شهروند| قرار بود بهار امسال که می‌آید، درهای کاخ مروارید را باز کنند، حالا هنوز فروردین تمام نشده که می‌گویند استقبال مردم و اشتیاق‌شان برای دیدن این کاخ آن‌قدر بوده که دیگر نمی‌توان درهای این کاخ تاریخی را بسته نگاه داشت. حالا درهای کاخ مروارید روی گردشگران باز شده است، هر چند هنوز تنش زخم‌دار است و مرمت‌ها ادامه دارد.
کاخ مروارید در مهرشهر کرج، یکی از گران‌ترین و مجلل‌ترین کاخ‌هایی است که در دوره پهلوی دوم به دستور شمس پهلوی در ایران ساخته شد. درهای این کاخ سال‌هاست که بسته است. این کاخ در سال‌های فعالیت دولت احمدی‌نژاد در هر دو دوره این اثر تاریخی در اختیار نهاد نظامی قرار داشت و حالا ابوالفضل عبیدی، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز می‌گوید که این سازمان تصمیم گرفته که این کاخ قدیمی که به طور آزمایشی در تعطیلات نوروز باز شده بود، به طور مستمر باز باشد و به عنوان یک کاخ موزه فعالیت کند.
او دیروز به ایسنا، گفت: مردم استقبال زیادی از این بنای تاریخی کردند و 12هزار نفر از گردشگران از این کاخ در تعطیلات نوروز دیدن کردند و با توجه به استقبال گسترده مردم قرار شد درهای کاخ مروارید برای همیشه به روی گردشگران باز باشد و مردم حتی در زمان مرمت این بنا هم می‌توانند از این عمارت تاریخی دیدن کنند و ما کاخ را به دلیل مرمت تعطیل نمی‌کنیم.
به گفته او، مرمت فضای داخلی کاخ از یک ماه آینده آغاز می‌شود. آنطور که رئیس میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز می‌گوید، تاکنون هر اقدامی که در این بنای تاریخی انجام شده است، بیشتر حول حفاظت و مرمت‌های اضطراری، ساماندهی و فضای سبز مجموعه بوده است و قرار است از یک ماه آینده سقف فضای اصلی کاخ مرمت شود.
عبیدی همچنین درباره قولی که اردیبهشت سال گذشته پس از تحویل گرفتن این فضا به خبرنگاران داد، مبنی بر این‌که با تشکیل کمیته‌ای پیگیر، وضع آثار داخلی این فضای تاریخی خواهد بود، گفت: چند نفر از همکاران این اداره در یک‌سال گذشته مامور بررسی، مطالعه و جمع‌آوری اسناد و مدارک از مراکز مختلف شدند تا با موارد مستند به دست آمده، نخست به موجودیت اشیای داخل این عمارت تاریخی پی ببریم و پس از آن با توجه به مدارک موجود به جمع‌آوری آثار بپردازیم.
او گفت: تاکنون نیز تصاویر و اطلاعات خوبی در این زمینه پیدا کرده‌ایم و امیدواریم هرچه زودتر درباره عمارت شمس (مروارید) به جمع‌بندی نهایی برسیم.
خواهر بزرگتر رضاشاه پهلوی، اواسط دهه 40 بنیاد فرانک لوید آرت را مامور ساخت یک قصر در بخشی از کرج کرد که آن زمان از چند روستا تشکیل شده بود. معمار این کاخ، ویلیام وسلی پیترز، داماد فرانک لویت، از معماران برجسته آمریکایی بود. آنها کاخ شمس را به صورت حلزونی‌شکل و با نورگیرهای متعددی به شکل دانه‌های مروارید طراحی کردند و به همین دلیل هم آن را کاخ مروارید خواندند. مهم‌ترین ویژگی کار فرانک لوید که شاگردان او این کاخ را طراحی کردند، این است که او در معماری آثارش توجه ویژه‌ای به برقراری و توازن بین عادت‌های انسانی و طبیعت داشت. او نام این فلسفه را «معماری اُرگانیک» یا «طبیعت‌وار» گذاشت تا هماهنگی را بین انسان و طبیعت به‌حدی رساند که ساختمان و محیط با هم ترکیب شوند. طراحی کاخ مروارید در مهرشهر هم با اتکا به همین برداشت و رویکرد انجام شده و نمای کلی این کاخ از بالا به شکل سفره‌ماهی است که در کنار یک دریاچه قرار گرفته است. اواسط دهه 40 بنیاد فرانک لوید یک‌میلیون دلار برای طراحی و ساخت این کاخ دریافت کرد و شمس از اواخر دهه 40 تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی به همراه خانواده‌اش در اینجا ساکن بود. گفته می‌شود که او به دلیل آسم این منطقه را برای سکونت انتخاب کرده و در بعضی منابع هم به این اشاره شده که شمس برای فاصله گرفتن از حواشی و اختلاف داخلی خاندان دربار، این کاخ را در مهرشهر ساخته تا از سعدآباد برود.
این کاخ پس از پیروزی انقلاب مانند بسیاری دیگر از کاخ‌ها و مراکز تحت اختیار خاندان پهلوی مصادره شد و در جریان درگیری‌ها و شرایط خاص کشور در نخستین روزهای پس از انقلاب بخش زیادی از اموال آن به غارت رفت. این مجموعه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در سال ۱۳۶۳ با رأی دادگاه انقلاب اسلامی در مالکیت بنیاد مستضعفان قرار گرفت و آنها این کاخ را به اردوگاه شهید فهمیده تبدیل کردند. پس از آن، در قراردادی، این مجموعه به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فروخته و در اختیار «بنیاد تعاون سپاه» گذاشته شد. حدود یک‌سال پیش و در دولت یازدهم، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری توانست این کاخ را پس بگیرد. تصاویری که پس از انتقال این کاخ به میراث فرهنگی در رسانه‌ها منتشر شد، نشان می‌داد که از کاخ مروارید که زمانی یکی از برجسته‌ترین آثار معماری زمانه خود و در جهان به زیبایی و شکوه شهره بود، جز عمارتی مخروبه نمانده است. نه فقط بنای تاریخی کاخ شمس که فضای سبز و باغ کاخ مروارید هم به دلیل عدم رسیدگی، بسیاری از درختان آن خشک شده بودند.
اگرچه پس از بازپس‌گیری این کاخ مرمت و نجات‌بخشی آن آغاز شده است. با توجه به وسعت خسارت‌های وارده به این اثر تاریخی، برای مرمت کامل آن به میلیاردها تومان اعتبار نیاز است و با وجود این‌که قرار است هم از اعتبارات بناهای تاریخی و هم از بخش اعتبارات باغ‌های تاریخی برای مرمت و بازسازی مجموعه تاریخی – فرهنگی کاخ مروارید استفاده شود اما باز هم به نظر می‌رسد با توجه به بودجه قطره‌چکانی میراث فرهنگی و آثار تاریخی، فرآیند کامل مرمت کاخ مروارید، چندین سال ادامه داشته باشد. مسئولان سازمان میراث فرهنگی می‌گویند با معماران بنا که در قید حیات هستند، ارتباط برقرار کرده‌اند، تا در مرمت و بازسازی بنا به کارشناسان میراث فرهنگی کمک کنند.
بر اساس اعلام اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز، بازدید از کاخ مروارید براساس بخشنامه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هر روز از 9 صبح تا 6 بعدازظهر است و هزینه بلیت ورودی آن برای گردشگران ایرانی، 1500 تومان و گردشگران خارجی 10هزار تومان است.