مراسم گرامیداشت شخص درگذشته، در میان ترکمنان ایران، ازجمله سنت‌هایی است که همدلی و همیاری آنها را بازمی‌گوید. این آیین، جنبه‌هایی زیبا با تجلی‌های ویژه‌ای از احساسات انسانی را در خود دارد؛ پدیده‌ای که با تشریفات سنگین امروزی در بیشتر فرهنگ‌ها مغایرت دارد و شایسته توجهی ویژه است. ترکمن‌ها برای کسی که از دنیا می‌رود، همچنان احترامی چون زندگان قایل‌اند تا جایی که از فعل مردن برای بیان خبر درگذشت کسی استفاده نمی‌کنند. معمولا ترکمن‌ها برای دادن چنین خبری می‌گویند، «فلانی درگذشت» یا این‌که «فلانی غایب شد» و جمله‌هایی از این دست.
سوم، هفتم، چهلم، صدم و سال فرد درگذشته، در میان ترکمن‌ها با عنوان‌های اوچی، یدی سی، قیرقی و یوزی و ییلی معروف است. آنها در روزهای یادشده برای صدقه نذری می‌پزند. نزدیکان و همسایگان همچنین برای همدلی با خانواده صاحب‌عزا، تا چهلمین روز درگذشت، ساز و آواز گوش نمی‌دهند و مراسم جشن برپا نمی‌کنند. گوشه‌ای دیگر از این همدلی و همیاری مربوط می‌شود به این‌که تا سوم فرد درگذشته، در خانه صاحب عزا غذایی نمی‌پزند و در این مدت همسایگان برای آن خانواده غذا تهیه می‌کنند. نه همچون بسیاری از خانواده‌های شهرنشین در شهرهای کوچک و بزرگ که همه در خانواده صاحب عزا گردمی‌آیند تا از خوان نعمتی که برقرار شده است، بهره‌ای بگیرند. ترکمن‌های تربت‌جام با تعیین سرگروه‌هایی، از هر خانه، مبلغی برای خانواده فردر درگذشته جمع می‌کنند تا خانواده صاحب عزا در مخارج برگزاری مراسم درنماند. ايرج افشار، ایران‌شناس شهیر در تأیید موارد یادشده اینگونه نوشته است، «از صبح فرداي آن‌روز عده‌اي از اهالي روستا‌هاي مجاور به خانه متوفي آمده و در آن‌جا مجلس ترحيم ترتيب مي‌دهند... هريك از افرادي كه به‌منظور تسليت‌گويي و دلجويي نزديكان متوفي در مجلس ترحيم شركت مي‌كنند، هدايايي از قبيل چند متر پارچه، يك كله‌قند و حتي يك بز يا گوسفند با خود مي‌آورند و به صاحبان عزا مي‌دهند». همدلی نزدیکان و آشنایان به این موارد هم منحصر نمی‌شود؛ آنها در روزهای نخست آمد و رفت به خانه فرد درگذشته، موقع صرف غذا یک یا دو لقمه بیشتر غذا نمی‌خورند.
زنان در روزهای ابتدای پس از درگذشت فرد، با بقچه‌ای که در آن 3 عدد نان می‌گذارند به خانه وی می‌روند و زن صاحب‌عزا با برداشتن یکی از نان‌ها، دو نان دیگر را برمی‌گرداند. این رسم برای برکت داشتن و شادی سفره و خانه صاحب عزا انجام می‌شود و در نبود فرد درگذشته، زن یا دیگر بازمانده‌اش را به آینده دلگرم می‌کند. گذاشتن کاسه‌ای آب برای پرندگان در کنار سنگ قبر، از دیگر جلوه‌های زیبایی است که رسوم ترکمنان را در زمان مرگ معنادارتر می‌کند. ترکمنان از سویی دیگر در اینگونه زمان‌ها با دیدن دوستان و آشنایان خود کدورت‌ها و رنجش‌ها را کنار می‌گذارند. آنها به‌گونه‌ای صله‌رحم بجا می‌آورند که خود همدلی و پیوند ترکمنان را روایت می‌کند.