کاهش شدید باران در خراسان جنوبی باعث شده که همچنان خشکسالی و کم‌آبی را در استان شاهد باشیم به‌طوری که سدهای استان هم در برابر خشکسالی کم آورده‌اند و 85درصد ظرفیت آنها خالی است.
به گزارش مهر، هم‌اکنون روستاییان خراسان جنوبی با بحرانی به نام «تشنگی» روبه‌رو هستند و خشکسالی‌های ۱۷ساله اخیر امان روستاییان استان را بریده است.
خراسان جنوبی امسال وارد هفدهمین سال خشکسالی شد و بخشی از آثار خشکسالی در مناطق مختلف خراسان جنوبی در مطبوعات و وسایل ارتباط جمعی منتشر می‌شود. ارایه آمارهای تکان‌دهنده تخلیه روستاها، افزایش روند مهاجرت به شهرها نمونه‌ای از این آثار است.
اگرچه در سال‌های گذشته مشکلات بی‌آبی در شهرها و روستاهای خراسان‌جنوبی نسبت به امروز کمتر به چشم می‌آمد اما عملا در سال‌جاری مردم خراسان جنوبی طعم تلخ بی‌آبی را بیشتر از هر زمان دیگری چشیده‌اند.
امسال حتی دیگر از صندوق ذخایر آبی در دل این سرزمین پهناور خبری نیست به‌طوری که با خالی بودن ظرفیت 85درصدی سدها حتی قطره آبی هم بر لب‌های خشکیده این سرزمین جاری نمی‌شود.
خالی شدن روستاها از سکنه
هم‌اکنون یکی از عوامل مهاجرت در خراسان جنوبی کم‌آبی است که پیش‌بینی می‌شود با ادامه خشکسالی و عدم بارندگی در سال‌جاری موج جدیدی از خالی شدن روستاها از سکنه و حضور روستاییان در شهرها در راه باشد که باید مسئولان استانی قبل از رخ دادن این پدیده و برای حل مشکلات کم‌آبی در استان گام موثری بردارند.
امروز خشکسالی ۱۷ ساله در خراسان جنوبی کار را به جایی رسانده است که در روستاهای خراسان جنوبی دامپروری و کشاورزی از رونق افتاده و روستاییان این استان برای تأمین مخارج زندگی خود به یارانه دولت اکتفا یا سرپرست خانوار برای کارگری به شهر مهاجرت می‌کند.
وضعیت بحرانی منابع زیرزمینی و بیلان منفی ۱۸۵میلیون مترمکعبی آب
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی در این‌باره اظهار کرد: در خراسان جنوبی سالانه ۱۸۵میلیون مترمکعب اضافه برداشت آب داریم که باتوجه‌به این شرایط اضافه برداشت وضع استان از نظر میزان آب زیرزمینی بحرانی است.
آب برداشتی بسیاری از دشت‌های استان به دلیل اضافه برداشت شور شده و تنها برای مصرف کشاورزی استفاده می‌شود. حسین امامی اضافه کرد: با توجه به اینکه در سال‌جاری کمبود بارندگی در خراسان جنوبی داشته‌ایم قطعا در سال آبی جاری میزان اضافه برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی استان افزایش خواهد یافت که باید مردم در استفاده بهینه از آب دقت لازم را داشته باشند.
وی تصریح کرد: بارندگی در سال‌جاری نسبت به سال‌های قبل نیز کاهش‌یافته درحالی‌که در سال‌های گذشته هم ما درگیر خشکسالی بودیم و این نشان می‌دهد در سال‌جاری با کم‌آبی شدید مواجه می‌شویم.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی بیان کرد: هم‌اکنون آب برداشتی بسیاری از دشت‌های استان به دلیل اضافه برداشت شور شده و تنها برای مصرف کشاورزی استفاده می‌شود.
۵۵درصد دشت‌های خراسان جنوبی ممنوعه و بحرانی
امامی با اشاره به اینکه هم‌اکنون در خراسان جنوبی ۴۰ دشت وجود دارد، افزود: از این تعداد ۵۵درصد دشت‌های استان ممنوعه و بحرانی است و از این تعداد نیز ۱۹ دشت ممنوعه و دشت سده و سرایان در سال‌گذشته بحرانی اعلام شده است.
وی افزود: ۱۹ دشت در خراسان جنوبی غیرممنوعه است که این دشت‌ها در مناطق کویری قرار دارند و کیفیت آب مناسبی ندارند و فقط آب این دشت‌ها برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی با بیان اینکه در سال‌گذشته ۹۹درصد آب مصرفی خراسان جنوبی از منابع زیرزمینی تأمین شده است، گفت: تنها یک‌درصد آب مصرفی استان از سدها تأمین می‌شود که در این رابطه از مصرف یک‌میلیارد و ۲۰۷میلیون مترمکعب آب مصرفی در استان کمتر از یک‌میلیون مترمکعب از سد تأمین می‌شود.
امامی بیان کرد: برای جلوگیری از خشک شدن قنوات و چشمه‌های موجود استان صرفه‌جویی تنها راهکار کوتاه‌مدت استان در زمینه بحران آب است.
خالی ماندن 85درصد ظرفیت سدهای خراسان جنوبی
وی ظرفیت سدهای خراسان جنوبی را ۶۵میلیون مترمکعب عنوان کرد و افزود: هم‌اکنون 3/9 میلیون مترمکعب از سدهای استان آب دارند که این میزان ۱۵درصد ظرفیت سدها را شامل می‌شود.
مدیرعامل آب منطقه‌ای خراسان جنوبی با بیان اینکه در خراسان جنوبی 6 هزار و ۲۵۲ رشته قنات وجود دارد، افزود: هم‌اکنون میزان آبدهی این قنوات ۲۶۶میلیون مترمکعب است که درگذشته این میزان به ۶۰۰میلیون مترمکعب می‌رسید.
امامی گفت: به دلیل خشکسالی آبدهی قنوات در خراسان‌جنوبی ۵۰درصد کاهش داشته است که با توجه به خشکسالی در خراسان جنوبی بحران کم‌آبی در استان همچنان ادامه دارد.
وی یادآورشد: طی چند روز گذشته به دلیل عدم سیلاب سدهای خراسان جنوبی آبگیری نشده است.
۴۲۰ روستای خراسان جنوبی با تانکر آبرسانی می‌شود
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی نیز در این‌باره اظهارکرد: از ابتدای سال‌جاری ۴۲۰ روستای استان با تانکر آبرسانی شده است.
علی اکبر بسکابادی اضافه کرد: از ابتدای سال‌جاری به ۱۶ هزارو ۹۶۱ نفر در قالب
۶۱ هزارو ۵۸ نفر به صورت سیار آبرسانی شده است. وی عنوان کرد: از ابتدای سال‌جاری ۲۴ هزارو ۸۶۰ سرویس آب با ۲۸۸ هزارو ۷۷۰ مترمکعب به روستاهای خراسان جنوبی حمل شده است. وی ادامه داد: در زمینه آبیاری سیار در خراسان جنوبی یک‌میلیارد و۸۰۰میلیون تومان اعتبار هزینه شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی با انتقاد از اینکه با توجه به بارندگی بسیار کم در سال‌جاری وضع آبی استان مناسب نیست، افزود: در سال آبی جاری خراسان جنوبی با کمبود شدید آب مواجه خواهد بود.
هم‌اکنون مردم ۱۶۲ روستای بالای
۲۰ خانوار خراسان جنوبی فاقد آب هستند و آب ۳۸ روستای بالای ۲۰ خانوار نیز راکد است. بسکابادی گفت: از ابتدای سال۴۲۰میلیارد ریال اعتبار برای احداث شبکه آبرسانی، احداث مجتمع آبرسانی و آبرسانی سیار روستاهای خراسان جنوبی اختصاص یافته که امید است این اعتبار تا پایان سال‌جاری افزایش یابد.
وی با اشاره به اینکه در سال‌جاری در
۴۴ روستای استان شبکه آبرسانی انجام شده است، گفت: هم‌اکنون ۶۲ مجتمع آبرسانی نیمه تمام در استان وجود دارد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی یادآورشد: هم‌اکنون
۱۶۲ روستای بالای ۲۰ خانوار خراسان جنوبی فاقد آب هستند و آب ۳۸ روستای بالای
۲۰ خانوار این استان راکد است.
بسکابادی ضریب بهره‌مندی از آب سالم را در استان 1/70درصد عنوان کرد و بیان داشت: این ضریب در کشور 6/74درصد است.
وی عنوان کرد: در خراسان جنوبی ۳۵۳ منبع تأمین آب وجود دارد و ضریب برخورداری از آب در خراسان جنوبی 1/91درصد است درحالی که این ضریب در سطح کشور ۹۳درصد است.
۶۲ مجتمع آبرسانی خراسان جنوبی در دست احداث
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی با بیان اینکه در خراسان جنوبی ۶۲ مجتمع آبرسانی در دست احداث است، افزود: از این تعداد ۴۸ مجتمع از ردیف ملی اعتبار دریافت کرده و درحال تکمیل هستند.
وی ادامه داد: برای احداث ۱۳ مجتمع آبرسانی دیگر نیز در جریان سفر رئیس‌جمهوری ۳۰میلیارد تومان اعتبار مصوب شده است.
بسکابادی تصریح کرد: مجتمع‌های آبرسانی خراسان جنوبی بین ۱۵ تا ۸۵درصد پیشرفت فیزیکی دارند.
وی عنوان کرد: مجوز برداشت سالانه ۲۸میلیون مترمکعب آب را از آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گرفته‌ایم که درحال حاضر با توجه به خشکسالی‌های چندین ساله تنها توان برداشت ۱۸میلیون مترمکعب را داریم.
بسکابادی ادامه داد: به‌دلیل اینکه برخی از مجتمع‌های آبرسانی هنوز درحال احداث است سالانه ۱۶میلیون مترمکعب آب از سفره‌های زیرزمینی استان برداشت می‌شود.
در مدت ۷۶سال عمرم این بحران آب را به یاد ندارم
یکی از کشاورزان پا به سن گذاشته خراسان جنوبی درخصوص کم‌آبی در روستاهای خراسان جنوبی هم اظهار کرد: در سالیان گذشته بارندگی در روستا بسیار عالی و بیشتر درآمد روستاییان از کشت دیم بود.
غلامرضا مصطفایی اضافه کرد: در گذشته آب قنات روستا به‌حدی زیاد بود که اضافه از مصرف کشاورزی مردمان این روستا بود که هم‌اکنون آب قنات روستا ۷۰درصد کاهش یافته و تمام چشم و امید مردم روستا به تانکرهای آبرسانی است و آب ارسالی به روستا تا حدودی شور و تنها برای مصارف غیرشرب می‌توان استفاده کرد.
وی میزان آب ارسالی به روستا را بسیار کم دانست و گفت: این آب نیازهای اهالی روستا را برطرف نمی‌کند. این کشاورز خراسان جنوبی عنوان کرد: در چند‌سال گذشته بسیاری از جوانان این روستا به شهر مهاجرت کرده‌اند و تنها افراد مسن که توانایی تهیه مسکن را در شهرها نداشته‌اند از روی ناچاری در روستا باقی مانده‌اند.
مصطفایی که سن خود را ۷۶سال عنوان می‌کند، گفت: در طول دوران عمرم چنین روزگاری را به یاد ندارم و در مدت عمرم تنها سرسبزی را در روستا مشاهده کرده‌ام و مردم روستا در همه زمینه‌ها خودکفا بودند.
خشک شدن باغات و فروش دام‌ها
از اثرات خشکسالی
وی یکی از عوامل آبدهی مجدد قنات روستا را باریدن برف دانست و افزود: در سال‌جاری بارندگی مناسبی نداشته‌ایم و میزان بارندگی اندک تاثیری در آبدهی قنات روستا ندارد.
وی با بیان اینکه درحال حاضر شرکت آب و فاضلاب روستایی استان فقط آب شرب مردم را تأمین می‌کند، گفت: مسئولان فکر نمی‌کنند در روستایی که آب وجود ندارد مصرف آب کشاورزی باید از کجا تأمین شود.
کشاورز خراسان جنوبی با اشاره به اینکه مسئولان باید برای تأمین آب کشاورزی روستاها نیز چاره‌اندیشی کنند، بیان کرد: طی 5سال گذشته بیشتر باغات بادام دیم روستا به صورت کامل خشک شده که درحال حاضر خشکسالی به مزارع و باغات روستا نیز سرایت کرده که طی 2سال گذشته ما شاهد کاهش چشمگیر محصولات در باغات روستا بوده‌ایم. وی به تبعات خشکسالی در روستا اشاره کرد و گفت: خشکسالی باعث شده که در سال‌جاری مردم روستا دام‌های خود را به صورت اقساط به دلالان بفروشند.
مصطفایی یادآور شد: کم‌آبی در روستای ما باعث شده که در سال‌جاری 8 خانوار از روستا به مشهد مهاجرت کنند.
مهم‌ترین انتظار کلان و استراتژیک خراسان جنوبی که نباید مورد بی‌توجهی مسئولان قرار گیرد بحران آب در این استان کویری و محروم به‌عنوان سومین استان پهناور کشور است چرا که درحال حاضر به دلیل ۱۷سال خشکسالی و کمبود آب زنگ خطر مهاجرت از روستاها به شهرهای استان به صدا درآمده است که این عامل برای استان خراسان‌جنوبی که ۴۶۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان دارد تهدیدی جدی محسوب می‌شود.
در این رابطه انتظار از مسئولان استانی این است که با حضور نمایندگان مردم در مجلس به منظور پیگیری مسأله بحران آب در استان کارگروهی را تشکیل و پیگیری مصوبات این کارگروه عملی و به اطلاع مردم استان رسیده شود.