[شهروند] 46 سال پیش در چنین روزی، برابر ٢٣ دی ١٣٥٧ خورشیدی، «شورای انقلاب» با حضور شخصیت‌هایی چون مرتضی مطهری، محمدجواد باهنر، سیدمحمد بهشتی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی و اکبر هاشمی رفسنجانی در شهر پاریس تشکیل شد. فرمان تشکیل این شورا را امام خمینی(ره) یک روز قبل صادر کرده بودند. جالب آن که در همین روز و در تهران، همزمان با اوج گرفتن امواج توفنده انقلاب اسلامی و حضور میلیونی و اعتراضی مردم ایران در خیابان‌ها، محمدرضا پهلوی تعدادی از افراد مورد اعتماد خود را مأمور تشکیل «شورای سلطنت» کرد که دستور کار آن انتقال قدرت از شاه به ولیعهد و کناره‌گیری پهلوی دوم از سلطنت بود. این عمل شاه نیز همچون تعویض پی‌درپی نخست‌وزیرها ناشی از استیصال او بود و این که نمی‌دانست چه واکنشی به انقلاب عظیمی که بر پا شده است، باید نشان دهد. سیدجلال‌الدین تهرانی، رئیس شورای سلطنت فرمایشی اما باهوش‌تر از آن بود که نفهمد اگر قرار بر تداوم استقرار رژیم پهلوی می‌بود، شاه چند روز بعد از صدور دستور تشکیل این شورا، خاک ایران را ترک نمی‌کرد!
وقوف شاه به وجه نمایشی و سمبلیک شورای سلطنت
چنین شد که جلال‌الدین تهرانی فقط چند روز پس از خروج شاه از ایران خواستار ملاقات با امام خمینی(ره) در پاریس شد و هنگامی که فهمید شرط انجام این ملاقات انحلال شورای سلطنت و استعفای اوست، برخلاف شاپور بختیار بی هیچ چک و چانه‌ای شرط را پذیرفت و استعفای خود را اعلام کرد. این استعفا حتی آنچنان که باید و شاید به شاه برنخورد و مشخص کرد تشکیل شورای سلطنت در واقع مقدمه‌ای بوده است برای پرستیژ بخشیدن به خروج فرارگونه او از ایران. برخلاف شاه اما، امام خمینی(ره) هدفی مشخص و نه نمایشی از صدور فرمان تشکیل شورای انقلاب داشت. فی‌الواقع در همه انقلاب‌‌های بزرگ دنیا، برپایی مجمعی با محوریت سران و بزرگان انقلاب به منظور چاره‌اندیشی برای اداره امور که در پی سقوط نظام مستقر دچار هرج‌ومرجی محتمل خواهد شد، روالی عادی تلقی می‌شود. این میان مقصود از تشکیل شورای انقلاب نیز نظم و ترتیب دادن به اوضاع کشور پس از سقوط نظام پهلوی تا زمان برگزاری انتخابات سراسری و تعیین دولت و مجلس برآمده از رأی ملت بود.
اعلام پیشاپیش سقوط رژیم با تشکیل شورای انقلاب
تفاوت تشکیل شورای انقلاب در ایران، با موارد مشابه مانند انقلاب فرانسه و روسیه در این بود که مجامع مشورتی و تصمیم‌گیر در این دو کشور بلافاصله پس از سقوط رژیم مستقر کار خود را آغاز کردند، اما در ایران ارکان قدرت رژیم پهلوی هنوز در رأس کار بودند که شورای انقلاب به دستور امام خمینی(ره) در پاریس تشکیل شد. در حقیقت هنوز بودند کسانی، چه در بین دولتمردان و چه در میان عامه مردم که سقوط پهلوی را محال می‌دانستند و در چنین فضایی شروع به کار شورایی که هدف آن نشستن به جای رژیم شاه بود، اقدامی متهورانه و حتی به نوعی سنت‌شکن قلمداد می‌شد. در واقع این شجاعت امام خمینی(ره) بود که به اعضای شورا تسری یافت و آن‌ها را برای ایفای ماموریت تاریخی‌شان دلیر کرد. در ادامه کار شخصیت‌های دیگری چون سیدعلی خامنه‌ای، سیدمحمود طالقانی، محمدرضا مهدوی‌کنی، ابراهیم یزدی، مهدی بازرگان، حسن حبیبی، عباس شیبانی، ولی‌الله قرنی و... نیز به شورای انقلاب پیوستند و این شورا کار خود را به شکل جدی از ٢٢ بهمن ١٣٥٧ آغاز کرد.