شهروند| بنزین آزاد شد به همین سادگی و البته بی‌سروصدا. در یک هفته‌ای که از خردادماه گذشت چند روزی به انتظار گذشت و چند روز بعد هم در شوک سپری شد. سردرگمی هم یکی دیگر از ویژگی‌های شرایط این روزهاست. خیلی‌ها هنوز بنزین 700تومانی ذخیره کرده‌اند و شمارش معکوس برای مصرف آن آغاز شده است. تاکسی‌ها و گروهی از وسایل نقلیه عمومی ازجمله وانت‌بارها هنوز بلاتکلیف هستند و نمی‌دانند تکلیف‌شان با این شرایط جدید چه خواهد بود. البته در قدم اول ذخیره بنزین یارانه‌ای رانندگان تاکسی سوخت و دود هوا شد. دولت می‌گوید این سوخت ارزان برای حمل‌ونقل عمومی پرداخت می‌شده و وقتی مقدار زیادی از آن دپو شده یعنی به مصرف واقعی و تعریف‌شده خود نرسیده است. طرح دیگری هم که گزارش‌ها خبر از اجرای آن می‌دهند واریز روزانه سهمیه بنزین است به این معنی که سهمیه روزانه قابل انتقال به روز بعد نیست و در صورت عدم‌استفاده در پایان روز باطل خواهد شد.
بنزین سوپر 800تومانی حذف شد
خبر دیگر این روزهای پرخبر هم خداحافظی بنزین سوپر 800تومانی از پمپ‌بنزین‌هاست. ۷۰۰تومانی در کارت هوشمند خودروهای شخصی اظهار داشت: به دلیل اجرای طرح یکسان‌سازی قیمت بنزین، متوسط مصرف این فرآورده نفتی با افزایش قابل توجهی روبه‌رو شده است. سجادی تصریح کرد: براساس برآوردهای انجام شده، بیش از ۹۸درصد مردم ماهانه ۱۰۰لیتر بنزین مصرف نمی‌کنند. او با بیان این‌که از ساعت۲۴ روز چهارشنبه طرح یکسان‌سازی قیمت بنزین با حضور گسترده نیروهای شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در سطح جایگاه‌های سوخت کشور با موفقیت و بدون حادثه انجام شده است، گفت: بر این اساس شامگاه گذشته جایگاه‌های سوخت کشور با تراکم قابل توجه خودروها روبه‌رو بوده‌اند اما طرح یکسان‌سازی قیمت‌ها بدون هیچ‌گونه حادثه خاصی انجام گرفته است.
سهمیه بندی گازوئیل حذف نشده است
در این میان به نظر می‌رسد تنها میراث باقی‌مانده از پروژه بنزین دو نرخی، چند‌میلیون کارت سوختی است که دستکم فعلا استفاده خاص و مشخصی ندارند و تنها بخشی از هویت خودرو را تشکیل می‌دهند و بس. با این‌همه سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی هنوز مزیت‌هایی را برای مصرف‌کنندگان این کارت‌ها قائل است ازجمله این‌که چون جایگاه‌های سوخت معمولا یک یا دو کارت برای سوختگیری دارند، رانندگانی که از کارت سوخت خود استفاده کنند زمان کمتری را در این جایگاه‌ها تلف می‌کنند. البته قطعا این مزیت برای طرحی که هزینه سنگینی برای صدور کارت‌های سوخت و توزیع آنها و نصب نازل‌های جدید پرداخته است، چندان موجه نیست! داستان افزایش قیمت حامل‌های انرژی فقط به بنزین هم ختم نمی‌شود و مصرف‌کنندگان گازوییل را هم دربرمی‌گیرد. البته به گفته داوود عربعلی، سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران سهمیه‌بندی گازوییل در بخش حمل‌ونقل حذف نشده اما قیمت گازوییل آزاد به ۶۰۰ تومان افزایش یافته و قیمت گازوییل سهمیه‌ای از هر لیتر 250تومان به 300تومان رسیده است.
یکسان سازی نرخ گازوئیل
همچنین ناصر سجادی مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران از یکسان‌سازی قیمت گازوییل بخش‌های کشاورزی، صنعت و شناورهای دریایی خبر داد. وی افزود: پیش از این بخش کشاورزی، صنایع و شناورهای دریایی تا سقف معینی گازوییل را هر لیتر 250 تومان دریافت می‌کردند و در صورت نیاز بیشتر هر لیتر گازوییل با نرخ 500 تومان به آنها عرضه می‌شد. وی گفت: براساس مصوبه دولت از این پس کلیه نیاز بخش کشاورزی، صنایع و شناورهای دریایی به گازوییل با قیمت هر لیتر 300 تومان تأمین خواهد شد.
در نهایت این‌که پروژه تک‌نرخی شدن قیمت بنزین کلید خورده و احتمالا مسیر حرکت آتی رسیدن به قیمت فوب خلیج‌فارس یعنی هزار و 500 تومان به ازای هر لیتر خواهد بود درحالی است که سخنگوی دولت بارها و بارها افزایش قیمت حامل‌های انرژی در سال94 را تکذیب کرده بود و تاکید داشت که فعلا آب از آب تکان نخواهد خورد اما ظاهرا قرار بر این بوده که سناریوی قطع یارانه سوخت در سکوت خبری روی صحنه برود، درست مانند قطع یارانه مشمولان پردرآمد که به گفته نوبخت بدون حاشیه و اطلاع‌رسانی درحال اجراست.
از کارت جایگاه‌داران استفاده شود
در همین حال سخنگوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، گفت: به منظور جلوگیری از کاهش سهمیه دارندگان ذخیره بنزین
٧٠٠ تومانی، در زمان سوختگیری بنزین سوپر از کارت جایگاه‌دار استفاده شود. داوود عربعلی اظهار داشت: چنانچه رانندگان خودروهای دارنده ذخیره بنزین
٧٠٠ تومانی بخواهند بنزین سوپر سوختگیری کنند، به منظور جلوگیری از کاهش سهمیه
٧٠٠ تومانی‌شان باید از کارت جایگاه‌دار استفاده کنند.
وی افزود: زمان سوختگیری بنزین سوپر، از ذخیره ٧٠٠ تومانی موجود در کارت برداشت می‌شود که برای جلوگیری از آن باید از کارت جایگاه‌دار استفاده شود. عربعلی تأکید کرد: این دستورالعمل به منظور اطلاع هم‌وطنان روی تلمبه‌های بنزین سوپر جایگاه‌ها نیز نصب شده است.
مجبور به حذف بنزین یارانه‌ای شدیم
محمدباقر نوبخت نیز در یک برنامه تلویزیونی درخصوص بی‌اطلاعی مردم از زمان قطع بنزین یارانه‌ای گفت: باید چه زمانی اطلاع‌رسانی می‌کردیم؟ مثلا از یک ماه قبل؟ در آن صورت هم عده‌ای اقدام به تخریب و اعمال فشار می‌کردند که نتیجه‌ای جز التهاب در کشور نداشت. وی درباره این‌که چرا سوم خردادماه برای آزاد‌سازی نرخ بنزین انتخاب شده، افزود: باید چه روزی را انتخاب می‌کردیم اگر دوم خرداد بود حکایت دیگری بود و اگر چهارم بود باز هم حرف دیگری می‌زدند به‌هرحال واقعیت این است که این یک تصمیم قانونی بود و ما در دو ماه اول سال تلاش کردیم تا از انواع روش‌ها برای انتخاب گزینه درست استفاده کنیم، درعین‌حال که رئیس‌جمهوری به شدت تأکید داشت افزایش قیمتی نداشته باشیم و حتی تا روزهای آخر افزایش قیمت حامل‌های انرژی را نمی‌پذیرفت. نوبخت که بارها افزایش قیمت بنزین در سال 94 را رد کرده بود، توضیح داد: در آن زمان هیچ تصمیمی برای این موضوع نداشتیم اما شرایط به سمتی بود که ناچار شدیم نسبت به این موضوع اقدام کنیم برای همین پیشنهاد بنزین 1200 تا 1500 تومانی را نپذیرفته و تنها سهمیه 700تومانی را حذف کردیم.
جبران 3هزار میلیارد تومان از کسری بودجه
او خاطرنشان کرد: در آن زمان واقعا تصمیمی برای افزایش قیمت حامل‌ها نداشتیم و دراین مدت هم بارها و بارها راهکارهای متفاوتی را مورد بررسی دقیق انجام دادیم. باید این واقعیت را پذیرفت که هیچ دولتی علاقه ندارد دست به اقدامی بزند که از یکسو اثرات ناخوشایندی در زندگی مردم داشته و از سوی دیگر با آزرده کردن آنها شرایط خود را نامطلوب کند. این درحالی است که ما باز همین 3هزار میلیارد تومان به دست آمده از محل افزایش قیمت بنزین را بین خود مردم تقسیم کرده و برای رفاه و تأمین هزینه‌های بهداشت و درمان آنها صرف خواهیم کرد، درعین‌حال که در ماه‌های اخیر توانستیم حدود 300میلیارد تومان به‌عنوان مابه‌التفاوت تسهیلات دریافتی به تولید اختصاص داده و به آن بپردازیم. وی با اعلام کسری 16هزار میلیارد تومانی منابع هدفمندی از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی گفت: با بنزین هزارتومانی فقط 3هزار میلیارد تومان از این کسری جبران می‌شود.
نوبخت با اشاره به تعیین سقف 48هزار میلیارد تومانی برای منابع ناشی از افزایش قیمت حامل‌های انرژی در بودجه امسال افزود: عملکرد سال گذشته و پیش‌بینی سال‌جاری تا قبل از افزایش‌های اخیر در قیمت سوخت نشان می‌دهد منابع به دست آمده از این بخش فقط در حد 32هزار میلیارد تومان است که البته باید طبق قانون نصف آن بین خانوارها تقسیم شده، 30درصد به تولید و 20درصد دیگر به خزانه اختصاص یابد، اما در شرایط موجود به دلیل روش اشتباه و غلط پایه‌گذاری‌شده از گذشته ناچاریم تمام این رقم و حتی با برداشت از خزانه و اضافه کردن به آن را بین مردم توزیع کنیم. نوبخت با بیان این‌که بین 48هزار میلیارد تومان بودجه و 32هزار میلیارد تومان عملکرد هدفمندی یارانه‌ها از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی 16هزار میلیارد تومان فاصله وجود دارد، خاطرنشان کرد: بر این اساس باید برای جبران این کسری، قیمت بنزین و سایر سوخت‌ها را در حد این 16هزار میلیارد تومان گران می‌کردیم، اما با توجه به مخالفت شدید رئیس‌جمهوری و دولت با افزایش یکباره قیمت‌ها، دست به چنین اقدامی نزدیم.
بین بد و بدتر انتخاب کردیم
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خلاصه قانون هدفمندی را افزایش قیمت و تقسیم آن بین مردم توصیف و ابراز امیدواری کرد كه قیمت کالاها و خدمات تحت‌تأثیر افزایش قیمت بنزین قرار نخواهد گرفت و ازجمله قیمت‌ها در بخش حمل‌ونقل عمومی افزایش نخواهد یافت. او با بیان این‌که افزایش قیمت بنزین تصمیمی از بین خوب و خوب‌تر نبود، بلکه از بین بد و بدتر انتخاب شد، گفت: یکی از استدلال‌های قوی در این زمینه از بین‌بردن فساد ناشی از دونرخی بودن قیمت بنزین بود که آسیب‌های بسیاری را طی این سال‌ها به اقتصاد وارد کرده بود.
کنترل آثار روانی گرانی بنزین بر بازار
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تنها مسئولی نبود که از کنترل قیمت ها خبر داد. در این زمینه مجتبی خسروتاج قائم‌مقام وزیر صنعت از کنترل بازار به منظور جلوگیری از گرانفروشی‌های احتمالی ناشی از جو روانی گرانی بنزین خبر داد و گفت: افزایش نرخ بنزین نه به صورت واقعی بلکه به لحاظ روانی در قیمت کالاها اثرگذار است. وی افزود: در مجموع بنزین در قیمت تمام شده محصولات یک واحد صنعتی نقش عمده‌ای ایفا نمی‌کند، درحالی‌که بنزین مورد مصرف خودروهای سواری است و می‌تواند در هزینه‌های حمل‌ونقل و جابه‌جایی مسافر اثرگذار باشد.