محمود اشرفی روزنامه نگار
کارآیی سیاست خارجی مهم‌ترین معیار برای سنجش قدرت یک کشور در گستره جهانی و به‌ویژه منطقه‌ای است. سیاست خارجی زمانی کارآیی بیشتری خواهد داشت که با همسویی ملی همراه باشد. در این زمینه ایران یکی از موفق‌ترین کشور‌های جهان است. سیاست خارجی ایران همواره مبتنی بر تنش‌زدایی و حسن همجواری بوده است و در این میان تنها برخی سیاست‌های ناشی از گرایشات شخصی تعدادی از سیاستمداران ایرانی، این سیاست اصولی خارجی را در منظر جهانیان ابهام‌آمیز جلوه داده است. سیاست خارجی ایران همواره در راستای بهبود مناسبات با کشور‌های منطقه بوده است. این درحالی است که کشور‌های حاشیه جنوبی خلیج‌فارس همواره با دستاویز‌های جعلی همانند ادعای مالکیت بر جزایر ایران یا دخالت ایران در امور داخلی کشور‌های منطقه؛ فضای سیاسی موجود را پرتنش ساخته‌اند. سیاست اصولی ایران در زمینه مسائل سوریه؛ اصولی بنیادین و منطقی بوده که با فازی تاخیری تمامی کشور‌های حامی صلح جهان آن را الگو و رویه سیاسی خود ساخته‌اند. در مرزهای شرقی، ایران همواره پیام‌آور صلح و آشتی بوده است و در این زمینه تلاش ایران برای ایجاد خط لوله گاز موسوم به خط لوله صلح مثال‌زدنی است. این سیاست خارجی اصولی اکنون بیش از گذشته مورد حمایت شهروندان ایرانی بوده و بنابراین از یک همسویی ملی قدرتمندی برخوردار است. منطقه در دهه‌های گذشته شاهد لشکرکشی عراق به ایران و یورش عراق به کویت بوده و درحال حاضر شاهد تهاجم عربستان به یمن است. ایران با وجود قدرتمندی فراوان بر کنار از تمامی سیاست‌های جنگ طلبانه است. قدرت و توان نظامی ایران و ویژگی‌های ژئو استراتژیک آن به تنهایی ایران را به نقطه تعادل استراتژیک منطقه تبدیل نکرد. بلکه در این میان سیاست خارجی اصولی و پرهیز از تنش، بیش از هر عاملی در این امر موثر بوده است. اکنون در افق سیاسی منطقه، قدرتمندی ایران دیده می‌شود و در کرانه‌های‌های نه چندان دور دگرگونی سیاسی ژرف عربستان سعودی به چشم می‌‌آید. دگرگونی عربستان سعودی محور و اساس تحولات در تمامی کشور‌های حاشیه جنوبی خلیج فارس خواهد بود. تزلزل سیاسی در عربستان به کاهش چیرگی این کشو ر بر بحرین خواهد انجامید. عربستان سعودی در سال 1975 در مقابل به رسمیت شناختن کشور نو استقلال امارات متحده عربی بخش‌هایی از این کشور را تصرف کرد. بازپس‌گیری این سرزمین‌ها خواست امارات متحده عربی در دوران افول عربستان سعودی خواهد بود. رفتار خصمانه قطر نسبت به عربستان سعودی پررنگ‌تر و ادعا‌های ارضی آن شدید‌تر خواهد شد. با کاهش حمایت‌های عربستان سعودی از بحرین، قطر جزایر حوار واقع در آب‌های سرزمینی خود را که اکنون در مالکیت بحرین است؛ به خاک خود ضمیمه خواهد کرد. مهم‌ترین تحول منطقه که نه به عنوان یک پیش‌بینی بلکه ضرورت مطرح است. اداره اماکن مقدس واقع در شبه جزیره عربستان توسط یک نهاد و تشکیلات بین‌المللی اسلامی خواهد بود.
دولت شهر‌ها در مکه مکرمه و مدینه منوره تشکیل و به صورت بین‌الدول اسلامی و فراملی اداره خواهد شد. امواج پیش روی تضعیف و دگرگونی سیاسی سعودی‌ها راه را برای شکل‌گیری این نهاد فراملی اداره‌کننده سرزمین‌های مقدس هموار خواهد کرد.