[ شهروند] امروز در مجلس جلسه استیضاح همتی، وزیر اقتصاد، برگزار می‌شود و همه امیدوارند این استیضاح رأی نیاورد، شاید چون به‌نظر می‌رسد شائبه سیاسی بودن این استیضاح بر سایر دلایل می‌چربد، چرا که اگر نمایندگان مخالف همتی راه‌حلی برای عبور از بحران‌های اقتصادی می‌داشتند لابد تا به حال ارائه داده بودند و از درون جلسات همدلی دولت و مجلس راهکارهایی بیرون می‌آمد که انجامش به بهبود معیشت مردم کمک می‌کرد. با این‌همه، رسانه‌ها اگر چه توصیه به صبوری مجلس می‌کنند، اما باید دید که چه اتفاقی رقم می‌خورد. علاوه بر استیضاح، دیروز چند خبر و تحلیل ریز و درشت دیگر هم توجه مخاطبان رسانه‌ها را به‌خود جلب کرده بود که نیم‌نگاهی به آنها خواهیم داشت.
هشدار به موافقان استیضاح همتی؛ باید به فکر دوسال بعد هم باشید
در زمینه استیضاح امروز، یادداشت‌نویس روزنامه اصولگرای جوان نوشت: موافقان استیضاح می‌گویند اگر همتی بماند، روز بعد دلار صد تومان و بیشتر می‌شود! مخالفان استیضاح می‌گویند اگر همتی برود، دلار افسار پاره می‌کند و صد تومان و بیشتر می‌شود! هیچ‌یک از این دو گروه در فردای استیضاح جدای از ماندن یا رفتن وزیر اقتصاد، حاضر نیستند گفته‌های خود را گردن بگیرند، با آنکه موافقان استیضاح باید تضمین بدهند که اوضاع بهتر می‌شود یا اگر برنامه‌ای دارند، تبیین کنند، مخالفان هم.
«اقتصاد استیضاح» یعنی گردن‌گرفتن محصول «استیضاح اقتصاد». یعنی پذیرفتن نتایج ماندن یا رفتن وزیر اقتصاد. به‌همین دلیل بدون اینکه طرفدار استیضاح یا مخالف آن باشیم، هر دو گروه را دعوت می‌کنیم که یک گام جلو بگذارند و فردای استیضاح را گردن بگیرند.
اگر تلاش موافقان استیضاح نتیجه داد و وزیر اقتصاد برکنار شد، با چه ابزاری می‌توانند با وزیر جدید بر اقتصاد و رشد اقتصادی و نرخ ارز تأثیر بگذارند؟ شاید رئیس‌جمهور، معاون وزیر یا فرد دیگری را به‌جای او معرفی کند و سپس در دولت برای همین روند در افزایش نرخ دلار که معتقدم با اراده دولت و برای تأمین آسان‌تر درآمد‌های دولت است، تصمیم‌گیری شود.
در آن صورت استیضاح به هدف خود نمی‌رسد، بلکه فقط هزینه‌ای سنگین بر دوش کشور می‌گذارد. برعکس آن‌هم با همین منطق قابل‌بحث است. اگر تلاش مخالفان استیضاح نتیجه داد و وزیر اقتصاد باقی ماند، چه برنامه‌ای و چه تضمینی برای رشد اقتصادی و افزایش ارزش پول ملی و کشیدن ترمز دلار دارند؟ وزیری را که از استیضاح جان‌به‌در برده است و موافق افزایش نرخ دلار است، چگونه می‌توان کنترل کرد؟
دعوا بر سر استیضاح آسان است، اما یک گام برداشتن به جلو و تضمین فردای استیضاح که آن را «اقتصاد استیضاح» می‌نامم، آسان نیست. برای کار آسان می‌شود نطق‌های آتشین کرد. مطامع سیاسی خود را در لایه زیرین آن پنهان ساخت. حتی خصومت‌های شخصی موافقان و مخالفان بر سر یک موضوع ثانویه هم در اینجا فرصت بروز و انتقام پیدا می‌کند، اما کار دشوار آن است که هر یک از دو گروه نشان دهند که با چه‌چیز موافق یا با چه‌چیز مخالفند.
اینکه نماینده‌ای یا وزیری با چیزی مثل استیضاح مخالف باشد، و محصول مخالفت خود را نتواند تبیین کند، یا گروه دیگری در مجلس و بیرون از مجلس با استیضاح موافق باشند و قادر نباشند که عواقب آن را تشریح کنند، یکی از آسیب‌های شناختی در اداره امور کشور است.
حتی اگر وزیر اقتصاد بماند یا نماند و برخی پیش‌بینی‌های موافقان و مخالفان تحقق پیدا کند، به‌معنای درستی نظر اولیه آنان نیست. مسائل مرتبط با اقتصاد تک‌عاملی نیست که بتوان هر پیامدی را به فلان علت پیش‌گفته ربط داد. موافقان و مخالفان باید به یک سال یا دو سال آینده و تغییراتی که ماندن یا رفتن وزیر اقتصاد به‌بار می‌آورد، بیشتر فکر کنند تا بتوانند آن گامی را که باید به جلو بردارند، درست بردارند.
استیضاح همتی؛ ضرب شست نشان دادن پایداری‌ها به پزشکیان
اما در سوی دیگر و با نگاهی به پشت پرده استیضاح، شاهرخ رامین، نماینده دماوند و فیروزکوه، به سایت رویداد۲۴ گفت: بنده مخالف استیضاح آقای همتی، وزیر اقتصاد هستم. من هم مثل همه مردم از اینکه دلار و سکه با رشد قیمت مواجه شده است و اقتصاد و معیشت مردم با چالش روبه‌روست، عصبی و نگران هستم. در زمانی که فرد، عصبانی می‌شود، واکنش طبیعی و غریزی این است که منشا مشکلات را یک‌نفر ببینید.
وی افزود: حال اگر منطقی فکر کنیم می‌بینیم که زنجیره‌ای از دلایل، داخل و خارج از مرز‌ها برای رشد قیمت‌ها وجود دارد. اگر عادلانه به قضاوت بنشینیم خواهیم دید که چند درصد این موضوعات داخلی و خارجی و چند درصد تحت کنترل وزیر اقتصاد است؛ آن هم وزیر اقتصادی که دوران وزارتش هنوز به یک سال نرسیده است.
رامین تصریح کرد: من هم معتقدم باید ساختار اقتصادی اصلاح شود. حال اگر در بدترین شرایط فکر کنیم دلیل همه این مشکلات، آقای همتی و وزارتخانه ایشان است، تصور اشتباهی است. آدم‌های باهوش دنیا در مواجهه با فرد ناکارآمد، نمی‌گذارند آن مسئول صحنه را ترک کند و می‌گویند کجا؟ تو تازه با هزینه من، کار یاد گرفتی و باید بمانی و ساختار را درست کنی.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس اظهار داشت: من جراح چشم هستم، اگر بیماری را جراحی کردم و حین عمل، من را از کار کنار بگذارند و جراح دیگری را بیاورند، شک نکنید وضعیت بیمار، وخیم‌تر خواهد شد. درخصوص آقای همتی و استیضاح و عزل ایشان نیز، این تفکر را دارم.
نماینده دماوند و فیروزکوه افزود: من بیش از آنکه به عملکرد آقای همتی اعتراض داشته باشم، به عملکرد آقای رئیس‌جمهور اعتراض دارم. گفتمان آقای پزشکیان و اینکه در بین مردم می‌گوید پول نداریم، اقتصاد را با آسیب رو‌به‌رو کرده است. یک کاسب معمولی هم می‌داند اگر این حرف را در بازار بزند، فردی به او جنس نمی‌فروشد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا استیضاح آقای همتی رأی خواهد آورد، گفت: تصور می‌کنم استیضاح وزیر اقتصاد رأی نخواهد آورد و آقای همتی همچنان بر سر مسئولیتش باقی خواهد ماند.
برنامه تازه سعید جلیلی کلید خورد؛ تغییر مسیر لیدر دولت سایه؟
اما بشنوید از شواهدی که حاکی از این است که لیدر «دولت در سایه» پس از ناکامی در سه دوره انتخابات ریاست‌جمهوری (سال‌های ۱۳۹۲، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۳) حالا راه دیگری را برای خود برگزیده است. آنها با محوریت سعید جلیلی، تکرار مسیری را هدف قرار داده‌اند که محمود احمدی‌نژاد را در سال۱۳۸۴ به ریاست‌جمهوری رساند.
به گزارش هم‌میهن، سعید جلیلی، دبیر سابق شورای‌عالی امنیت ملی، در اظهارنظر اخیر خود به موضوع انتخابات شورا‌های شهر و روستا پرداخته و درباره بودجه عمرانی شهرداری‌ها صحبت کرده است: «بودجه عمرانی پنج کلانشهر کشور از بودجه عمرانی دولت بیشتر است؛ بنابراین در انتخاب افراد با رویکرد‌های مناسب در انتخابات شورا‌ها باید دقت کرد.» او با دولت چهاردهم بر سر میز وفاق ننشسته است. اما اینطور به‌نظر می‌رسد که برنامه‌هایی برای ورود به مدیریت شهری دارد تا حداقل در این حوزه به آرزوی دیرینه خود برسد. شاید هم انتخاب شهرداری به‌دلیل آن است که هنوز بر این تفکرند که شهرداری سکوی پرتاب به‌سوی پاستور و ریاست‌جمهوری است. اما پس از احمدی‌نژاد قفل شهرداری چنان محکم بوده که نه محمدباقر قالیباف توانست از شهرداری به ریاست‌جمهوری برسد نه علیرضا زاکانی.
جلیلی شاید روی تهرانی که در ریاست‌جمهوری به او رأی داده‌اند نیز حساب کرده است؛ به همین پشتوانه شاید وارد کارزار انتخابات شورا‌ها شود یا از لیستی حمایت کند که او را به‌عنوان شهردار تهران انتخاب کنند. اما مطمئناً ورود جلیلی و حامیانش به هفتمین دوره انتخابات شورای شهر تهران معادلات جریان اصولگرایان را تغییر خواهد داد.
در این میان، ائتلاف بین اصولگرایان با جلیلی شاید دور از عقلانیت به‌نظر برسد چراکه او در آخرین شب‌های ریاست‌جمهوری، با خاموش کردن تلفن همراهش، از انصراف به نفع محمدباقر قالیباف سر باز زد و اصولگرایان را حیران کرد تا شکاف میان اصولگرایان عمق بیشتری به‌خود بگیرد. اما مسلم این است که حضور یا حمایت او از لیستی در شورای شهر تهران تمام نقشه‌های اصولگرایان را نقش بر آب کرده و برنامه‌هایی که بعد از سقوط بالگرد سیدابراهیم رئیسی پایه‌ریزی کرده بودند را پوچ می‌کند.
با وجود شروع فعالیت‌های انتخاباتی جریان‌های سیاسی، مجلس به مقابله با انتخابات در خرداد ۱۴۰۴ پرداخته تا نشان دهد سکه این انتخابات روی دیگری هم دارد. رئیس و برخی از اعضای شورای‌عالی استان‌ها به‌دنبال آن هستند که از شرایط به‌وجود آمده، استفاده کرده و مدت حضور خود در مدیریت شهری را افزایش دهند. به همین دلیل با مجلس رایزنی کردند و مجلس در یک تصمیم بدون کارشناسی و با ابهامات بسیار تصمیم گرفت که شش‌ماه به عمر این دوره از مدیریت شهری بیفزاید. اما شورای نگهبان ایراداتی به این مصوبه مجلس گرفته و آن را مجدداً به مجلس ارجاع کرد. اما مجلس از موضع خود کوتاه نیامد و با وجود نامه آملی‌لاریجانی، باز هم «تمدید شورا‌ها برای مدت ۱۰ ماه» را تصویب کرد. حال باید دید که این مصوبه به تأیید شورای نگهبان و مرحله اجرا می‌رسد یا خیر.
آمریکا برای توسل به حربه اسنپ‌بک وابسته به اروپاست
در میان اخبار میانجیگری بین ایران و آمریکا حالا نوبت آن است که به نقش اروپا هم پرداخته شود. کورش احمدی، دیپلمات سابق وزارت امور خارجه، در رابطه با دور جدید گفت‌و‌گو‌های ایران با تروئیکای اروپایی و دستاورد‌هایی که افزایش روابط ایران و اروپا می‌تواند برای سیاست خارجی ایران داشته باشد، توضیحاتی ارائه کرد.
به گزارش ایلنا، وی گفت: برای من روشن نیست که هدف از این گفت‌و‌گو‌ها چیست. آیا هدف رسیدن به راه‌حلی برای مسئله هسته‌ای است؟ آیا هدف بهبود روابط تیره بین ایران و اروپا است؛ یا هر دو. اگر هدف اولی است، روشن است که بدون آمریکا گشایشی در مسئله هسته‌ای ایران و رفع تحریم‌ها قابل تصور نیست. چون عمده تحریم‌ها به خواست آمریکا اعمال شده و مشکل اصلی با فاصله زیاد تحریم‌های آمریکا است. اعمال تحریم‌ها هم ناشی از قدرت اقتصاد آمریکا و قدرت دلار است و ضمانت اجرایی برای اعمال تحریم‌ها و عدم‌تخلف کشور‌ها از آن چیزی نیست، جز حربه منع دسترسی ناقضان تحریم‌ها به بازار آمریکا. اگر چه اروپا هم تحریم‌هایی را علیه ما اعمال کرده، اما تحریم‌های اروپا اصلا قابلا مقایسه با تحریم‌های آمریکا نیست. به علاوه، اروپا قدرت چندانی برای اعمال تحریم‌ها ندارد. وی ادامه داد: ممکن است گفته شود که مذاکره با اروپا در مورد هسته‌ای هم از این نظر که اروپا در نقش پیغام‌رسان عمل خواهد کرد، مهم است. اما بعید می‌دانم که در این مقطع زمانی اروپا همان نقشی را بازی کند که در دوره‌ای در جریان مذاکرات احیای برجام از فروردین ۱۴۰۰ برای یکی دو سال بازی کرد. چرا که آن زمان مذاکرات درچارچوب کمیسیون برجام و گروه ۱+۴ برگزار می‌شد و هیأت آمریکایی هم در شهر محل برگزاری مذاکرات حضور داشت.
اما این بار هیچ نشانه‌ای که حاکی از آن باشد که اروپا مایل است به‌عنوان واسطه بین ایران و آمریکا عمل کند، نمی‌بینیم مخصوصا با تنشی که بین اروپا و آمریکا درخصوص ماجرای اوکراین ایجاد شده است. البته اگر فرضمان این باشد که این مذاکرات برای تخفیف تنش بین ایران و اروپا برگزار می‌شود، می‌توانیم حتما آن را مفید بدانیم، هر چند معلوم نیست که با توجه شدت اختلافات به‌خصوص در مورد مسئله هسته‌ای و بحران اوکراین به این زودی‌ها نتیجه‌ای از آن حاصل شود.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل درباره اختلافات میان اروپا و آمریکا و گمانه‌زنی‌هایی که این رویکرد اروپا را امتیازی برای همکاری میان ایران و اروپا می‌انگارد، عنوان کرد: این روزها اروپا با دولت کنونی آمریکا در ارتباط با مسائل زیادی اختلاف نظر دارد که مسئله اوکراین یکی از مهم‌ترین آنها است. اما به‌نظر می‌رسد که ایران در این میان یک استثنا است به این معنی که به‌نظر نمی‌رسد که بین دو طرف در مورد ایران اختلاف نظر عمده‌ای وجود داشته باشد. به‌نظر می‌رسد هر دو سوی اقیانوس اطلس با هم در مورد برنامه هسته‌ای ایران هم نظر هستند. حربه‌ای که در این مورد در دست اروپا است و آمریکا فاقد آن است، اسنپ‌بک یا مکانیسم ماشه است. آمریکا، چون از برجام خارج شده، امکان توسل به این حربه را ندارد و برای این منظور آمریکا وابسته به اروپا است.
هواداران جلیلی و قالیباف در زمین دشمن بازی می‌کنند
و دست آخر خوب است که بدانید ماجرای دعوای طرفدران قالیباف و جلیلی که در روزهای گذشته هم به آن اشاره داشتیم، ادامه‌دار شده؛ حسین شریعتمداری، مدیرمسئول کیهان، در یادداشتی نوشت: نگارنده در حد و اندازه‌ای نیست که زبان به نصیحت بگشاید ولی با استناد به بیانات حضرت آقا که می‌دانیم برای همه دوستان حجت شرعی و کلام آخر است، خطاب به عزیزانی که این روزها، در قامت هواداران این یا آن کاندیدا، به ماجرای کهنه و تاریخ‌گذشته انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر لباس نو پوشانده و گلایه‌های آن روزها را که در آن هنگام هم جای گلایه نبود، به این روزها کشانده‌اند، باید گفت که با کمال تأسف و بی‌آن که بدانید، در زمین دشمن بازی می‌کنید! خوب به صحنه نگاه کنید! دشمنان تابلودار نظام و برخی از پادوهای آنها را ببینید که چه کف و سوتی می‌زنند.
تعارف که نداریم! اگر بیانات حضرت آقا برایتان «فصل‌الخطاب» است که بی‌تردید چنین است، به این تقابل زیانبار ادامه ندهید.
به این بخش از بیانات حضرت آقا نیز، آنجا که از اختلافات هواداران سخن می‌گویند، توجه کنید. می‌فرمایند: «گاهی اوقات طرفدارها یک تعارض‌هایی را به‌وجود می‌آورند که خود نامزدها از آن تعارض‌ها اصلاً خبر ندارند، یعنی گاهی اوقات در مواردی، به تعبیری کاسه داغ‌تر از‌آش به‌وجود می‌آید، من خواهش می‌کنم طرفداران محترم نامزدها مراقب این جهات باشند.»
توجه کنید، خطاب به شما می‌فرمایند «من خواهش می‌کنم...»...
و اما؛ سخنی با دو نامزد مورد نظر نیز در میان است، آنجا که حضرت آقا می‌فرمایند: «گاهی اوقات، خود نامزدها از آن تعارض‌ها اصلاً خبر ندارند»... با پوزش از آن بزرگواران باید گفت؛ حالا که باخبر شده‌اید، انتظار آن است که برای پیشگیری از ادامه این ماجرا، پیشقدم شوید.