ما معمولاً درباره استرس ناشی از کار، روابط یا مسائل مالی صحبت میکنیم. اما اگر خود ساختار ژنتیکی بدن ما عامل نوعی فشار پنهان باشد چه؟ مفهوم فوق که اغلب از آن با عنوان «استرس ژنتیکی» یاد میشود، به معنای به ارث بردن یک بیماری خاص نیست و به این اشاره دارد که ترکیب ژنتیکی بدن ما میتواند بر میزان مقاومت یا آسیبپذیری ما در برابر فشارهای روزمره تأثیر بگذارد. برای درک بهتر، به این فکر کنید که چگونه یک نفر ممکن است پس از یک شب بیخوابی خیلی زود به حالت عادی برگردد، درحالیکه فردی دیگر تا چند روز احساس خستگی و آشفتگی کند. این تفاوت در تابآوری میتواند تا حدی به تفاوت در ژنها مربوط باشد. به اعتقاد پزشکان این تفاوتهای ژنتیکی، سرنوشت قطعی ما را رقم نمیزنند. ژنها یک پایه اولیه هستند، اما عواملی مثل تغذیه، ورزش، خواب و مدیریت استرس، نقش بزرگی در بروز یا سرکوب این آمادگیها دارند.
تشخیص استرس ژنتیکی بهسادگی انجام آزمایش خون برای یک بیماری خاص نیست. بلکه معمولاً به شکل مجموعهای از نشانههای خفیف و مداوم ظاهر میشود که ممکن است بیاهمیت تلقی شوند یا فقط بهعنوان استرس عمومی شناخته شوند. اما توصیههایی برای کسانی که احتمال میدهند دچار استرس ژنتیکی هستند: توجه به تندرستی جامع (رژیم غذایی متعادل با مواد ضدالتهابی، ورزش منظم و متوسط، و خواب کافی)، یادگیری فنون مدیریت استرس (تمرینهای ذهنآگاهی، مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق)، مشاوره تخصصی (مشاوره با پزشک و در برخی موارد انجام آزمایشهای ژنتیکی)، تقویت روابط و حمایت اجتماعی (داشتن روابط سالم و شبکه حمایتی قوی در دوران فشار روانی)، صبر و مهربانی با خود (مدیریت استرس ژنتیکی و افتخار به پیشرفتهای کوچک). درک مفهوم استرس ژنتیکی به ما امکان میدهد تا با شناخت بهتر از بدن خود، گامی آگاهانهتر برای حفظ سلامت روان و جسم برداریم. ما نمیتوانیم ژنهایمان را تغییر دهیم، اما میتوانیم یاد بگیریم.