فرشید غضنفرپور| گفته‌اند گردن زدن ابوطالب یزدی در مکه به سال 1322 چنان ضربه‌ای به روابط عربستان و ایران زد که تا سال‌ها روابط دیپلماتیک دو کشور متاثر از آن بود. واکنش آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی مرجع تقلید اعلای شیعه که آن روزها در کربلا مقیم بود، دولت وقت ایران را واداشت تا 4سال حج را تعطیل کند، چنانکه تا سال 1327 که روابط مجددا برقرار شد، جز معدودی که مخفیانه رفتند، کسی به حج نرفت. ابوطالب یزدی، جوانی ایرانی بود که در سال ۱۳۲۲ در حین انجام طواف در مسجدالحرام بر اثر گرمای هوا دچار حالت استفراغ شد، او سپس توسط ماموران عربستان سعودی دستگیر و به اتهام آلوده کردن خانه خدا، در دادگاه محاکمه و 2 روز بعد گردن زده شد. تاریخ نسبتا کوتاه روابط ایران و عربستان‌سعودی البته رخدادهایی از این دست کم ندارد، کشتار حجاج ایرانی در سال 66 مجددا باعث قطع روابط دیپلماتیک 2 کشور برای چند سال بعد شد. این بار البته آنچه رخ داده برای دولت سعودی خفت‌بارتر از گذشته است؛ تجاوز به 2 زائر نوجوان ایرانی در فرودگاه بین‌المللی جده. به گزارش فارس، پدر یکی از قربانیان در شرح واقعه به یکی از خبرگزاری‌های داخلی گفته است: «آنها مامور اجرای قانون بودند، ما در گیت بازرسی که نمی‌توانیم به آنها بگوییم بازرسی نکنید، وقتی می‌گویند می‌خواهیم بازرسی بیشتری انجام دهیم، نمی‌توانیم مخالفت کنیم، شما چه می‌دانید آنها چه نیتی دارند، بچه‌هایی را که سن پایینی داشتند، بردند و در اتاق را قفل کردند».
با مرور سابقه این قبیل اقدامات ماموران سعودی البته واکنش‌های نه‌چندان مناسب و متقابل دولت‌های ایران اعتراض‌هایی را هم برانگیخته است. در همین زمینه می‌توان به تصادف خودرو یک دیپلمات سعودی با یک شهروند ایرانی در سال 1391 اشاره کرد. چنانکه رسانه‌ها در آن زمان گزارش کردند، روز پنجشنبه ۲۴ اسفندماه سال 91 یک دیپلمات سعودی حین رانندگی به دلیل سرعت نامتعارف و عدم تعادل در مسیر شرق به غرب بزرگراه ارتش با یک دستگاه پراید تصادف کرد که به فوت این شهروند ایرانی انجامید. پس از این حادثه، پلیس تهران گزارش داد که در این حادثه منجر به مرگ شهروند تهرانی (مرحوم فراهانی)، خودرو عربستانی مقصر شناخته شده است و کارمند عربستانی، هم حامل مشروبات الکلی و هم در حال مستی به رانندگی مشغول بوده است. آنچه البته آن روزها هم مورد انتقاد رسانه‌ها واقع شد، این بود که هیچگاه معلوم نشد سرنوشت دیپلمات مست سعودی که مرتکب قتل شهروند ایرانی شده بود به کجا انجامید. تنها رامین مهمانپرست، سخنگوی وقت وزارت امور خارجه چند روز پس از این حادثه اعلام کرد که وزارت امور خارجه بلافاصله پس از اطلاع، این موضوع را از مجاری دیپلماتیک و قضایی پیگیری کرده و برخورد لازم را انجام داده است. حالا و در تازه‌ترین رویداد با رسانه‌ای شدن تجاوز ماموران سعودی به 2 زائر ایرانی حج عمره، مراجع اعظام و نمایندگان مجلس در واکنش به این اقدام شنیع، خواستار تعلیق حج عمره تا اطلاع ثانوی شده‌اند.
آیا باید به خاطر حج مستحب زیر بار هر خفتی برویم؟
در شدیدترین این واکنش‌ها، روز گذشته آیت‌الله مکارم شیرازی، مرجع تقلید شیعیان در جلسه خارج فقه خود که در مسجد اعظم برگزار شد، با اشاره به حادثه فرودگاه جده گفت: مایل نبودم این حادثه رسانه‌ای شود اما حال که رسانه‌ای شده است، باید در مورد آن صحبت کنم و سوالی که از مسئولان دارم این است، آیا عمره که واجب نیست را باید رفته و زیر بار هر خفتی برویم؟ به گزارش فارس، این مرجع تقلید شیعیان در عین حال تصریح کرد: از مسئولان سعودی نیز سوال می‌کنم که اگر در فرودگاه جده امنیت نباشد، در کوچه‌های جده امنیت وجود خواهد داشت؟ فرودگاه جده یک فرودگاه بین‌المللی است که اگر در آنجا امنیت نباشد به‌طور قطع مردم ترس خواهند داشت. آیت‌الله مکارم‌شیرازی با اشاره به این‌که از مسئولان دولتی خود نیز می‌پرسم آیا نیاز است که به حج مستحب برویم، گفت: آیا لازم است که هر توهینی را بشنویم تا به یک امر مستحب عمل کنیم؟
آیت‌الله نوری همدانی از مراجع تقلید نیز روز گذشته در واکنش به حادثه ناگوار در فرودگاه جده با بیان این‌که این مسأله بسیار عجیب بوده و مسئولان ما باید درباره آن تحقیق و تفحص کنند تأکید کرده است: ما امروز در اوج قدرت هستیم، نباید در مقابل سکوت کنیم. همزمان در تهران و در صحن علنی مجلس شورای اسلامی نیز نمایندگان در حال جمع‌آوری امضا برای یک‌فوریتی طرحی بودند که بر مبنای آن «تا حصول اطمینان از امنیت و حراست از حجاج ایرانی، حج عمره لغو شود».
به گزارش خانه ملت، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این‌باره گفته است: با توجه به این‌که اخیرا جسارت‌ها و توهین‌ها و بی‌حرمتی‌ها به حجاج عمره ایرانی به مکه مکرمه و مدینه منوره افزایش پیدا کرده و به‌خصوص به‌تازگی نیز این بی‌حرمتی در قبال 2 نوجوان ایرانی انجام شده، نمایندگان مجلس طرح یک‌فوریتی آماده کرده‌اند که مطابق آن تا حصول اطمینان از امنیت، حرمت و احترام حجاج ایرانی، حج عمره لغو شود. به گفته سیدحسین نقوی‌حسینی تا ظهر روز چهارشنبه، 20 امضا برای این طرح جمع‌آوری شده بود که تعداد امضاها در حال افزایش است.
نقوی‌حسینی همچنین به ایلنا هم گفته است: به‌خاطر حساسیت موضوع و جریحه‌دار شدن افکار عمومی در مورد مسأله عربستان ما مسئولان ذیصلاح را برای پیگیری اقدامات انجام شده و همچنین بررسی سریع‌تر موضوع مطروحه به کمیسیون امنیت خواهیم آورد. روز سه‌شنبه نیز کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در جلسه خود، موضوع بی‌حرمتی مأموران عربستانی به 2 نوجوان ایرانی را بررسی کردند و اعضای کمیسیون ضمن محکوم کردن این اقدام، خواستار اشد مجازات برای مأموران متخلف شدند.
درخواست پیگیری برخورد شنیع مأموران سعودی با 2 نفر از زائران ایرانی
در عین حال و با توجه به حساسیت موضوع کمیسیون فرهنگی مجلس نیز با ارسال نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهوری خواستار پیگیری برخورد شنیع مأموران سعودی با 2 نفر از زائران ایرانی و جلوگیری از اقدامات مشابه در آینده شد. به گزارش خانه ملت در بیانیه این کمیسیون خطاب به رئیس‌جمهوری آمده است: چند سالی است که در ایام عمره مفرده و تمتع شاهد برخوردهای توهین‌آمیز و سخیف مأموران عربستان با حجاج ایرانی هستیم و اگرچه مسئولان سازمان حج و زیارت پیگیری‌هایی را در این زمینه داشته‌اند اما متاسفانه این رفتارهای وقیحانه ادامه دارد. این بیانیه می‌افزاید، در روزهای ابتدای سال جاری، برخورد شنیع مأموران عربستان با 2 نوجوان ایرانی، موجب تألمات شدید روحی نام‌بردگان و جریحه‌دار شدن قلوب مؤمنان به‌ویژه خانواده و بستگان آن 2عزیز شده‌اند لذا از آن مقام محترم انتظار اکید داریم، ضمن پیگیری ویژه در این خصوص برای جلوگیری از رفتارهای مشابه در آینده تدابیر خاصی اندیشیده شود.
دولت درخصوص تعطیلی 2ساله حج عمره تصمیم انقلابی بگیرد
نماینده مردم اهواز و باوی نیز روز گذشته در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در تذکری خطاب به رئیس‌جمهوری و وزیر ارشاد اسلامی با اشاره به اقدام اخیر افسران عربستانی در هتک حرمت به 2 نوجوان ایرانی گفت: دولت درخصوص تعطیلی 2ساله حج عمره تصمیم انقلابی گرفته و حداقل 2سال حج عمره را تعطیل کند، زیرا به طور حتم این پول‌ها خرج گروه‌های تروریستی شیعه‌کش می‌شود. از این رو وزارت ارشاد و ریاست‌جمهوری باید این وضع را سامان دهند و ما منتظر اقدام قاطعانه آنها هستیم. به گزارش ایسنا، مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در واکنش به این حادثه روز گذشته گفت: مسئولان بخش‌های ذیربط عربستان‌سعودی اعلام کرده‌اند موضوع را پیگیری می‌کنند و تا عصر روز سه‌شنبه نیز براساس آخرین اطلاعات دریافتی توسط سرکنسولگری ما در جده نتایج اولیه اقدامات مسئولان عربستان از تشکیل پرونده برای متهمان در یکی از شعب دادسرای مرتبط حکایت دارد و شواهد حاکی از پیگیری مسئولان ذیربط سعودی است و امیدواریم این روند با جدیت کامل تا صدور حکم و مجازات افراد یادشده ادامه یابد.
وی افزود: وزارت خارجه بلافاصله پس از اطلاع از این حرکت ضداخلاقی، به طور جدی موضوع را پیگیری کرده و همکاران ما در جده پس از اطلاع از موضوع در فرودگاه این شهر حاضر شده و با حضور مسئولان ارشد فرودگاه به بررسی موضوع پرداختند و مسئولان عربستانی هم ضمن اعلام انزجار از این اقدام، اظهار داشته‌اند موضوع برای آنها حیثیتی است و عوامل آن پس از اثبات جرم به مجازات شرعی و قانونی خواهند رسید.
رئیس قوه قضائیه نیز روز گذشته در جلسه مسئولان عالی قضایی ضمن محکوم کردن این اقدام و اعلام این‌که «خاطیان باید به اشد مجازات برسند»، گفت: «تعرض به 2 زائر در کشوری که مسئولانش خود را خادم حرمین شريفين می‌دانند، به هیچ وجه قابل قبول نیست و خاطیان باید به اشد مجازات برسند تا دیگر شاهد چنین جرایمی نباشیم.»