[ سیما فراهانی] شرکت سهاجیسا یک شرکت سهامی خاص است که زیر نظر هلال‌احمر فعالیت می‌کند. این شرکت از سال ۱۳۸۲ تأسیس شده و هدف اصلی آن نهادینه کردن فرهنگ تولید عصاره‌های گیاهان دارویی در کشور است. در طول این سال‌ها، سهاجیسا موفق به تولید حدود ۲۰۰ نوع عصاره گیاهان دارویی شده که نیاز صنایع داروسازی، غذایی و آرایشی بهداشتی را تأمین می‌کند. در طی این سال‌ها هم غیر از اینکه این تولیدات را انجام می‌داد، نیاز کارخانجات دارویی کشور را هم تامین می‌کرد. شرکت سـهاجیـسا ایجــاد تنـوع در تولیدات را به عنوان یکی از استراتژیهای اصلی خود، به همراه تولید محصولات بسته بندی شده شامل دم كردنی‌های تك گیاه، تركیبی و چای فرآوری شده را سرلوحه کار خود قرار داده است.
نقش آموزشی و تربیت نیروی انسانی
دکتر حسین زینعلی مدیر عامل شرکت کشت و صنعت و فرآوری گیاهان دارویی سهاجیسا، در گفت‌وگو با خبرنگار «شهروند» وظایف و دستاوردهای این شرکت را روایت می‌کند: «علاوه بر تولید، یکی از وظایف مهم این شرکت، آموزش به دیگر شرکت‌ها و تربیت افرادی است که بتوانند نیازهای خود را برآورده کنند. این شرکت به گونه‌ای عمل کرده که اکثر شرکت‌های دارویی توانسته‌اند عصاره‌های مورد نیاز خود را تهیه کنند. شرکت‌هایی هم که هنوز به این خودکفایی نرسیده‌اند، نیازهای دارویی گیاهی خود را از شرکت سها جیسا تامین می‌کنند.»
تأمین‌کنندگان گیاهان دارویی
یکی از اقدامات ویژه‌ای که سها در چند سال اخیر آغاز کرده، شناسنامه‌دار کردن تأمین‌کنندگان گیاهان دارویی است. زینعلی در این خصوص می‌گوید: «ما از کشاورزانی که تمایل دارند با ما همکاری کنند، حمایت می‌کنیم و گیاهان آنها را خریداری می‌کنیم. این حمایت به کشاورزان این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی از فروش محصولاتشان، به تولید بپردازند. این رویکرد تأثیرات مثبتی در بین کشاورزان و همچنین در تولید داروهای خاص دارد. اگر کشاورزان با ما قرارداد ببندند، گیاهانی که تولید می‌کنند دارای ماده مؤثره بالایی خواهند بود که به ما کمک می‌کند در بازار داخلی و خارجی رقابت کنیم. گیاهانی هم که تولید می‌کنند باید در شرایط و دمای خاص تولید شوند. مثلاً از بذر خاص استفاده کنند. امسال خیلی مصمم‌تر از سال‌های گذشته، این مساله را پیش خواهیم برد.»
تجارت خارجی
مدیر عامل شرکت کشت و صنعت و فرآوری گیاهان دارویی سها جیسا ادامه می‌دهد: «ما به شدت تمایل داریم که کشاورزان بدون هیچ دغدغه‌ای به تولید محصولات خود بپردازند تا ما بتوانیم آنها را خریداری کرده و به فروش برسانیم. این رویکرد می‌تواند تأثیرات مثبتی هم برای کشاورزان و هم برای تولید داروهای خاص داشته باشد. اگر کشاورزان با ما به صورت قراردادی و تضمینی همکاری کنند، گیاهانی که تولید می‌کنند دارای ماده مؤثره بالایی خواهند بود. گیاهانی که ماده مؤثره بالایی دارند، به ما این امکان را می‌دهند که در بازارهای داخلی و خارجی رقابتی عمل کنیم. به عنوان مثال، یک گیاه استاندارد می‌تواند از هر یک کیلو، یک کیلو ماده مؤثره تولید کند، در حالی که یک گیاه نامناسب ممکن است از دو کیلو فقط یک کیلو ماده مؤثره به ما بدهد. بنابراین، اگر گیاهان ما دارای ماده مؤثره مناسبی باشند، ما قادر خواهیم بود در عرصه‌های جهانی رقابت کنیم. تا به حال، به تجارت این محصولات به اندازه کافی توجه نشده بود، زیرا ما بیشتر بر روی بازار داخلی تمرکز کرده بودیم. اکنون زمان آن رسیده که به سمت توسعه تجارت خارجی حرکت کنیم و از ظرفیت‌های موجود به بهترین شکل استفاده کنیم. ما در حال حاضر به سمت تجارت خارجی حرکت می‌کنیم. هدف ما این است که عصاره‌های خود را به خارج از کشور صادر کنیم و قراردادهایی را با شرکت‌های خارجی منعقد کنیم. این گام به ما کمک می‌کند تا بازارهای جدیدی را برای محصولات خود پیدا کنیم.»
تحقیق و توسعه
او به دستاوردهای سال جدید اشاره می‌کند و می‌گوید: «از امسال به بعد، ما به سمت تجارت خارجی حرکت خواهیم کرد. هدف ما این است که عصاره‌های خود را به خارج از کشور صادر کنیم و دوست داریم که این عصاره‌ها از گیاهان بومی کشورمان تولید شوند. در حال حاضر، قراردادهایی را امضا می‌کنیم که به ما این امکان را می‌دهد تا نه تنها با شرکت‌های داخلی رقابت کنیم، بلکه بتوانیم به شرکت‌های خارجی نیز بپیوندیم. این رویکرد به ما کمک می‌کند تا عرصه را برای شرکت‌های خارجی باز کنیم و امیدواریم که بتوانیم این رسالت را به خوبی انجام دهیم. تا کنون، فروش خارجی ما بسیار محدود بوده و به طور جدی به این موضوع پرداخته نشده بود. شرکت سها همچنین در زمینه تحقیق و توسعه فعال است. ما در حال تولید عصاره‌هایی هستیم که قبلاً تولید نمی‌شدند و نیازهای کشور را تأمین می‌کنند. به عنوان مثال، انواع قارچ‌ها به تازگی به سبد محصولات ما اضافه شده‌اند.»
حمایت و کیفیت
زینعلی، از دستاوردهای جدید این شرکت می‌گوید: «ما همچنین بهبود کیفیت محصولات خود را در اولویت قرار داده‌ایم. خلوص عصاره‌ها را دو تا سه برابر افزایش داده‌ایم تا بتوانیم نیازهای داخلی و خارجی را به بهترین شکل تأمین کنیم. اگر شرکت ما بیشتر مورد توجه و حمایت قرار گیرد، می‌توانیم سهم قابل توجهی در بازار خاورمیانه به دست آوریم. بسیاری از گیاهان دارویی که در کشور تولید می‌شود، عصاره‌های آن از ما است و مردم و شرکت‌های دارویی از کیفیت محصولات ما رضایت دارند. ما آماده‌ایم با دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و پژوهشکده‌ها همکاری کنیم تا کیفیت محصولات خود را ارتقا دهیم و نیازهای داخلی را تأمین کنیم. با این ارتقا هم نیازهای داخلی مرتفع می‌شود و هم ما می‌توانیم در خارج از کشور محصولات خود را بفروش برسانیم.»
برنامه‌های سال جدید
او برنامه‌های سال جدید را روایت می‌کند و ادامه می‌دهد: «یکی از مسائل مهمی که در کشور ما وجود دارد، وابستگی به واردات عطر و ادکلن است. این صنعت، متأسفانه به طور عمده از خارج از کشور تأمین می‌شود و بیشتر محصولات آن نیز مصنوعی هستند. اگر به بازار مراجعه کنید، متوجه خواهید شد که اکثر عطرها و ادکلن‌ها سمپاتیک بوده و به ندرت می‌توان عطرهای طبیعی پیدا کرد. این وضعیت باعث شده که مردم به استفاده از این عطرهای مصنوعی عادت کنند، زیرا ۹۹ درصد بازار توسط این محصولات اشغال شده است. با این حال، ما مصمم هستیم که عطرهایی تولید کنیم که کاملاً گیاهی باشند. ما دو نوع عطر کاملاً گیاهی در سال گذشته، تولید کرده‌ایم و در حال حاضر در تلاش هستیم تا این محصولات را در بازار معرفی کنیم و مردم از آنها استفاده کنند. یکی از ویژگی‌های این عطرها این است که حساسیت‌زا نیستند و مصرف‌کنندگان از آلرژی‌های معمول ناشی از عطرهای سمپاتیک در امان خواهند بود. امیدواریم که بتوانیم در کشورمان فرهنگ استفاده از محصولات گیاهی و ارگانیک را ترویج کنیم. همچنین، تمامی محصولات ما تحت نظارت دقیق و با استفاده از یک سیستم کنترل کیفیت قوی تولید می‌شوند. این مسئله باعث شده که وزارت بهداشت نیز به این محصولات توجه ویژه‌ای داشته باشد و آنها را تأیید کند.»
روایت پیشرفت‌ها و چالش‌ها در سال گذشته
شرکت سهاجیسا، سال گذشته، در زمینه تولید عصاره‌های گیاهان دارویی، به افزایش تولید و بهره‌وری این عصاره‌ها پرداخت و تنوع تولید را با ارتقای سطح کیفی محصولات خود بهبود بخشید. در این راستا، موفق به اخذ بیش از 60 نوع IRC از عصاره‌های گیاهان دارویی شد و همچنین 20 نوع IRC جدید را نیز به دست آورد. در ارتباط با اخذ مجوز انواع سبزیجات و گیاهان دارویی، توانست بیش از 20 نوع مجوز برای سبزیجات در اوزان مختلف دریافت کند. در زمینه اخذ مجوز انواع دمنوش‌های گیاهی و چای، موفق به گرفتن 5 عدد مجوز دمنوش غذایی شد، اما کلیه مجوزها در حال حاضر غیرفعال هستند. در زمینه تولید عطر و ادکلن، به تولید محصولات جدید ادکلن پرداخت و 4 نوع عطر و ادکلن بر اساس گیاهان دارویی تولید کرد. یعنی 4 نوع عطر و ادکلن در دست تولید قرار گرفت. نهایتاً، در زمینه راه‌اندازی خشک‌کن کاملاً اتوماتیک، به تولید سبزیجات خشک پرداخت و توانست، محصولات خشک به وزن حدود 30 تن را تولید کند.