[ شهروند ] اگر از تماشاگران و دوستداران پروپاقرص شبکه نمایش خانگی باشید، خوب می‌دانید که این روزها این شبکه با سریال‌هایی مانند «تاسیان»، «ازازییل» و «آبان» فضای نمایشی ایران را یک‌سره در اختیار گرفته- و این واقعیت که تا یکی دو ماه دیگر هم سریال‌هایی چون «سووشون» نرگس آبیار، «وحشی» هومن سیدی، «شکارگاه» نیما جاویدی، «جادوی سفید» آیدا پناهنده و «برتا» به کارگردانی امیرحسین ترابی در شبکه نمایش خانگی منتشر خواهند شد، سیطره پلتفرم‌ها بر عرصه سریال‌سازی کشور را تمام‌وکمال(تر) و البته ترسناک‌تر جلوه می‌دهد. این همان چیزی است که خبرگزاری ایرنا چند روز پیش آن را تحت عنوان «سینما گروگان نمایش خانگی» گزارش داده بود و با نام بردن از بازیگرانی مانند هدیه تهرانی، نوید محمدزاده، پرویز پرستویی، شهاب حسینی، امین حیایی، هوتن شکیبا، پری‌ناز ایزدیار، پیمان معادی، پژمان جمشیدی و جواد عزتی به عنوان بازیگران سریال‌های جدید شبکه نمایش خانگی این موضوع را دلیل بی‌علاقگی بیشتر بازیگران درجه یک به حضور در فیلم‌های سینمایی عنوان کرده بود. همین هم بود که در چهل‌وسومین دوره جشنواره فیلم فجر شاهد غیبت بازیگرانی چون پیمان معادی، هدیه تهرانی، جواد عزتی، مهران مدیری، صابر ابر، نگار جواهریان، پرویز پرستویی، هومن سیدی و بسیاری دیگر از بازیگران مشهور بودیم.
جشنواره فیلم فجر هر میزان هم که پرچهره باشد، همچنان هستند سینماگرانی که به هر دلیل در این ماراتن حضور پیدا نمی‌کنند. با اینکه امسال اخبار و حواشی پیرامون جشنواره چند ماه پیش از شروع آن، نوید برگزاری جشنواره‌ای متفاوت با روی کار آمدن دولت وفاق می‌داد؛ هرچه به ایام برگزاری نزدیک‌تر شدیم، چهره‌ها یکی پس از دیگری از میان اخبار حذف شدند تا ترکیب حضور بازیگران در این دوره، شکاف میان سینما و نمایش خانگی را نشان دهد. شکافی که هشدار آن توسط منتقدان داده شده بود و جشنواره نیز نشان داد فارغ از روی کار آمدن هر دولتی، آن‌چه این وضعیت را تشدید کرده، دستمزدهای هنگفت و گردش مالی بالا در شبکه نمایش خانگی است که روی‌گردانی ستاره‌ها از سینما را به دنبال داشته است.
در این زمینه؛ پیش از آن‌که بفهمیم رسانه‌ای شدن دستمزد بازیگران سریال «ازازیل» ترفند و حُقه‌ای برای تبلیغ بیشتر این سریال بوده، مشخص بود گردش مالی در پلتفرم‌ها بیشتر از این حرف‌هاست. در واقع همین که هیچ ابایی از اعلام این اعداد حتی در قالب تبلیغات وجود نداشت، مهر تاییدی بر دستمزدهایی بالاتر از این اعداد و در نتیجه ترافیک حضور بازیگران در شبکه نمایش خانگی است.
اگر دستمزد یک بازیگر چهره در یک فیلم سینمایی را میانگین ۳ تا ۴ میلیارد تومان در نظر بگیریم (بدون احتساب برخی بازیگران که دستمزدهای سر به فلک کشیده دارند)، این عدد را می‌توان معادل یک تا دو ماه ایفای نقش در یکی از سریال‌های شبکه نمایش خانگی در نظر گرفت. شرایطی که انتخاب را برای بازیگران میان سینما و نمایش خانگی بیشتر به نمایش خانگی معطوف می‌کند.
البته ادعاهای ضد و نقیضی نیز در این میان وجود دارد. چند وقت پیش در یکی از برنامه‌های سینمایی تلویزیون ادعایی مطرح شد که البته چندان هم تازه نبود. در آن برنامه یکی از کارشناسان عنوان کرد در شبکه نمایش خانگی، دستمزد حدودا ۴۵ میلیارد تومانی نیز رد و بدل شده تا یک بازیگر برای مدتی در هیچ پروژه‌ای حضور نداشته باشد. ادعایی که نشان می‌داد فعالیت و گسترش نمایش خانگی به نفع سینما نیست.
البته این ادعا توسط پژمان بازغی در قسمت دیگری از همین برنامه، تکذیب شد. علی سرتیپی، مدیرعامل یکی از پلتفرم‌ها نیز در قسمت دیگری از برنامه با ذکر نام نوید محمدزاده- که چه شایعاتی در برهه‌ای در مورد او نیز مطرح شده بود- گفت اتفاقا در میان یکی از سریال‌هایی که در آن بازی می‌کرد بهش گفتیم برود و مدتی در یک فیلم سینمایی
بازی کند.
سرتیپی البته در همین برنامه عنوان کرد با افزایش هزینه‌های تولید و فروش گیشه یک فیلم، طبیعی است دستمزد بازیگران نیز بالاتر برود و ارقام نجومی قراردادهای بازیگران را با افزایش رقم دستمزد عوامل دیگر؛ از قبیل فیلمنامه‌نویس و کارگردان توجیه کرد. توجیهی که البته از طرف سرتیپی (مدیر یکی از پلتفرم‌ها) دور از تصور به نظر نمی‌رسید.
سناریوی تاثیرگذاری منفی نمایش خانگی بر حضور بازیگران در سینما، با نگاهی به کارنامه بازیگران مطرح تقویت می‌شود. امسال محمدزاده با آن‌که در «زودپز» بازی کرد و هوتن شکیبا هم با «هفتادسی» به سینما برگشته بود، ولی با این حال حضور آنها در درام‌های اجتماعی تنها منحصر به سریال‌های نمایش خانگی بود؛ ژانری که هر دو با آثار مربوط به همان ژانر شناخته شده‌اند؛ و در واقع محمدزاده در «ابد و یک روز» و هوتن شکیبا هم در «شبی که ماه کامل شد» بود که توانستند توانمندی خود را در ارائه بازی جدی، اثرگذار و جریان‌ساز نشان داده و جایگاه خود را در سینما تثبیت کنند. با این حال نوید محمدزاده در یکی دو سال گذشته با سریال‌های «آکتور»، «جنگل آسفالت» و «کما» و هوتن شکیبا نیز با سریال‌های «رهایم کن»، «تاسیان» و «سووشون» از فعالیت سینمایی دور افتاده بودند. پیمان معادی نیز امسال مشغول بازی در سریال «ازازیل» بود. موجی که پس از حضور او در «افعی تهران» راه افتاد، حضور این بازیگر در شبکه نمایش خانگی را تثبیت کرد تا جشنواره فیلم فجر امسال جز فیلم «بی سر و صدا»- که اخبار نمایش‌اش در بخش ویژه رسانه‌ای و خیلی زود هم فراموش شد- از حضور این بازیگر بی‌بهره باشد.
علاوه بر او، بابک حمیدیان نیز که امسال نامش بیشتر با تهیه‌کنندگی «پیرپسر» در جشنواره فیلم فجر پیچید، از سال ۱۴۰۱ و پس از ایفای نقش در «غریب» کاملا در شبکه نمایش خانگی مشغول بوده و در حقیقت سه سریال «هفت»، «ازازیل» و «تاسیان» در این مدت این بازیگر را از پروژه‌های سینمایی دور کرده‌اند.
وانهادن سینما به نفع شبکه نمایش خانگی البته تنها مربوط به نوید محمدزاده و هوتن شکیبا و پیمان معادی نمی‌شود و مهران مدیری با سریال «قهوه پدری»، هدیه تهرانی با سریال «هزار و یک شب»، جواد عزتی و نگار جواهریان با سریال «وحشی» و بهنوش طباطبایی نیز با «سووشون»؛ همه و همه وزنه‌هایی هستند که حضور هر کدام از آنها در فیلم‌های سینمایی می‌توانست اقبال بیشتری را به سمت سینمای ایران و جشنواره فیلم فجر به عنوان ویترین این سینما روانه کند.
این شکاف را البته در زمینه کارگردانی نیز شاهد بودیم و به عنوان مثال نبود کارگردانانی چون هومن سیدی، محمدحسین مهدویان، نرگس آبیار و بقیه هم این شکاف را تقویت کرد؛ هنرمندانی که توانمندی خود را از جشنواره فیلم فجر کسب و در آن رشد و تثبیت شدند و به سینمای ایران نشان دادند، حالا به پشتوانه دستمزدهای وسوسه‌انگیز شبکه نمایش خانگی مسیر دیگری در پیش گرفتند تا پس از تلویزیون که تبدیل به جایی برای رشد چهره‌ها و بعد کوچ آنها به سینما شد، سینما نیز وجهه پیشین خود را از دست داده و تبدیل به سکویی برای رشد سینماگران و کوچ آنها به شبکه نمایش خانگی شود.