[شهروند] «...من برای همه انسان‌ها آزادی پرستش خدایان‌شان را برقرار كردم و فرمان دادم كه هیچ كس حق ندارد به این دلیل مورد بدرفتاری قرار بگیرد. من فرمان دادم كه هیچ خانه‌ای ویران نشود. من صلح و آسایش را برای تمام انسان‌ها تضمین كردم...» متنی که خواندید بخشی از منشور کوروش، پادشاه هخامنشی است که روی استوانه‌ای از گل پخته حک شده و قدمت آن به 538 پیش از میلاد می‌رسد. این استوانه اکنون در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود و متن روی آن به عنوان نخستین منشور حقوق بشر در جهان شناخته می‌شود. اما این روزها مصادف است با هفتاد و ششمین سالگرد تصویب «اعلامیه جهانی حقوق بشر» که 10 دسامبر 1948 میلادی، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در پاریس به رای گذاشته شد، یعنی درست 2486 سال پس از نگارش منشور کوروش در شهر بابل.
تهیه منشوری برای تایید حقوق مسلم انسانی
گویی دنیا باید دو جنگ جهانی با بیش از یکصد میلیون تلفات را تجربه می‌کرد تا دولت‌ها از فاتح تا مغلوب، به این نتیجه برسند برای توصیف حقوق نخستین انسان‌ها که همه جدای از رنگ پوست، نژاد، دین و جنسیت باید از آن برخوردار باشند، می‌باید دستورالعملی تهیه شده و همگان آن را به شکل رسمی تأیید کنند. جالب است بدانید ایران که یکی از کشورهای بنیان‌گذار سازمان ملل متحد به شمار می‌رود، در جریان تهیه متن و بحث‌های مربوط به مفاد و بندهای اعلامیه جهانی حقوق بشر حضوری موثر و جدی داشت و جزو ٤٨ کشوری بود که به این اعلامیه رأی مثبت داد. اگر می‌اندیشید همه کشورها این اعلامیه را با رای موافق خود بدرقه کردند کاملاً در اشتباهید! 8 کشور شامل شوروی، آفریقای جنوبی، عربستان سعودی، یوگسلاوی، اوکراین، بلاروس، لهستان و چکسلواکی هنگام رای‌گیری در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به این اعلامیه رأی ممتنع دادند، که البته هر کدام دلایل خاص خود را داشتند.
«اعلامیه جهانی حقوق بشر»، قاعده یا تعارف
اعلامیه جهانی حقوق بشر از یک مقدمه به همراه ٣٠ ماده تشکیل شده و حقوقی را که تمامی ابنای بشر در هر کشوری باید از آن برخوردار باشند، تا حد امکان مشخص کرده است. اما آیا به واقع همه اهدافی که مبتکران و واضعان اعلامیه فوق به دنبال آن بودند-طی 8 دهه‌ای که از تصویب آن می‌گذرد-محقق شده است. بد نیست نگاهی داشته باشیم به بند 30 این اعلامیه که شاید مهم‌ترین بند آن باشد: «هیچ یک از مقررات اعلامیه حاضر را نمی‌توان به نحوی تفسیر کرد که برای دولتی یا گروهی یا فردی متضمن حقی شود که بنا بر آن، بتواند به فعالیتی دست زند یا کاری انجام دهد که هدف آن از بین بردن حقی از حقوق و آزادی‌های مذکور در این اعلامیه باشد.» آیا هیچ یک از اتفاقات یک سال اخیر در فلسطین را می‌توان با روح حاکم بر اعلامیه جهانی حقوق بشر تطبیق داد و دچار شرمساری نشد؟ قدرت‌های جهانی خصوصاً آمریکا که در تهیه این اعلامیه نقشی پررنگ داشتند باید به این سوال پاسخ بدهند.