بابک میرمالک| نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهوری ونزوئلا در جریان سخنرانی روز جمعه خود در کاراکاس از طرح ملی کردن توزیع مواد غذایی در این کشور آمریکای جنوبی خبر داد که شهروندانش در سال‌های اخیر همواره با بحران کمبود کالاهای اساسی و تورم دست به گریبان بوده‌اند. رهبر سوسیالیست ونزوئلا در مراسم روز جهانی کارگر اظهاراتی را درباره ملی‌سازی توزیع مواد غذایی و کالاهای ضروری مطرح کرد. مادورو با اشاره به افزایش اختیاراتش از طریق حکم اخیر مجلس ملی ونزوئلا گفت که ممکن است طی روزها یا هفته‌های آتی چنین اقداماتی را انجام دهد.
دولت ونزوئلا هم‌اکنون کنترل حدود نیمی از شبکه توزیع مواد غذایی را در اختیار دارد اما هنوز
نتوانسته است مانع از کمبود مواد غذایی و کالاهای اساسی در فروشگاه‌ها و بازارها شود. دولت کاراکاس هم‌اکنون با رکود، تورم سالانه 68.5درصدی و کمبود شدید کالاهای اساسی روبه‌رو است که برای واردات آنها به درآمدهای نفتی وابسته است.
شهروندان ونزوئلایی در این روزها برای تهیه شیر یارانه‌ای، روغن، آرد و دیگر اقلام ضروری باید ساعت‌ها در صفوف طولانی انتظار بکشند، هرچند که بسیاری از این کالا‌ها در هیچ کجا یافت نمی‌شود. دولت مادورو به دنبال سقوط شدید قیمت جهانی نفت در فاصله ماه‌های ژوئن و ژانویه با کمبود منابع مالی مواجه شد، اما با این حال مادورو در جریان سخنرانی روز جمعه خود از افزایش 30درصدی دستمزد‌ها خبر داد.
در همین حال گزارش‌های تأیید نشده حاکی از آن است که مقامات دولت ونزوئلا درحال برنامه‌ریزی برای تصاحب شبکه‌های توزیع متعلق به شرکت «پولار امپرساس»، بزرگترین شبکه خصوصی توزیع و تولید مواد غذایی این کشور هستند. «لورنزو مندوزا»، مدیرعامل شرکت پولار در نامه سرگشاده خود به «نیکولاس مادورو»، رئیس‌جمهوری ونزوئلا در تاریخ 30 آوریل (4 روز پیش) عنوان کرده بود که این شرکت آماده است تا درباره مشکلات پیرامون تأمین مواد غذایی و راه‌‌‌های حل این مشکل با دولت ونزوئلا گفت‌وگو کند. براساس یک گزارش، وزارت غذای ونزوئلا طرح‌هایی را برای مصادره شبکه‌های توزیع پولار امپرساس در نظر دارد تا با این اقدام محصولات غذایی را به سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های دولتی انتقال دهد که درحال حاضر با کمبود شدید این محصولات مواجهند. هدایت شبکه توزیع محصولات غذایی به سوی این فروشگاه‌ها، در آستانه انتخابات مجلس قانونگذاران، به‌طور موقت مواد غذایی مورد نیاز فقیرترین رای‌دهندگان ونزوئلایی را فراهم خواهد کرد. هرچند که هنوز دولت کاراکاس در این‌باره تصمیم‌گیری نکرده است، اما با توجه به نیاز‌های دولت ونزوئلا چنین اقداماتی محتمل به نظر می‌رسد.
کنترل شبکه توزیع پولار امپرساس توسط دولت ونزوئلا، در صورتی که محقق شود، با انگیزه دستیابی به اهداف انتخاباتی صورت می‌گیرد. کمبود مواد غذایی و دیگر محصولات ضروری اقشار تهیدست جامعه ونزوئلا را که در طول تاریخ همواره از حزب «سوسیالیست متحد» حمایت کرده‌اند، به‌شدت تحت فشار قرار داده است. ونزوئلا در سال‌های اخیر همواره با بحران کمبود مواد غذایی مواجه بوده که بخشی از آن به خاطر کنترل قیمت‌ها در بازار سیاه و جریان قاچاق کالا به کشور کلمبیاست. فروشگاه‌های عمومی فروش مواد غذایی که محصولات خود را با تخفیف قابل توجهی ارایه می‌کردند درحال‌حاضر با کمبود کالا مواجهند و بسیاری از مردم ونزوئلا برای تهیه محصولات مورد نیاز خود به ناچار به بازار سیاه روی آورده‌اند.
اما مواد غذایی در بازارهای سیاه با قیمت سرسام‌آوری به فروش می‌رسند. شهروندان ونزوئلایی برای تهیه مایحتاج ماهیانه خود می‌بایست مبلغ گزافی را به دلالان پرداخت کنند که در مقایسه با قیمت‌گذاری فروشگاه‌های دولتی چندین برابر بیشتر است. تورم رو به رشد اقتصاد ونزوئلا نیز همچنان به شکاف میان طبقات جامعه دامن می‌زند و توانایی خرید اقشار تهیدست ونزوئلا برای تهیه اقلام به‌خصوص را به حداقل رسانده است. ادامه چنین شرایطی به محبوبیت اندک مادورو در میان مردم ونزوئلا لطمه‌ای جدی وارد خواهد کرد. براساس نظرسنجی‌های اخیر، میزان محبوبیت رئیس‌جمهوری فعلی ونزوئلا در میان مردم کشورش در خوش‌بینانه‌ترین حالت به 20 تا 25درصد می‌رسد.
در صورتی که استراتژی مادورو با موفقیت اجرا شود به شمار حامیانش در پای صندوق‌های رای افزوده خواهد شد و تجربه موفقیت‌آمیز مادورو در توزیع مجدد کالاهای الکترونیکی و محصولات خانگی در انتخابات سال 2013 دیگر بار تکرار خواهد شد، هرچند که به نظر نمی‌رسد این طرح نتایج بلند‌مدتی را به دنبال داشته باشد. کمبود مواد غذایی در ونزوئلا حاصل اقتصاد ناپایداری است که در نتیجه تخصیص یارانه‌های فراوان دولت به مواد غذایی صورت گرفته است و تغییر این شرایط بدون پرداخت هزینه‌های عمده سیاسی امکانپذیر نخواهد بود. مصادره زمین‌های زراعی توسط دولت ونزوئلا و کاهش عملکرد اراضی که میان افراد توزیع شده است نیز به‌طور عمده به خاطر کمبود منابع مورد نیاز برای افزایش بهره‌وری این زمین‌هاست. با در نظر گرفتن اقدامات پیشین دولت کاراکاس به نظر می‌رسد مداخله در شبکه توزیع پولار امپرساس نیز در درازمدت به بدتر شدن اوضاع و کمبود مواد غذایی منتهی شود. در نتیجه اجرای این طرح تنها تاثیرات کوتاه‌مدت کمبود‌ها را در میان جامعه ونزوئلا به تعویق می‌اندازد.