|دکتر ابراهیم شفیعی|
|فوق‌تخصص جراحی قلب|
زنان به‌خاطر تفاوت جنسیت و هورمونی نسبت به مردان 10سال دیرتر گرفتار بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شوند.
بیماری تنگی عروق کرونر قلب شایع‌ترین علت مرگ در جوامع بشری است که به‌طور معمول در سال‌های جوانی آغاز می‌شود اما زمان بروز آن در دهه‌های آخر زندگی است و مردان از 45 سالگی و خانم‌ها از سن 55سال به بالا در معرض ابتلا به بیماری تنگی عروق کرونر قلب قرار می‌گیرند.
بیماری تنگی عروق کرونر قلب به علت رسوب برخی مواد از قبیل چربی‌ها در جدار شریان‌های تغذیه‌کننده ماهیچه قلب به وجود می‌آید.
این بیماری زمانی که علایم آن بروز می‌کند، سال‌ها از شروع آن گذشته است و هنگامی خود را نشان می‌دهد که به علت تنگی شدید عروق تغذیه‌کننده به علت عدم خونرسانی کافی مشکلاتی برای قلب به وجود می‌آید.
شایع‌ترین علامت این بیماری، درد شدید ناحیه قفسه‌سینه است که هرچند می‌تواند به اشکال مختلف تا حد نارسایی قلب و مرگ ناگهانی خود را نشان دهد اما گاهی نیز بدون علامت بوده و به‌طور تصادفی هنگام معاینات مشخص می‌شود.
ممکن است سال‌های متمادی شخص دچار آن باشد ولی به علت متوجه‌نبودن، اقدام به درمان خود نکند لذا بهترین کار در این زمینه پیشگیری است زیرا در صورت ابتلا حتی با صرف هزینه‌های گزاف و پیچیده‌ترین اعمال جراحی هم ممکن است نتیجه مطلوب به دست نیاید.
از عوامل مستعد‌کننده بیماری یادشده، فشارخون بالا، چربی‌خون، قندخون، کم‌تحرکی، چاقی، وراثت و عوامل ژنتیکی، فشارها و استرس‌های روانی و اجتماعی، استعمال دخانیات، رژیم‌غذایی نامطلوب، جنسیت و سن بالا است که مجموعه‌ای از این عوامل می‌تواند شخص را دچار این بیماری کند.
در صورت ابتلا درمان آن در مراحل اولیه با دارو صورت گرفته و در صورت عدم پاسخ باز کردن عروق کرونر از طریق بالون و آنژیوپلاستی یا پیوند عروق کرونر انجام می‌شود که برای بهبود خونرسانی به عضلات قلب، رگ‌های قسمت‌های دیگری از بدن را روی رگ‌های قلب پیوند می‌زنند.
هم‌اکنون شیوع بالای این بیماری در استان بوشهر حتی از میانگین کشوری هم بالاتر است طوری که کمتر خانواده‌ای را می‌توان یافت که یکی از افراد خانواده یا بستگان آنها مبتلا به آن نباشند.
علاوه بر این، سن پیوند عروق کرونر نیز در استان بوشهر پایین آمده به نحوی که به زیر 35 سال حتی در زنان هم رسیده است درحالی‌که به‌طور معمول در بانوان 10سال دیرتر از مردان باید بروز کند.
از آنجایی که سال‌ها قبل از بروز، این بیماری در شخص شروع می‌شود بنابراین سن ابتلا به بیماری بایستی بسیار پایین‌تر از اینها در استان بوشهر باشد که خود زنگ‌خطری برای جامعه است و لزوم توجه برنامه‌ریزان و مسئولان مربوطه در دانشگاه علوم‌پزشکی و سایر ادارات مربوطه را بیش از پیش برای اقدامات پیشگیرانه طلب می‌کند.
به علت افزایش بیماران قلبی و نیز خدمات خوبی که در مرکز قلب بوشهر به بیماران ارایه می‌شود و اعتماد عمومی به وجود آمده، شمار اعمال جراحی قلب انجام شده در فرآیندی 5 ساله رشدی حدود 400درصدی داشته به نحوی که هم‌اکنون ماهانه حدود 40 عمل جراحی قلب باز انجام می‌شود و تاکنون بیش از یک‌هزار مورد جراحی در مرکز قلب بوشهر انجام شده است.
حدود 42درصد از مرگ‌های اتفاق افتاده در استان بوشهر ناشی از بیماری قلبی است که شایع‌ترین علت مرگ در این استان در مقایسه با آمار مشابه در10سال قبل (29درصد)، حدود 13درصد رشد داشته و از میانگین کشوری حدود 31درصد به مراتب بالاتر است.
اگر در گذشته‌ای نه‌چندان دور، بیماری‌های عفونی، شایع‌ترین علت مرگ در استان بوشهر بود، اکنون با توجه به توسعه‌های صورت گرفته و بهبود امکانات رفاهی و رعایت بهداشت عمومی، چهره مرگ عوض شده و بیماری‌های عفونی و واگیر جای خود را به بیماری‌های غیرواگیر ازجمله بیماری‌های قلبی داده است که لزوم تغییر و رویکرد و توجه مسئولان به این امر جهت برنامه‌ریزی‌های لازم را صدچندان می‌کند.
از تعداد افرادی که سال گذشته در استان بوشهر بر اثر بیماری‌قلبی فوت کردند، حدود 55درصد آنها مرد بوده‌اند.
همچنین 65درصد مرگ‌های ناشی از این بیماری در شهرهای استان بوشهر و مابقی نیز در روستاها اتفاق افتاده است که علت این اختلاف می‌تواند به‌خاطر نداشتن تحرک لازم در افراد شهرنشین و فعالیت زیاد به خاطر نوع شغل در روستا باشد.
این امر لزوم گنجانیدن فعالیت بدنی و ایجاد تحرک لازم در افراد شهرنشین و توسعه مراکز تفریحی- ورزشی را دوچندان کرده است.
یکی از علل شیوع این بیماری در استان بوشهر، استفاده از دخانیات است که طبق آخرین آمار مقایسه‌ای منتشر شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، درصد افرادی که در این استان روزانه قلیان استفاده می‌کنند از همه استان‌های کشور بالاتر بوده که البته در روستاها به مراتب بیشتر از شهر‌ها و حدود 2 برابر است.