ارتشبد حسین فردوست، دوست دوران کودکی محمدرضا پهلوی و رئیس دفتر اطلاعات او، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ماند و خاطرات خود از دوران مجالست با شاه، خاندان و دولتمردان رژیم پهلوی را به رشته تحریر درآورد. خاطرات فردوست تحت عنوان «ظهور و سقوط سلطنت پهلوی» منتشر شده است که در این ستون به تناوب برخی را مرور می‌کنیم.
روابط اسرائیل و ساواک
در دوران محمدرضا سازمان اطلاعاتی اسرائیل پس از سرویس‌های آمریکا و انگلیس فعال‌ترین سرویس در ایران بود و این فعالیت در سایر کشورهای منطقه و شاید جهان کم‌نظیر بود. قبل از ورود به بحث شمه‌ای از دانسته‌های خود درباره سازمان اطلاعاتی اسرائیل را، که از یکی از استادان رده بالای اسرائیلی ساواک شنیده‌ام، مرقوم می‌دارم. فرد فوق از اعضای برجسته سازمان امنیت اسرائیل بود و می‌گفت که زمانی مسئول جمع‌آوری اطلاعات از صحرای سینا بوده. بعدها از مدیرکل هشتم ساواک شنیدم که او به جانشینی ریاست سازمان امنیت اسرائیل رسیده و شاید اکنون رئیس این سازمان باشد. در اسرائیل 2 نوع سازمان وجود دارد: یکی برای امنیت کشور که احتمالاً باید تابع مستقیم نخست‌وزیر باشد و کار ادارات کل سوم و هشتم ساواک را در اسرائیل انجام می‌دهد و مرکب از 9 اداره کل به شرح زیر است: 1. اداره کل اداری- مالی 2. اداره کل ضد کمونیسم 3. اداره کل سایر دسته‌جات سیاسی 4. اداره کل حفاظت 5. اداره کل اعراب و سایر اقلیت‌ها 6. اداره کل تحقیق 7. اداره کل فنی 8. اداره کل آموزش 9. اداره کل ضدجاسوسی. به این ترتیب، اداره کل اداری-مالی مانند ادارات کل یکم و ششم ساواک، اداره کل ضد کمونیسم و اداره کل سایر دسته‌جات سیاسی و اداره کل اعراب و سایر اقلیت‌ها مانند اداره کل سوم ساواک، اداره کل حفاظت مانند اداره کل چهارم ساواک، اداره کل فنی مانند اداره کل پنجم ساواک، اداره کل ضدجاسوسی مانند اداره کل هشتم ساواک، اداره کل تحقیق مانند اداره کل نهم ساواک و اداره کل آموزش مانند اداره کل دهم ساواک بود. توضیح فرد اسرائیلی برای من مشخص کرد که سازماندهی ساواک در اساس صحیح بوده است. باید اضافه کنم که در ساواک اداره کل نهم (تحقیق) وجود نداشت و بر اساس پیشنهاد اسرائیلی‌ها به وجود آمد. هر یک از ادارات کل به ادارات، بخش‌ها، دوایر و شعب تقسیم می‌شوند که فرد اسرائیلی توضیح داد. سازمان اطلاعات خارجی اسرائیل از سازمان امنیت آن جداست و در شرایط فوق‌العاده تحت امر اداره دوم ارتش قرار می‌گیرد. در آن زمان فرد اسرائیلی وضع اسرائیل را فوق‌العاده توصیف می‌کرد و مسلماً اکنون نیز وضع فوق‌العاده است و سازمان اطلاعات خارجی تحت امر اداره دوم ارتش است. به گفته فرد اسرائیلی، سازمان اطلاعات اسرائیل مرکب از 3 اداره بوده و دارای یک رئیس و یک جانشین (قائم مقام) و یک قسمت اداری و مالی مستقل است. به این ترتیب اداره کسب اطلاعات خارجی و اداره برون مرزی مانند اداره کل دوم ساواک و اداره بررسی اطلاعات خارجی مانند اداره کل هفتم ساواک هستند، که در اینجا نیز صحت سازماندهی ساواک از نظر اطلاعات خارجی برای من تایید شد.