیچ محدودیتی برای نمایش فیلم در نیمه شب در ایام غیر ماه رمضان وجود ندارد.
افزایش نشاط و شادی مردم
صحبت‌های سرتیپی به نظر منطقی و کاملا درست است اما دکتر محمدعلی الستی به‌عنوان جامعه‌شناس معتقد است چنین اتفاق‌هایی را باید به فال نیک گرفت اما به شرطی که شرایط اجرای آن هم کاملا مهیا شود. شرایطی که اگر مهیا شود آن وقت مشکلاتی که سرتیپی از آنها نام برده خود به خود حل می‌شود. الستی معتقد است چنین اقداماتی از نظر افزایش روحیه برای جامعه بسیار خوب است، به گفته الستی این‌که مردم در هر ساعتی در تهران با تردد، چراغ‌های روشن و فعالیت روبه‌رو شوند در افزایش نشاط و شادی مردم بسیار تأثیرگذار است همان‌گونه که در بسیاری از کشورهای جهان شهرهای بزرگ اصطلاحا نمی‌خوابند و مردم می‌توانند همیشه فرصت سرگرم شدن داشته باشند. به اعتقاد الستی، این موضوع نباید صرفا درخصوص سینماها رخ دهد چرا که مردم فقط برای سینما‌رفتن حاضر نیستند نیمه شب از خانه بیرون بیایند ولی اگر فرهنگ زنده بودن شب که نتیجه‌اش باعث رفع خستگی کار روزانه هم می‌تواند باشد به درستی جا بیفتد آن وقت ظرفیت‌سازی بسیار گسترده‌ای در بخش‌های مختلف رخ می‌دهد. به گفته الستی، همان فرهنگی که اجازه می‌دهد مردم در ماه رمضان تا نیمه‌های شب به مراکز تفریحی و سینماها بروند اگر در ایامی غیر از ماه رمضان هم جا بیفتد نتیجه‌اش قطعا نشاط و شادی بیشتر مردم و بالا رفتن روحیه آنها خواهد بود.
لزوم برنامه‌ریزی دقیق
حالا با در کنار هم قرار دادن صحبت‌های سرتیپی و الستی می‌توان به این نتیجه رسید، اگر همین شرایط و امکاناتی که در ماه رمضان برای تفریحات شبانه مردم فراهم بود در ایام غیر این ماه رمضان هم وجود داشته باشد می‌توان به درست رخ دادن چنین اتفاقی و در نتیجه افزایش استقبال مردم از سینماها امیدوار بود. به‌هرحال نمی‌توان کتمان کرد که بسیاری از مردم جامعه هم افرادی هستند که در زمان‌هایی غیر از صبح علی‌الطلوع سر کار خود حاضر می‌شوند و شب‌ها به دنبال تفریح و سرگرمی در تهران می‌گردند و سینما رفتن هم به‌عنوان یک تفریح مناسب و هم به‌عنوان یک کار فرهنگی می‌تواند گزینه بسیار خوبی برای مردم باشد. استقبال مردم از سینما در هر شرایطی می‌تواند به چرخیدن بهتر صنعت سینما کمک کند، چرخیدن درست یک صنعت راه را برای پویایی آن بازتر می‌کند و نتیجه پویاتر شدن صنعت سینما ارایه آثار باکیفیت‌تر به مخاطب است. چرخه‌ای کاملا تثبیت شده در سراسر جهان که هنوز متصدیان امور فرهنگی کشور چندان به آن توجه نمی‌کنند و حالا با این پیشنهاد مجلس و در صورت ارایه برنامه‌ریزی درست و اقدام عملی می‌توان امیدوار بود که شاید قدمی درست در راه بهتر شدن وضع سینمای ایران که یکی از مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین هنرهای امروز ایران در جهان است برداشته شود.