معاون اول رئیس‌جمهور ضمن انتقاد از دخالت‌ها در امور آموزش عالی، گفت: این دخالت‌ها از سوی نهادهایی که ربطی به دانشگاه ندارند، در ۴۰ سال گذشته بسیار صورت گرفته است، به جای آنکه صادقانه و صمیمانه، مسائل حل شود، آنها را سیاسی کرده‌اند و مشخص است که در فضای سیاسی نمی‌شود تصمیم گیری کرد. «محمدرضا عارف» در جلسه «شورای عالی عتف» با انتقاد از عدم توجه به سند چشم انداز در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری کشور گفت: در اوایل دهه هشتاد، به برنامه سوم توسعه که عملاً برنامه اصلاح ساختار بود، پرداخته شد. در آن زمان یکی از بخش‌های بسیار موفق در دو دهه گذشته، بخش آموزش عالی بود که از حدود ۱۷۰ هزار دانشجو در اوایل انقلاب به بیش از ۳ میلیون دانشجو رسیده و با وجود مشکلات فراوان، دوره‌های تحصیلات تکمیلی هم راه افتاده بود، همچنین پژوهش و ارتباط صنعت و دانشگاه به وضعیت قابل قبولی رسیده بود. وی افزود: در این دوران، ضرورت سامان جدیدی در این حوزه احساس شد و اصلاح ساختار یا قانون تاسیس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دستور کار قرار گرفت که کار بسیار پیچیده و سختی بود که چالش‌هایی با مراکزی دیگر مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی ایجاد کرد.
ارزیابی جدی درباره شورای عتف صورت گیرد
عارف گفت: اکنون زمان آن است که یک ارزیابی جدی درباره شورای عتف صورت گیرد، در حالی که طی این چند دهه نقدی از عملکرد شورا ندیده ایم. معاون اول رئیس‌جمهور افزود: بنا بود دانشگاهی در ۱۰۰ دانشگاه اول دنیا داشته باشیم اما اکنون در ۳۰۰ دانشگاه اول هم حضور نداریم و بهترین رتبه ما ۳۳۴ است. عارف گفت: در حوزه «های تک» در ۲۰۲۳ رتبه ۶۳ را داشتیم و در سال بعد به رتبه ۶۴ و در منطقه به رتبه هفتم رسیده ایم و در شاخص فناوری و نوآوری در ۲۰۲۲ رتبه ۷۵ و در ۲۰۲۴ رتبه ۷۹ در آموزش در ۲۰۲۲ رتبه ۷۱ و در ۲۰۲۴ به رتبه ۸۱ رسیده‌ایم و حال سئوال این است که اگر این شورای عالی نمی‌بود، کجا بودیم، باید ببینیم که شورای عتف در ارتقای امور دانشگاه به عنوان هادی و مسئول علم و فناوری چه کار کرده است؟
بیش از هر زمانی نیاز به شورای برجسته ملی دارد
وی افزود: اگر ۴۰ سال گذشته را ببینیم فراز و نشیب‌های عجیب و غریبی در دانشگاه داشته ایم که بخشی از آن ضد علم بوده و ضد چشم اندازی بوده است که مقام معظم رهبری به آن توجه داشته اند. معاون اول رئیس جمهور افزود: فرمایشات مقام معظم رهبری را نگاه کنید و بعد ببینید فضای دانشگاه‌ها و عملکرد کل مجموعه آموزشی عالی ما چقدر با آن سازگار است و آیا ما همسو با نگاه رهبری و راهبردهای ایشان جلو رفته ایم؟ عارف گفت: در حوزه «مهاجرت نخبگان» می‌بینیم که جوانان برجسته و نخبه کشور با زحمت اساتید و پیر شدن آنها علم یاد می‌گیرند اما بعد از فارغ التحصیلی رها شده و در هفت خان جذب، خسته و پژمرده می‌شوند، چقدر شورای عتف که مسئولیت تولید علم و فناوری را دارد به این مسائل پرداخته است؟ آیا تنها صرف تشکیل چند کارگروه و تولید چند مقاله یعنی اینکه به وظیفه مان عمل کرده ایم؟ وی افزود: ماموریت این شورا، تحقق فرمایشات مقام معظم رهبری برای پنج دهه آینده است. امروز کشور ما بیش از هر زمانی نیاز به یک شورای برجسته ملی دارد.
اصلاح کشور از اصلاح دانشگاه آغاز می‌شود
عارف افزود: اصلاح کشور از اصلاح دانشگاه شروع می‌شود، ما که نگاه امام (ره) و مقام معظم رهبری را قبول داریم، حالا باید ببینیم که چه مقدار در آن مسیر رفته ایم و شورای عتف به جای پرداختن به موضوعات علمی و فناوری کشور چقدر به دنبال تشکیلات و تشکیل کارگروه‌ها و کمیته‌ها بوده است. وی تاکید کرد: برای رفع این مشکلات باید نگاهمان را به سند چشم انداز که میثاق و تعهد ما است تغییر بدهیم ، باید کمبودها را جبران کنیم. معاون اول رئیس جمهور گفت: ما باید جایگاه اول را در منطقه به دست بیاوریم و برای رسیدن به این هدف ممکن است مجبور باشیم که به جای ۱۴۰۴ سال‌های ۱۴۱۰ یا ۱۴۱۲ را به عنوان چشم انداز در نظر بگیریم اما باید حتما به این چشم انداز برسیم. عارف تصریح کرد: ما باید صادقانه موانع را با نهادهای ذیربط مطرح کنیم و بگوییم که این موانع را داریم، باید ببینم جوان مان بعد از خروج از دانشگاه، با جوانمان در هنگام ورود از لحاظ علمی، اخلاقی و فرهنگی چقدر تفاوت پیدا کرده است.
قصد حاکم کردن یک نگاه خاص را نداریم
وی با بیان اینکه شورای عتف، شورای وزارت علوم نیست بلکه شورای عالی آموزش عالی و فناوری است که باید شوراهای دیگر را هم هدایت کند گفت: در این دوره با جدیتی که در وزیر علوم و همکارانشان و دولت وجود دارد مسیر روبه جلو و جدی‌ای را در حوزه علم، تحقیقات و فناوری دنبال خواهیم کرد، شما مطمئن باشید که دولت پشت سر شماست، و اگر ما حرکت خوبی را ببینیم حتما حمایت می‌کنیم بدون آنکه قصد دخالت و حاکم کردن یک نگاه خاص را داشته باشیم، ملاک ما فرمایشات مقام معظم رهبری، سند چشم انداز و اسناد بالادستی است.