در حالی که جهان در روز 8 مارس «17 اسفند» روز جهانی زن را گرامی داشت، نهضت بینالمللی صلیبسرخ و هلالاحمر درخواستی را مطرح کرد مبنی بر تلاش بیشتر برای حمایت و حفاظت از زنان و دخترانی که با اشکال مختلف خشونتهای ناشی از درگیری سوریه مواجه بوده و نیاز مبرمی به دسترسی به خدمات مهم درمانی دارند. زنان نقشی مهم در کمک به خانوادهها و جوامع دارند تا از این شرایط بحرانی که اکنون به پنجمینسال خود رسیده جان سالم به در برند، به همین دلیل لایق حمایت و تشویق بیشتری هستند.
مثالهایی از توان زنان برای غلبه بر شرایط بحرانی را میتوان در هر جایی که کسانی به دلیل جنگ به آنجا پناهنده شدهاند، یافت. بهعنوان مثال در یک اردوگاه موقت پناهندگان در کِتِرمایا، لبنان، نجمه 14ساله به یک گروه از کودکان پرشور، خواندن، نوشتن، ریاضیات و علوم درس میدهد. این دختر جوان سختکوش از مناطق روستاییِ اطراف دمشق، جلسات درس در فضای باز را بهعنوان مفری کوچک اما مثبت برای منحرف کردن ذهن کودکان از مشکلاتی که دارند میداند؛ کودکانی که برخی از آنها اکنون نیمی از عمر خود را در سایه ترس و فرار از هیولای جنگ گذراندهاند. او میگوید: «امیدوارم که با دادن امکان تحصیل به آنان بتوانیم کاری کنیم که بر مشکلاتی چون از از دست دادن عزیزان خود فائق آیند.»
چندصد کیلومتر دورتر، خدیجه 44 ساله که مادر 4 کودک است تلاش میکند تا امکانات لازم را برای خانواده پناهنده خود در اربیلِ عراق مهیا کند، جایی که 80هزار سوری در هرجا که سقفی بیابند زندگی میکنند؛ در گاراژها، در ساختمانهای نیمهتمام و آپارتمانهای کوچک. خدیجه میگوید: «ما به این دلیل زندهایم که همسایههای عراقیمان دستکم دو تا سه بار در هفته برای ما غذا میپزند.» خدیجه، بیوهای که هر کاری برای حمایت از خانواده میکند، ادامه میدهد: «اما این کافی نیست، من باید هر روز راهی برای بقای فرزندانم پیدا کنم.»
اینها فقط دو نمونه از زنانی هستند که با مشکلات شدید ناشی از درگیری چهارساله در سوریه دست و پنجه نرم میکنند. جنگی که حدود 8میلیون نفر را در داخل کشور بیخانمان کرده و سبب شده حدود 4میلیون نفر دیگر در مکانهای مختلف در جستوجوی امنیت باشند (بیشترشان در کشورهای همسایهای چون عراق، اردن، لبنان و ترکیه). در میان آنان حدود 4میلیون زن و دختر جوان هستند که بسیاری اکنون سرپرست و نانآور خانوارهایی هستند که پدر، شوهر یا پسر خود را از دست دادهاند. در همین حال، دسترسی به مراقبتهای درمانیِ مناسب برای این زنان و دختران به شدت محدود است، آنهم درست در زمانی که وضع سلامت آنها و خانوادههایشان بسیار شکننده است. با این حال، زنان با حفظ سلامت، تغذیه و وحدت خانواده، اغلب بهعنوان ستون فقرات خانواده و جامعه عمل میکنند.
تاداتِرو کُنوئه، رئیس فدراسیون بینالمللی جمعیتهای صلیبسرخ و هلالاحمر (IFRC) معتقد است: «زنان نقشی کلیدی در دادن امید و تضمین دوام خانواده در شرایط چالشبرانگیز دارند. ما باید به شرایط دشوار آنان توجه کرده و حمایت از آنان را از تمام راههای لازم تضمین کنیم.» یکی از اشکال مهم حمایت عبارت است از تضمین دسترسی به خدمات درمانی پایه. پیتر مائورر، ریاست کمیته بینالمللی صلیبسرخ میگوید: «معمولاً بزرگترین آثار بهداشتی و درمانی در یک درگیری ناشی از جراحات حاصل از گلوله و بمب نیست، بلکه آثار بهداشتی و درمانی ثانویه به دلیل بیخانمانی، آلودگی منابع آب، سوءتغذیه و وقفه در خدمات درمانی است. در کنار کودکان، زنان هم در رنجی فزاینده هستند، چرا که نیازهای درمانی آنان به دلیل تلاش روزانه برای بقا بهندرت موردتوجه قرار میگیرد.»
بهعنوان نمونه، از میان 12میلیون نفری که بهدلیل این درگیریها از خانه خود گریختهاند، حدود 500هزار نفر زنان بارداری هستند که به دلیل سوءتغذیه، فقدان دسترسی به مراقبتهای مناسب زنان و زایمان و دیگر عوامل، در معرض خطر قرار دارند. نهضت همچنین از تمامی طرفهای درگیر میخواهد تا به کارکنان و داوطلبان جمعیتهای صلیبسرخ و هلالاحمر و دیگر سازمانهای بشردوستانه احترام گذارده و آنان را حفاظت كنند، چرا که بسیاری از آنان زن هستند. از میان 40 داوطلب هلالاحمر سوریه و 7 داوطلب هلالاحمر فلسطین که از آغاز درگیری تا حال کشته شدهاند،3 نفر زن بودهاند.
کمیته بینالمللی صلیبسرخ و فدراسیون بینالمللی جمعیتهای صلیبسرخ و هلالاحمر در روند عملیات خود در منطقه با جمعیتهای صلیبسرخ و هلالاحمر در کشورهای صدمه دیده همکاری میکنند تا طیفی از حمایتهای ممکن را ارایه کنند، از تأمین غذا گرفته تا کارتهای نقدی برای خرید غذا و منابع، کمکهای اولیه، حمل بیماران در شرایط اضطراری، مراقبتهای درمانی و پروژههای درآمدزا، که هدف از آنها کمک به مردم برای تأمین نیازهایشان بهطور مستقل است. در جایی که چنین حمایت و حفاظتی موجود است، بسیاری از زنان و مردان توانستهاند کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشند. یک نمونه «سیبا» است، مادر و سرپرست خانواری که از نبردهای شمال سوریه به ترکیه گریخته است. او میگوید: «من باید به خانوادهام کمک میکردم، این شد که درس زبان ترکی خواندم. پس از 7ماه، شروع به کار برای یک شرکت مخابراتی کردم و بعد هم در یک بیمارستان بهعنوان مترجم مشغول شدم.» در جریان هر بحران یا بلایی، نهضت صلیبسرخ و هلالاحمر متعهد است تا زنان را هر چه بیشتر تقویت كند تا بتوانند پاسخگوی نیازهای خود باشند، و حمایت از زنان و دختران آسیبپذیر را در اولویت خود قرار دهد.