ارتشبد حسین فردوست، دوست دوران کودکی محمدرضا پهلوی و رئیس دفتر اطلاعات او، پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ماند و خاطرات خود از دوران مجالست با شاه، خاندان و دولتمردان رژیم پهلوی را به رشته تحریر درآورد. خاطرات فردوست تحت عنوان «ظهور و سقوط سلطنت پهلوی» منتشر شده است که در این ستون به تناوب برخی را مرور می‌کنیم.

سازمان سیا در ایران(6)
در دوران محمدرضا، آمریکایی‌ها شمال ایران را زیر پوشش شبکه‌های اطلاعاتی خود قرار دادند و از جمله در شمال کشور پایگاه‌های بسیار قوی رادار نصب کردند. تاریخ استقرار رادارهای شمال را نمی‌دانم، ولی وقتی در سال 1340 به عنوان قائم مقام به ساواک رفتم، رادارها استقرار یافته و کار می‌کردند. مدیرکل چهارم ساواک به من گفت که این رادارها به نحوی استقرار یافته‌اند که تمام سطح جنوبی شوروی را می‌پوشاند و برد آن‌ها 5هزار کیلومتر است. سرتیپ کنگرلو، مدیرکل چهارم ساواک که مسئول حفاظت رادارها بود، یک بار نحوه عمل یک پایگاه رادار را برایم تعریف کرد و بعدها نیز هرگاه احتیاجات حفاظتی بیشتر داشت و یا احتیاجات دیگر پیشنهاد می‌کرد که تصویب کنم، توضیحاتی می‌داد. تا در ساواک بودم این رویه ادامه داشت. تعریف یک پایگاه رادار و طرز عمل آن، طبق اطلاعاتی که مدیرکل چهارم ساواک به من داد، به این شرح است: 1- پایگاه دارای دستگاه رادار با برد 5هزار کیلومتر است که آمریکایی‌ها نصب کرده بودند. قیمت گزاف رادارها را ایران پرداخته بود و قاعدتاً به ایران تعلق داشت. 2- هر پایگاه دارای یک پناهگاه بتنی بود، که شامل اتاق کار، سالن غذاخوری، اتاق خواب، آشپزخانه، انبار و دستشویی می‌شد. این پناهگاه در زیرزمین ساخته شده بود. آمریکایی‌ها از نقشه خود برای ساختن پناهگاه‌ها استفاده کرده و هزینه آن را ایران پرداخته بود. 3- هر پایگاه دارای 30 الی 40 پرسنل آمریکایی بود که در 2 شیفت 15 روزه کار می‌کردند. به این ترتیب که 15 روز تمام 15 تا 20 نفر کار می‌کردند و پس از خاتمه 15 روز، شیفت دوم از تهران می‌آمد و کار را تحویل می‌گرفت و شیفت اول برای 15 روز استراحت به تهران می‌رفت. 4- هر پایگاه دارای آشپز، شاگرد آشپز، نظافتکار و مسئول غذاخوری بود که برخی ایرانی بودند و برخی از ملیت‌های دیگر، ولی هیچ یک آمریکایی نبودند. مستخدمین فوق را سفارت استخدام می‌کرد و انتخاب آن‌ها به هیچ وجه به ساواک مربوط نبود. 5- نقشه حفاظت پایگاه را رئیس پایگاه می‌داد و چون با پایگاه‌های دیگر یکسان بود معلوم بود که از رده بالاتر دستور حفاظتی داده می‌شد. در هر پایگاه حدود 20 نفر گارد محافظ بود که دو نفره گشت می‌زدند. محافظین مسلح و مجهز به چراغ قوه‌های قوی بودند. هر پایگاه پست دیده‌بانی نیز داشت که در هر زمان 5 نفر نگهبانی می‌دادند. هزینه محافظین و فوق‌العاده آن‌ها و ساختن محل اسکان آن‌ها تماماً با ساواک بود. 6- محصول کار رادار از عکس و تفسیر و غیره تماماً از پایگاه به سفارت ارسال می‌شد و هیچگاه ساواک کوچکترین اطلاعی از نتایج نداشت و استفاده کننده صرفاً آمریکایی‌ها بودند. آنچه گفتم فقط شمه‌ای از فعالیت‌های سیا در ایران بود و مسلماً دامنه کار سرویس اطلاعاتی آمریکا بسیار وسیع‌تر از این بود.