حسام خراسانی خبر نگار
هفته اول اردیبهشت‌ماه به‌عنوان هفته سلامت در کشور نام‌گذاری شده است. این هفته فرصتی است تا با بیان اهمیت و جایگاه مهم سلامت و سهم آن در تحقق توسعه پایدار، بر مشارکت مردم و همراهی مجموعه نهادهای حاکمیتی بر اجرای هر چه بهتر آن تاکید شود. از طرفی هم این هفته فرصتی است تا سازمان‌های مربوطه با بازنگری و نگاه مجدد به توانمندی‌ها و نیازهای موجود در مسیر تحقق سلامت مردم گام بردارند. یکی از سازمان‌های مسئول در این حوزه سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر است که به منظور احیاء و تحقق اصل خدمت داوطلبانه، با هدف حمایت از اقشار آسیب‌پذیر از طریق سازماندهی و بهره‌گیری از توان و مساعدت افراد و اقشار توانمند تشکیل شده است. این سازمان به‌عنوان یکی از بازوهای جمعیت هلال‌احمر در حوزه سلامت فعالیت می‌کند. به همین منظور گروه هلال روزنامه «شهروند» با دکتر فرحناز رافع، رئیس سازمان داوطلبان گفت‌و‌گویی داشته است. رافع ضمن تشریح برنامه‌های این سازمان در هفته سلامت از ضرورت تقویت مشارکت مردم در حوزه سلامت می‌گوید. آنچه می‌خوانید، شرح این گفت‌و‌گو است.
برای شروع، از برنامه‌های سازمان داوطلبان در هفته سلامت بگویید.
ما یک دبیرخانه پیشگیری از سرطان و حمایت از افراد مبتلا به سرطان در استان گلستان داریم. سازمان داوطلبان برای اولین بار کار حمایت از بهبودیافتگان سرطان را در کشور شروع کرده است. در این هفته به شناسایی این افراد پرداخته‌ایم و پس از شناسایی، خدمات لازم به این افراد ارایه می‌شود. مورد دیگر برپایی ۸۸۰ چادر سلامت در مناطق پرتردد و انجام تست غربالگری، آموزش در راستای پیشگیری و خودمراقبتی از سوی بیش از یک‌هزار و ۷۰۰ پزشک و پیراپزشک داوطلب، اهدای خون توسط اعضا و داوطلبان، دیدار از بیماران به‌ویژه بیماران خاص و همدردی با آنان است.
برگزاری آموزش‌های کوتاه‌مدت در زمینه طب سنتی، بیماری‌های واگیردار و ویروسی، محیط بهداشت فردی، عمومی و پیشگیری از معلولیت‌ها، انجام مشاوره توسط متخصصان در حوزه سلامت روانی، خانوادگی، ازدواج و ... نشاط اجتماعی، توزیع بروشورهای بهداشتی با موضوعیت بیماری‌های شایع زنان، بهداشت باروری، دهان و دندان کودکان، تغذیه، سوء‌مصرف دخانیات و همچنین برپایی نمایشگاه‌های تخصصی بهداشت و سلامت در هفته سلامت با شعار «ایمنی غذا، از مزرعه تا سفره» از دیگر برنامه‌های این سازمان است. در این هفته یک جشنواره درحال برگزاری است که در آن به ارایه الگوی غذای سالم پرداخته‌ایم. این حرکت باعث حساس‌سازی جامعه نسبت به حوزه سلامت می‌شود. مردم باید بدانند از چه غذایی استفاده کنند. بحث ترویج پیاده روی و ورزش همگانی نیز از دیگر برنامه‌هایی است که ما دنبال می‌کنیم. این برنامه در استان قم نیز در حال برگزاری است.
سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر در سال گذشته مجری برنامه‌ای با عنوان «سفرنامه سلامت و امید» بود. حضور این کاروان‌های سلامت در شهرهای مختلف چه تاثیری بر حوزه سلامت در کشور داشت؟
طرح سفرنامه سلامت و امید با اهدافی مثل پیشگیری و آموزش، الگوسازی و تعمیم حرکت نیکوکارانه در جامعه در 46 شهر و 12 استان اجرایی شد. در سفرنامه سلامت و امید دستاورد‌های بسیاری داشتیم که مهم‌ترین آنها را می‌توان مشارکت مردم در عرصه سلامت دانست؛ یعنی ما مشارکت مردمی را در حوزه سلامت داشتیم، مسئولیت اجتماعی در حوزه سلامت به صورت مستقیم و غیرمستقیم بیشتر شد، هم‌افزایی بخشی با هماهنگی‌های شکل گرفته در طول این سفر تقویت شد و شاهد افزایش نشاط و امید در هر شهر با حضور پزشکان و پیراپزشکان بودیم.
افزایش و ایجاد انگیزه فعالیت داوطلبی در سطح جامعه از مهم‌ترین وظایف سازمان داوطلبان است. در این‌باره چه برنامه‌هایی در سال 94 دارید؟
برنامه سال 94 هنوز مصوب نشده و ما نمی‌توانیم به آن اشاره کنیم، اما قطعا می‌توانم بگویم که ارتقای شاخص اقدامات بشردوستانه و نوعدوستانه در جامعه و توسعه دادن این فعالیت‌ها و عمق بخشیدن به فرهنگ نیکوکاری و خیرخواهی از محورهای اصلی فعالیت‌های سازمان داوطلبان خواهد بود و مطمئنا اکثر برنامه‌های این سازمان هم بر همین محور‌ها برنامه‌ریزی می‌شود. ما دبیرخانه را به همین منظور در سراسر کشور طراحی کردیم که در همین زمینه یعنی جذب داوطلبان و نیکوکاران فعالیت می‌کنند و در حقیقت به تربیت نیرو می‌پردازند. در مرحله اول افرادی به‌عنوان سرتیم و شاخص آموزش می‌بینند تا هر کدام افراد بیشتری را جذب کنند و فعالیت چشمگیری انجام دهند.
از دیگر برنامه‌هایتان در سال 94 بگویید.
یکی از کارهای شاخص ما در سال 94 برنامه‌هایی است که در حوزه پیشگیری از اعتیاد انجام خواهیم داد. آموزش همگانی در حوزه پیشگیری از HIV از دیگر برنامه‌های ما در سال جدید است. برنامه‌هایی هم در زمینه حفاظت از محیط‌زیست مدنظر داریم که این موضوع را هم به‌طور جدی دنبال می‌کنیم. یک روز از هفته سلامت را برای آگاهی‌بخشی جامعه و برای کمک کردن به محیط‌زیست مشخص کرده‌ایم. در این طرح، داوطلبان هر منطقه اطلاعات و آموزش‌ها و توصیه‌هایی را به کارخانه‌ها و موسسه‌ها جهت حفاظت از محیط‌زیست ارایه می‌دهند. پاکسازی و نگهداری مناطق طبیعی توسط داوطلبان جمعیت هلال‌احمر از دیگر برنامه‌هایی است که در این روز اجرا می‌شود. البته این نمونه از برنامه‌ها تنها مختص به هفته سلامت نیست و در طول سال هم ادامه دارد. این برنامه‌ها در راستای سلامت جسمی و روحی جامعه برگزار می‌شود و در دستور کار سازمان داوطلبان در سال 94 قرار دارد. حوزه دیگر فعالیت‌های سازمان داوطلبان بحث توانمندی زنان در سطح جامعه است که در این زمینه برنامه منسجمی خواهیم داشت.
درباره توانمندی زنان صحبت کردید. آماری از خدمات ارایه شده در هفته زن تهیه شده است؟
بیش از ۴۷هزار و ۳۷۰ بانو در سراسر کشور از آموزش‌ها و خدمات سلامت و فرهنگی در هفته گرامیداشت زن بهره‌مند شدند. عمدتا این برنامه‌ها در سه بخش برگزاری کارگاه‌های آموزشی، برپایی چادرهای سلامت و برگزاری جشن‌های مناسبتی بوده است. در بخش کارگاه‌های آموزشی ارتقای سطح آگاهی و شناخت و تقویت ظرفیت‌ها و استعدادهای بانوان در حوزه‌های مختلف مورد تاکید بوده است. در این هفته ۳۹هزار و ۴۸۴ بانو با استقبال از برپایی چادرهای سلامت و کارگاه‌های آموزشی در سراسر کشور، از خدمات ارایه شده بهره‌مند شدند. همانند سال گذشته در همایش‌های مناسبتی این ایام همچون همایش تجلیل از بانو خدیجه ثقفی و برگزاری جشن بزرگ «زنان، تدبیر و امید» با ایجاد فضای بانشاط و فرهنگی برای بانوان زمینه حضور حداکثری بانوان فراهم شد. این را هم بگویم که آمار‌هایی که ارایه دادم تنها براساس گزارش‌های دریافتی از ۲۵ استان است.
شعار سازمان داوطلبان در هفته سلامت «امنیت غذایی، از مزرعه تا سفره» است. این شعار بر چه مبنایی انتخاب شده است؟
ما با توجه به سیاست‌های ابلاغی و با توجه به طرح تحول نظام سلامت و بحث این‌که امسال شعار سازمان بهداشت جهانی «امنیت غذایی، از مزرعه تا سفره» است، بحث تغییر سبک زندگی در مناطق مختلف کشور را با آموزش‌های لازم توسط داوطلبان خود دنبال می‌کنیم و این شعار را انتخاب کردیم.
ما در سال جدید در حوزه سلامت اهداف متعددی همچون بحث کمک به بهبود سلامت در بین افراد و خانواده، بحث ایجاد یک حس مشترک در بین آحاد جامعه در فعالیت سلامت، مشارکت در گسترش سلامت از طریق خدماتی که در زمان عادی و حوادث می‌توانیم ارایه بدهیم و سازماندهی توان و تخصص داوطلبان در راستای بهبود سلامت جامعه در حوزه سلامت را دنبال می‌کنیم.
به اعتقاد شما مهم‌ترین نیاز حوزه سلامت در کشور چیست؟
هم‌افزایی میان نهادهای مختلف حوزه سلامت در کشور مهم‌ترین مسأله است. موردی که وزیر بهداشت هم بر آن تاکید دارند. بحث رشد شاخص‌ها در حوزه سلامت، قوانین نظارتی که در این حوزه وجود ندارد و باید به وجود آید هم از دیگر نیازهای این حوزه است. من معتقدم اگر هم‌افزایی و همکاری در حوزه سلامت شکل بگیرد، می‌توانیم رشد بسزایی در این حوزه داشته باشیم. با توجه به هدف اصلی جمعیت هلال‌احمر که نجات جان انسان‌هاست و همین‌طور با توجه به اساسنامه جمعیت هلال احمر، این جمعیت می‌تواند نقش مهمی در این زمینه ایفا کند. البته همه این عوامل مستلزم تقویت مسئولیت اجتماعی در حوزه سلامت جامعه است. مشارکت مردم باید در این زمینه افزایش پیدا کند و خودمراقبتی باید در میان مردم ما شکل بگیرد.
گویا سازمان داوطلبان یک فراخوان برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای ارسال به یمن منتشر کرده است.
بله؛ با توجه به بحران شکل گرفته در یمن، سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر با انتشار فراخوانی، جمع‌آوری کمک‌های مردمی در سراسر کشور، به‌منظور ارسال برای مردم مظلوم یمن را آغاز کرده است. مردم خیر و نوعدوست کشورمان می‌توانند از طریق واریز به شماره حساب‌های ۹۹۹۹۹ جمعیت هلال احمر، نزد بانک‌های ملت، ملی، صادرات، رفاه، مسکن، دی، تجارت، شهر و سپه اقدام کنند. شماره حساب ۷۰۲۰۷۰ نزد بانک ملی نیز آماده دریافت کمک‌های ارزی خیرین داخل کشور و خارج از کشور است. همچنین این سازمان در سراسر کشور مبادرت به انجام فراخوان اختصاصی به اشخاص حقیقی و حقوقی، موسسات و نهادها و بهره‌گیری از ظرفیت و توان هنرمندان، ورزشکاران و نخبگان علمی، فرهنگی، هنری و ورزشی استانی و کشوری و نیز دعوت از کارکنان جمعیت هلال‌احمر و سایر سازمان‌ها و نهادها برای اختصاص بخشی از حقوق خود به مسلمانان در رنج افتاده یمن کرده است.
اگر نکته خاصی در پایان دارید، بفرمایید.
امیدوار هستم با رعایت اصول بهداشتی در جامعه سال خوبی را در حوزه سلامت داشته باشیم. تاکید من بر حوزه سلامت سالمندان، کودکان و زنان است، چرا که عدم رعایت نکات بهداشتی در سنین کودکی باعث می‌شود مشکلات ناشی از آن تا پیری فرد را دنبال کند. زنان مدیریت بهداشتی در خانواده را عهده‌دار هستند و آسیب دیدن آنها یعنی آسیب دیدن خانواده. سالمندان هم به دلیل کهولت سن بیشتر در معرض بیماری هستند و باید به تغذیه آنان در خانواده بیشتر توجه شود.