شده است كه در خانه ميان درمان خانگي و گياهي با رفتن به پزشك و گرفتن نسخه داروهاي شيميايي دچار شك و شبهه بشويد؟ به جاي استفاده از آمپول و قرص مثلا شده است كه از جوشانده گل‌سرخ، بومادران، الکیل کوهی، برگ‌بو، لیموترش، وانیل، نعنا، فلفل سیاه، جعفری، میخک، پرتقال، هل، کافور، زنبق و بابونه و... استفاده كنيد؟ شايد قديمي‌ترها در خانواده با اين روش‌ها راحت‌تر باشند. اما اين روش‌ها هم بي‌مشاوره و تجربه هم راه به جايي نخواهند برد. اطلاعات شما در اين زمينه چيست؟
سابقه درمان بیماری‌ها با گیاهان دارویی به قدمت تاریخ زیست انسان روی کره‌زمین است. انسان به حکم تجربه، علم و اندیشه، جانوران بنا به مقتضیات خود در طول عمر حیات در کره‌زمین به کمک گیاهان دارویی خود را مداوا کرده و می‌کنند. گیاهان دارویی در باغ خدا می‌رویند. در دشت‌ها، مراتع وسیع، جنگل‌ها و... پیدا می‌شوند. به دست کسی کاشته نشده و به همت کسی هم آبیاری نشده‌اند و هزاران سال است که بدین منوال در چرخه حیات بوده و طبیعت را آرایش می‌دهند.
هر خاکی و هر آب و هوایی، بستر انواعی از گیاهان دارویی است. بنابراین همه چیز در همه جا نمی‌روید و حکمت خلقت در این است که هر جا بیماری هست، قطعا نوع گیاه دارویی آن نیز یافت می‌شود. از طرفی همه گیاهان دارویی در یک فصل خاص نمی‌رویند. هنوز کسی رابطه بین شیوع بیماری در یک فصل یا یک زمان و وفور گیاهان دارویی در آن فصل را جست‌وجو نکرده است، ولی می‌دانیم که بسیاری از بیماری‌ها در فصل خاص شیوع پیدا می‌کنند و بعضی از گیاهان دارویی شناخته شده و ناشناخته نیز در همان فصل به وفور یافت می‌شوند.
گياه درمانى يك نظام طبى بينالمللى و بسيار كهن است كه از گياهان براى پيشگيرى و درمان بيمارىها استفاده مىكند. حفظ و تقويت تندرستى از دیگر كاربردهاى اين نظام است. تقريبا همه گياهانى كه به‌عنوان ادويه براى رنگ و طعم‌دادن به غذا استفاده مىشوند، خواص درمانى دارند ولى شمار گياهان دارويى خيلى بيشتر از شمار گياهان مصرفى در آشپزى و توليد محصولات آرايشى و بهداشتى است.
امروزه بىترديد مىدانيم كه گياهان موجوداتى زنده، پويا و فعال هستند و در همه ساعات شبانهروز درحال جذب، تبديل، ساختن، مصرف و پخش مواد متعدد درون اندامهاى خود هستند و از خورشيد، ماه و شايد ديگر سيارات منظومه شمسى تأثير مىگيرند. اين واقعيت به ما مىگويد كه براى دسترسى به بيشترين تمركز مادهاى گياهى، يك زمان مطلوب وجود دارد. ماده مورد نياز ما در گياه برخى اوقات بيشترين تمركز را در برگها و در برخى اوقات ديگر در ريشه يا گلهاى گياه دارد.
يكى از اساسىترين اصول طب گياهى رابطه هر انسان با گياهانى است كه در محيط زندگى او مىرويند. طب گياهى مىگويد، گياهانى كه در محيط زندگى هر انسان مىرويند بيشترين احتمال را براى درمان بيمارىهاى او دارند.
گياهدرمانگر ممكن است براى اطمينان يكى از روشهاى مدرن را كه معمولا براى كمك به تشخيص بيمارى به كار گرفته مىشوند چون آزمايش خون، ادرار، اشعه ايكس يا پاتالوژى را به كار گيرد، گرچه گياهدرمانگران ورزيده معمولا از هيچيك از آنها استفاده نمىكنند زيرا در پايان شنيدن تاريخچه زندگى بيمار نوع بيمارى او را تشخيص دادهاند. هر شخص بيمار دارويى خاص خود دريافت مىكند كه مقدار، تنوع و تركيب‌اش را گياهدرمانگر با در نظر گرفتن وضعيت و نياز او تعيين كرده است. اصل مهم روش گياهدرمانگر بازگرداندن تعادل طبيعى به كل بدن بيمار است نه تيمار علایم بيمارى او.
چون بسيارى از داروهاى گياهى علایم بيمارى را به سرعت رفع مىكنند بيماران ناآگاه اين تغيير را درمان اصلى مىپندارند. البته برخى بيمارىهاى حاد چون عفونت آپانديس را كه نياز به جراحى فورى دارد نمىتوان با داروهاى گياهى درمان كرد، اما اطباى طب گياهى مىگويند كه حتى چنان پديدههاى بدخيم اگر زود تشخيص داده شوند با مصرف داروهاى گياهى بهبود مىيابند.
فلاسفه روزگار باستان باور داشتند كه طبيعت داروهاى گياهى يا معدنى مناسب هر بيمارى را خلق كرده است و اگر ما آن دارو را نمىيابيم نقص از طبيعت نيست. گياه درمانى بهترين نتايج را در آدمهايى مىدهد كه از نبود تعادل انرژيايى مولود زندگى شهرى بيمار شده‌اند و اگر بيمار شيوه زندگىاش را به گونهاى اصلاح كند كه به حالتى طبيعىتر بازگردد آثار درمانى واقعا خوب توليد خواهد كرد. گياه درمانى براى آدمى كه دلخوش يا معتاد به مصرف انواع مسكنها، آنتىبيوتيكها، آرامبخشهاى عصبى شيميايى و مصنوعى است، اضافه‌وزن دارد، سيگار يا مواد مخدر چون الكل يا حشيش يا ترياك يا كوكایين مصرف مىكند، خورد و خوابش غيرطبيعى و غيرمعقول است، فعاليت بدنى قابل توجهی ندارد و هواى آلوده شهرى بزرگ را تنفس مىكند، معجزه نمىكند.
درمانگر طب گياهى بيشتر با مردمى سر و كار دارد كه از نبود تعادل بين انسان و دنياى گياهى او رنج مىبرند و طبيعى است كه بخش عمده توجه او متمركز بر تغذيه است.
امروزه واقعیت استفاده از گیاهان دارویی و طب سنتی و بومی در دنیا برای گزارش سازمان بهداشت جهانی WHO اجتناب‌ناپذیر است و همه دولت‌ها موظف شده‌اند که به امر آموزش و گسترش طب سنتی خود اقدام کنند از سوی دیگر در سال‌های اخیر رویکرد مردم به استفاده از مزایای گیاهان دارویی و طب ایرانی بیشتر شده، که این خود می‌تواند به دلیل عرضه استاندارد برخی داروهای گیاهی از سوی کارخانجات دارویی، بالا رفتن هزینه‌های درمانی طب نوین و از همه مهم‌تر پیش‌زمینه و ایمان ایرانیان به اعتبار شیوه‌های درمانی طب ایرانی باشد.
ساماندهی طب ایرانی تعیین چارچوب سیاست‌گذاری، اطمینان از ایمنی و اثربخشی كیفیت طب ایرانی، تسهیل دسترسی و ترویج استفاده مناسب از طب ایرانی ازجمله اقداماتی است كه انجام آنها برای ممانعت از سوءاستفاده برخی افراد از این طب، ضروری به‌نظر می‌رسد. فرهنگسازی در جامعه برای این موضوع جز از راه آموزش افراد در سطوح مختلف میسر نیست.
پس از چندین دهه تلاش بالاخره وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر آن شد تا از سال 1386 به شکل آکادمیک و دانشگاهی متخصص طب سنتی پرورش دهد. پرورش نیروهای متخصص در زیر رشته‌های مرتبط با طب سنتی و آموزش آکادمیک دست‌اندرکاران کشت، تهیه، فرآوری، عرضه و توزیع گیاهان دارویی نیز به موازات آموزش پزشکان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. کم‌کردن فاصله علمی فعالان عرصه طب ایرانی در سطح کشور و تلاش برای ایجاد زبانی مشترک بین این افراد باید به‌صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. آموزش و اطلاع‌رسانی به عموم مردم جهت بالابردن اطلاعات جامعه در زمینه طب ایرانی نیز ضروری به‌نظر می‌رسد.