اسدالله علم، وزیر دربار و از نزدیکترین چهره‌ها به محمدرضا شاه، تنها رجل سیاسی دوران پهلوی دوم است که خاطرات خود از ١٠ سال همنشینی نزدیک با شخص شاه و خاندان پهلوی را مکتوب کرده است. این تقریرات در ٧ جلد تحت عنوان «یادداشت‌های علم» به چاپ رسیده‌اند و ما در این ستون به تناوب این یادداشت‌ها را مرور می‌کنیم.
حساب بردن از انگلیس
شاهنشاه امروز فرمودند: «هنوز فکر می‌کنم انگلیسی‌ها با آن که پشم و پیل آن‌ها ریخته است می‌توانند این جا و آن جا به طور کلی اعمال نفوذ بکنند، چنان که فکر می‌کنم در عراق هنوز نفوذ دارند و بَکر نوکر خود آن‌هاست، ولی پیش ما دست خودشان را باز نمی‌کنند.» سپس در ادامه فرمودند: «آخر من با هند که صحبت می‌کنم می‌بینم آن جا شدیداً تحت تأثیر انگلیسی‌هاست. در عراق دم خروس پیداست. نفت خودشان را که از آن جا می‌برند و گور پدر چند تا عرب که یکدیگر را بکشند.» عرض کردم ما که هر وقت از این‌ها راجع به عراق می‌پرسیم می‌گویند آن جا که ما سفیر و سفارت نداریم، پس خبری نداریم، ولی مگر خبر را سفیر می‌گیرد؟ فرمودند: «زِکی! سفیر یک مقام رسمی است. خبر و عمل را دیگران می‌کنند و من تردید ندارم که آن کودتای چهار سال قبل ما را هم انگلیسی‌ها لو دادند.» عرض کردم اما به نظرم می‌رسد در مورد کردستان به ما حقه نمی‌زنند. فرمودند: «تصور نمی‌کنم، چون خود وجود کردستان بین شوروی و عراق عامل مهمی در قطع نفوذ قاطع شوروی در عراق است.» بعد فرمودند: «ما از انگلیسی‌ها گله نمی‌کنیم چون اخیراً به ما روشن شده که واقعاً قصد همکاری صمیمانه دارند و روی ما حساب می‌کنند. نمی‌شود انتظار داشت که تمام اسرار خودشان را هم که به ما مربوط نمی‌شود به ما بازگو کنند.»52.6.13
عصبانی از واترگیت سازان!
سر شام رفتم. شاهنشاه ناراحت بودند و فرمودند: «روزنامه واشنگتن پست نوشته است این خرابکاران ایران چیزی نمی‌خواهند که خلاف عقل و منطق باشد. فقط با حکومت فردی شاه مخالف هستند.» عرض کردم وقتی نسبت به خودشان آن همه پدرسوختگی می‌کنند و قضیه واترگیت را راه می‌اندازند، اعلیحضرت همایونی می‌خواهید با ما چه جور رفتار کنند؟ چه اهمیتی دارد؟ ما باید کار خودمان را بکنیم. فرمودند: «درست می‌گویی.»52.3.23
جنگ قدرت بین جان‌نثاران!
از اخبار پشت پرده کنفرانس رامسر این که هویدا به دنبال آن بود هوشنگ نهاوندی (رئیس دانشگاه تهران) را لجن مالی کند اما موفق نشد و به‌وسیله عبدالمجید مجیدی (رئیس سازمان برنامه) با او مصالحه کرد، به این شرط که دیگر اندیشمندان (هیئتی که تحت نظر نهاوندی است) گزارش مستقیم به شاهنشاه تقدیم نکنند! نمی‌دانم چه قدر این حرف راست باشد و نهاوندی چه قدر راست می‌گوید، اما اگر چنین مطلبی واقعاً عنوان کرده باشند واقعاً خیلی شجاع هستند. هویدا هم در یکی از جلسات کنفرانس نطقی کرد و این مسائل را مطابق معمول ماست‌مالی کرد.54.6.12