شهروند| «سلمان بن عبدالعزیز»، پادشاه عربستان‌سعودی روز گذشته و با صدور احکامی بازیگران اصلی صحنه سیاست این کشور را تغییر داد و «مقرن بن عبدالعزیز»، ولیعهد عربستان را از سمت خود برکنار کرد و «محمد بن نایف بن عبدالعزیز آل سعود»، برادرزاده خود را به‌عنوان ولیعهد منصوب کرد. «ملک سلمان» به دنبال این احکام همچنین «سعود فیصل»، وزیر خارجه کهنه‌کار سعودی را که به مدت 40سال تصدی پست وزارت‌خارجه این کشور را برعهده داشت از سمت خود برکنار و به جای او «عادل بن احمد الجبیر»، سفیر پیشین عربستان در آمریکا را به‌عنوان وزیر خارجه عربستان‌سعودی معرفی کرد. انتصاب «محمد بن سلمان»، پسر 30 ساله ملک سلمان به‌عنوان جانشین ولیعهد عربستان نیز یکی دیگر از احکام تامل‌برانگیز روز گذشته پادشاه سعودی بود.
احکام روز گذشته ملک سلمان که اقدامی غیرمنتظره بود و موجب غافلگیری بسیاری شد تحلیل‌های متفاوتی را هم به دنبال داشت، با این حال نگاهی اجمالی به نام و نشان این افراد از انتقال قدرت از نسل نخست به نسل دوم خاندان آل‌سعود حکایت دارد. ملک سلمان درصدد است تا مرحله جدیدی از حکومت را در خاندان سعود آغاز و با روی کار آوردن نسل جوان‌تر قدرت را به نوادگان پادشاه موسس یعنی عبدالعزیز آل‌سعود منتقل کند و با برکناری مقرن بن عبدالعزیز، تنها مقام علی‌رتبه و به جامانده از دوران ملک عبدالله، پادشاه پیشین عربستان نیز از صحنه سیاسی این کشور خارج شد.
در بیانیه‌ای که از سوی خبرگزاری رسمی عربستان منتشر شده همچنین عنوان شده که مقرن عبدالعزیز از سمت معاون نخست‌وزیری نیز برکنار و به‌عنوان مشاور پادشاه منصوب شده است، سمتی که تا پیش از این وجود نداشته‌است. انتصابات اخیر از نگاهی بیانگر شکافی میان اندیشه ملک سلمان و میراث ملک عبدالله، پادشاه پیشین عربستان است که در ماه ژانویه درگذشت. تا این‌جا تمامی پادشاهان عربستان از میان پسران «ملک عبدالعزیز»، بنیانگذار آل سعود انتخاب شده‌اند و «محمد بن نایف» 55 ساله نخستین نواده ملک عبدالعزیز به شمار می‌رود که در مسیر دستیابی به تاج و تخت پدربزرگ خود قرار گرفته است. بن نایف به خاطر نقشی که در سرکوب القاعده در عربستان و سیاست‌های خارجی این کشور ایفا کرد از احترام ویژه‌ای نزد خاندان آل‌سعود برخوردار است.
برکناری سعود فیصل 75 ساله که با 4 دهه فعالیت پرسابقه‌ترین وزیر‌خارجه دنیا محسوب می‌شود یکی دیگر از نقاط عطف اقدامات ملک سلمان به شمار می‌رود و جالب آن‌که جایگزین شاهزاده فیصل، «عادل الجبیر» 53 ساله، سفیر پیشین عربستان در ایالات متحده آمریکا است که از اعضای خاندان سلطنتی عربستان به شمار نمی‌رود.
عادل بن جبیر که از فوریه 2007 در آمریکا فعالیت کرده است شخصیت پرحاشیه‌ای برای ایران محسوب می‌شود. دولت آمریکا در‌سال 2011 مدعی شد که «توانسته طرح ترور بن جبیر که از سوی ایران طرح‌ریزی شده‌بود» را خنثی کند و یک شهروند ایرانی-آمریکایی و یک شهروند ایرانی را به‌عنوان متهمان این پرونده معرفی کرد.
پایگاه خبری العهد لبنان در تحلیلی با عنوان دلایل «پشت پرده دستورات جدید پادشاه عربستان و تغییرات در مهره‌های قدرت آل‌سعود» نوشت: حاکمان عربستانی همواره نگران تخت پادشاهی خود هستند و آماده‌اند تا برای حفظ آن دست به هر اقدامی بزنند. درواقع کرسی پادشاهی برای آنها مساله‌ای مقدس است که تغییر‌پذیر نیست. خاندان حاکم در عربستان تخت پادشاهی را از یکدیگر به ارث می‌برند و در زمانی که احساس کنند خطری متوجه آنهاست دست به تغییرات در حکومت می‌زنند. این تغییرات در خاندان حاکم عربستان دلایلی دارد که بی‌ارتباط با روند تجاوز عربستان به یمن نیست.
فواد ابراهیم، نویسنده و روزنامه‌نگار عربستانی درباره این تغییرات اعلام کرده است که مواضع مختلف و متضاد در خاندان حاکم عربستان درباره جنگ علیه یمن یکی از دلایل این تغییرات است. پادشاه عربستان ناچار است عرصه داخلی این کشور را برای مقابله با جنگ در یمن یکپارچه سازد به‌ویژه این‌که نتوانسته به دستاورد نظامی در این جنگ دست یابد. درواقع ترس از واکنش‌ها علیه شکست عربستان در جنگ یمن پادشاه این کشور را به صدور چنین دستوراتی واداشته است.
این روزنامه‌نگار عربستانی همچنین از برنامه‌ای خبر داد که متعب بن عبدالله و مقرن به عبدالعزیز را برای ایجاد شورش و آشوب در ریاض علیه سلمان بن عبدالعزیز به دلیل اقدامات یکجانبه‌اش خبر داد که احتمالا به ویرانی خاندان آل‌سعود منجر می‌شد اما سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان در ساعات آخر متوجه این برنامه شد و دستور اعزام گارد ملی به مرز یمن را برای ممانعت از هرگونه شورشی در ریاض داد. پادشاه عربستان درواقع تلاش می‌کند تا قدرت را میان خانواده‌های سلمان و نایف محدود کرده و خاندان متعب، پسر پادشاه پیشین را از قدرت دور نگه دارد. وی هرگونه فرصتی را برای رسیدن متعب بن عبدالله به تخت پادشاهی از بین می‌برد و با برکناری مقرن بن عبدالعزیز فرصت دستیابی متعب به قدرت به‌طور کامل از بین رفت.
به گزارش این روزنامه‌نگار عربستانی، برکناری سعود فیصل از پست وزارت‌خارجه نیز پیش‌بینی شده بود اما مساله‌ای که در ذهن نمی‌گنجد این است که فردی غیراز فرزندان فیصل چنین پست مهمی را در اختیار بگیرد و این نشان می‌دهد که سلمان بن عبدالعزیز این بار از روی خواسته‌های شخصی و در اقدام یکجانبه به‌دلیل دوستی بیشتری که نسبت به الجبیر داشته دست به چنین تغییری زده است.
دیگر احکام ملک سلمان
- تعیین عبدالعزیز فالح به‌عنوان وزیر بهداشت
- برکناری محمدبن سلیمان الجاسر وزیر اقتصاد و برنامه‌ریزی و تعیین او به‌عنوان مشاور دیوان پادشاهی با رتبه وزیری
- برکناری عادل بن محمد فقیه از وزارت کار و تعیین او به‌عنوان وزیر اقتصاد و برنامه‌ریزی
- تعیین مفرج بن سعد الحقبانی به‌عنوان وزیر کار
- برکناری خالد بن عبدالرحمن العیسی نایب‌رئیس دیوان پادشاهی و تعیین او به‌عنوان وزیر مشاور و عضو دولت
- تعیین خالد بن محمد بن ناصر الیوس به‌عنوان رئیس دیوان مظالم با رتبه وزیری
- تعیین حمد بن عبدالعزیز السویلم به‌عنوان رئیس دیوان پادشاهی با رتبه وزیری
- تعیین ناصر بن راجج محمد الشهرانی به‌عنوان نایب‌رئیس کمیته حقوق بشر با رتبه ممتاز
- تعیین عمروبن ابراهیم رجب به‌عنوان نایب‌رئیس کمیته کارشناسی دولت با رتبه ممتاز
- تعیین منصور بن عبدالله المنصور به‌عنوان معاون رئیس‌کل امور جوانان با رتبه ممتاز
- برکناری عبدالرحمن بن عبدالعزیز الهزاع رئیس کمیته رادیو و تلویزیون عربستان و تعیین عبدالرحمن بن صالح الجاسر معاون وزیر فرهنگ و اطلاع‌رسانی به جای او با حفظ سمت فعلی
- تعیین صالح بن محمد بن عبدالکریم الجاسر مشاور دیوان پادشاهی با رتبه ممتازی
- برکناری نوره بنت عبدالله الفایز و حمد بن محمد آل‌الشیخ معاونان وزیر آموزش در امور دانش‌آموزان دختر و پسر
- برکناری منصور بن ناصر بن عبدالله الحواسی معاون وزیر بهداشت در امور بهداشت
- برکناری محمد بن حمزه بن بکر خشیم معاون وزیر بهداشت در امور برنامه‌ریزی و توسعه