شیوا سعیدی| بسیاری از عادات در کودکی شکل می‌گیرد. آداب غذا‌خوردن، لباس پوشیدن، درست نوشتن و خواندن در سنین کم به وجود می‌آیند. عادت‌هایی که در این دوران به درستی شکل نگیرد، بعدا در طول زندگی فرد شاید برای او مشکل‌ساز شود. مانند کودکی که هیچ‌گاه پس‌انداز‌کردن را یاد نگرفته، ممکن است در بزرگسالی همیشه با عادت‌های نادرست سرمایه خود را بر باد دهد. به همین دلیل است که کارشناسان امور اقتصاد خانواده بر ایجاد عادات درست اقتصادی در کودکان و نوجوانان تأکید دارند. «جین آ پرل»، مولف کتاب «کودکان و پول: دادن هوش مالی به کودکان» می‌گوید: یاد دادن امور مالی به کودکان بسیار ساده است. فقط کافی است فعالیت‌های روزمره‌تان را به تجربیاتی آموزشی تبدیل کنید. مثلا یاد دادن نکاتی درباره بانک، پس‌انداز کردن و ماشین خودپرداز سرآغازی مناسب برای صحبت درباره ارزش‌ها و نحوه استفاده از پول‌تان است. هنگامی که سن فرزندان‌تان کمتر است، می‌توانید با مفهوم پول بازی‌های تخیلی انجام دهید. مثلا وانمود کنید به رستوران یا فروشگاه رفته‌اید. آنچه در این گزارش می‌خوانید، برخی فعالیت‌هایی است که احتمالا شما همراه فرزندتان انجام داده‌اید و این 6 مرحله سنی که در ادامه دسته‌بندی کرده‌ایم، شامل فعالیت‌هایی است که راه‌های ساده برای آموزش‌های مالی به کودکان هستند.
2 تا 3 سالگی
برای یک کودک 2 یا 3 ساله، انتخاب میان پول خرد 100 تومانی، 200 تومانی و 500 تومانی جالب است. آنها معمولا بزرگترین سکه یعنی 500 تومانی را انتخاب می‌کنند. «دوروتی سینگر» محقق ارشد دانشگاه «ییل» در نیوهیون می‌گوید: با وجود آن‌که کودکان در 2 تا 3 سالگی به طور کلی ارزش پول را درک نمی‌کنند اما می‌توان نام سکه‌ها را به آنها آموخت. یک روش برای این کار، بازی «سکه‌شناسی» است. می‌توانید سکه‌های مختلف را در کتابی به کودک نشان دهید و سپس در بیرون خانه سکه‌های مختلف، رنگ‌ها و اندازه‌های آنها را بررسی کنید. سپس از کودک بخواهید سکه‌ای شبیه تصویر کتاب به شما نشان دهد و درباره نام آن با کودک حرف بزنید. علاوه برآن، کودکان در این سن علاقه شدیدی به «بازی خرید و مغازه» دارند. یک فروشگاه تخیلی در اتاق نشیمن شما چیزی بیش از یک بازی سرگرم‌کننده برای کودک‌تان اثر دارد. با تبادل پول در ازای کالا، کودک مبنای اولیه تجارت را می‌آموزد. دکتر سینگر می‌گوید: می‌توانید از هر وسیله‌ای استفاده کنید، یک جعبه شکلات، میوه، اسفنج یا حوله‌های کاغذی، کالای مناسبی برای بازی شما هستند. (نکته: کودکان در این سن تمایل دارند سکه را ببلعند، بهتر است مراقب باشید!)
4 و 5 سالگی
قبل از رفتن به سوپرمارکت محله از فرزندتان بخواهید فهرستی از کالاهایی که نیاز دارید، تهیه کند. هنگامی که در فروشگاه هستید، فهرست را به او بدهید و بخواهید مراقب خریدها باشد تا چیزی اضافه نخرید. به این شیوه او تصور دارد به شما هم کمک می‌کند و البته راهی ساده برای صحبت کردن درباره صرفه‌جویی است. «نیلز گادفری» مدیر و موسس شبکه مالی کودکان در ایالت نیوجرسی می‌گوید: اغلب کودکان پیش‌دبستانی ترجیح می‌دهند به جای شام در رستوران در خانه، بازی رستوران انجام دهند. این بازی مهارت‌های زیادی را ترویج می‌کند مانند چیدن میز، یاد گرفتن آداب غذاخوری و ایجاد تغییر. به بسیاری از کودکان 4ساله باید یادآوری کرد، پس از بازی در آخر، صورتحساب را پرداخت کنند. هنگامی که آنان این مفهوم را درک کنند، درباره پرداخت پول یا بازی کردن نقش صندوق‌دار، هیجان‌زده می‌شوند.
6 تا 8 سالگی
«پرل» می‌گوید: به محض این‌که به فرزندتان پول توجیبی دادید، او باید مکانی برای پس‌انداز آن داشته باشد. با او به بانک بروید و کمک کنید یک حساب پس‌انداز باز کند. کودک را تشویق کنید تا به‌طور مرتب مبلغی به این حساب واریز کند. همزمان با افزایش میزان پس‌انداز، می‌توانید مفهوم سود بانکی را برای او تشریح کنید. در ایران برخی بانک‌ها حساب‌هایی مخصوص کودکان دارند. این سن بسیار مناسبی است تا جمع‌آوری سکه را به‌عنوان یک سرگرمی در کودک تقویت کنید. به موزه پول بروید و سیر تحول ارزو پول را با کودک‌تان از نزدیک بررسی کنید.
9 تا 12 سالگی
یک راه برای خرید بر مبنای مقایسه قیمت‌ها آن است که با فرزندتان برچسب‌های قیمت را بخوانید، به وزن و قیمت توجه و دو کالای یکسان را مقایسه کنید. دقت به کیفیت کالا را فراموش نکنید. به‌عنوان مثال، یک هفته حوله کاغذی برند مشهور بخرید. هفته بعد یک برند عادی را بیازمایید. سپس تمایزات را بررسی کنید و با هم تصمیم بگیرید که آیا نام برند، ارزش هزینه اضافی را دارد یا خیر.
13 تا 15 سالگی
ورود به دوره نوجوانی برای یادگیری درباره بازار سهام زود نیست. می‌توانید وانمود کنید که قصد سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی دارید که فرزندتان آنها را می‌شناسد. یک پروژه خانوادگی تعریف کنید و از هر عضو بخواهید سهام یک شرکت را انتخاب کند. سپس بخش بورس روزنامه‌ها را بخوانید یا همراه فرزندتان به سایت بورس سری بزنید و درباره شیوه حرکت ارزش‌های بورس بحث کنید یا درباره انواع سرمایه‌گذاری‌های ساده با او صحبت کنید. در این سن ممکن است پول توجیبی فرزندتان خیلی زود تمام شود، زیرا احتیاجات او افزایش یافته است. به او کمک کنید تا چیزهایی که باید بخرد و چیزهایی که تمایل به خرید آنها دارد را بررسی کند. «پرل» می‌گوید: می‌توانیم این مورد را به‌عنوان یک بازی ساده انجام دهیم.
16سال و بالاتر
کارت‌های بانکی ابزاری هستند که والدین در درس‌های آموزش مسئولیت مالی به کودکان خود استفاده می‌کنند. نوجوانان می‌توانند با این کارت‌ها خرید کنند و بهای کالا را بدون پول نقد بپردازند. والدین می‌توانند پول توجیبی فرزندشان را به این کارت واریز کنند و با توجه به درس‌هایی که به او آموخته‌اید از او بخواهید بودجه‌اش را ماهانه مدیریت کند.