[عبدالباسط انصاری] روز سه‌شنبه بود که گزارش تازه آژانس درباره آخرین وضعیت برنامه هسته‌ای و ذخایر و سطح غنی‌سازی ایران انتشار یافت. مطابق این گزارش ذخایر غنی‌شده ایران به نسبت آخرین ارزیابی فصلی آژانس با افزایش 852.6کیلوگرمی به 6604.4کیلوگرم رسیده است و ذخایر غنی شده ایران نیز با افزایش 17.6کیلوگرمی به ۱۸۲.۳کیلوگرم رسیده است. در این گزارش عنوان شده است که ایران انتصاب 4بازرس باتجربه دیگر از سوی آژانس را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. در همین حین روز چهارشنبه خبری مبنی بر پیشنهاد یک قطعنامه دیگر از سوی تروئیکای اروپایی برای محکوم کردن ایران در شورای حکام منتشر شد. مطابق آنچه در رسانه‌ها منتشر شده سه کشور اروپایی(انگلیس، آلمان و فرانسه) به علاوه آمریکا در پیش‌نویسی که در این رابطه ارائه کرده‌اند خواستار تدوین گزارش جامع درباره برنامه هسته‌ای ایران شده‌اند.
عراقچی : ایران به اقدامات غیرسازنده آژانس پاسخ متناسب می دهد
اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی در سفر اخیر گروسی به تهران با اشاره به موارد تقابل‌های قبلی آژانس و رویکرد غیرمنصفانه درباره برنامه هسته‌ای ایران با وجود همکاری گسترده کشورمان، صراحتا هشدار داد صدور قطعنامه ضدایرانی، پاسخ جدی جمهوری‌اسلامی را در پی خواهد داشت. عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان نیز پس از انتشار خبر درخواست صدور قطعنامه علیه ایران از سوی تروئیکا، در تماس با وزیر خارجه فرانسه با انتقاد از این حرکت تروئیکا، درباره پیچیده‌تر شدن وضعیت هشدار داده است. وی همچنین در تماس با گروسی صراحتا عنوان کرد ایران به اقدامات غیرسازنده آژانس پاسخ متناسب خواهد داد.
افزایش سطح چانه زنی ایران
در میانه خبرها حول نشست فصلی آژانس و احتمال صدور قطعنامه ضدایرانی بود که خبرگزاری انگلیسی رویترز روز چهارشنبه در گزارشی به قلم فرانکو مورفی مدعی شد در گزارش محرمانه‌ای که آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران ارائه داده، جمهوری اسلامی گزینه عدم‌افزایش مواد غنی شده 60درصدی را در برابر عدم‌صدور قطعنامه ضدایرانی توسط شورای حکام ارائه کرده و مقدمات این مسئله را نیز آماده کرده است. در گزارش رویترز آمده است: «اما دیپلمات‌های غربی پیشنهاد ایران را به‌عنوان یک تلاش دیگر در آخرین لحظه برای اجتناب از سرزنش شدن در جلسه هیأت مدیره[آژانس] رد کردند. هر چند یکی از دیپلمات‌های غربی گفت: «توقف غنی‌سازی در سطح 60درصد، عالی است، آنها در وهله اول نباید این کار[افزایش سطح غنی‌سازی] را انجام دهند، زیرا همه ما می‌دانیم که هیچ استفاده غیرنظامی معتبری برای 60درصد وجود ندارد.» رویترز در ادامه مطلب خود با اشاره به دیگر گزارش آژانس مدعی شده ایران انتصاب چهار بازرس از سوی آژانس را می‌پذیرد، مشروط به اینکه آنان از جمله بازرسانی که قبلا منع شده بودند، نباشند.
احتمال تصویب قطعنامه ضدایرانی چقدر است؟
رویترز با اشاره به رأی‌گیری درباره قطعنامه پیشنهادی تروئیکا و آمریکا در انتهای نشست آژانس در اواخر هفته ادامه داده است: «به‌گفته دیپلمات‌ها، پیش‌نویس قطعنامه مورد حمایت بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایالات‌متحده در محکومیت ایران به‌دلیل همکاری ضعیف با آژانس، این نهاد را موظف می‌کند که «گزارش جامع» درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران ارائه کند. هیچ شکی وجود ندارد که هیأت مدیره این قطعنامه را که -عصر سه‌شنبه به طور رسمی برای رأی‌گیری در اواخر این هفته ارائه شد- تصویب کند. آخرین قطعنامه علیه ایران در ژوئن بود و تنها روسیه و چین با آن مخالفت کردند.»
موضع گروسی درباره پیشنهاد ایران
در همین رابطه رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ادعای اینکه پیشنهاد عدم‌افزایش میزان اورانیوم غنی‌شده 60درصدی از سوی ایران، ابتکار او بوده است، آن را تحول مهمی خواند. ایسنا به نقل از گروسی آورده‌است: «شورای حکام باید برای صدور یا عدم‌صدور قطعنامه علیه ایران تصمیم بگیرد. به باور من، تعهد ایران به عدم‌افزایش ذخایر اورانیوم ۶۰درصدی خود، بسیار مهم است...آنها برای نخستین بار تصمیم به توقف گرفتند و با درنظر گرفتن ان‌پی‌تی، این تحول بسیار مهمی است...»
جمع‌بندی
بر این اساس و مطابق شواهد موجود، احتمالات مختلفی برای تصویب قطعنامه علیه ایران وجود دارد؛ یا غربی‌ها پیشنهاد عدم‌افزایش ذخایر 60درصدی ایران را مثبت قلمداد کرده و قطعنامه به تصویب نمی‌رسد و یا به‌گفته رویترز، غربی‌ها بر تصویب قطعنامه اصرار ورزیده و زمینه فشارهای تازه‌ای بر ایران را فراهم می‌کنند. در مورد تصویب قطعنامه نیز دو احتمال وجود؛ یا این قطعنامه لحن متعادلی خواهد داشت و ضمن تکرار ادعاها درباره عدم‌همکاری ایران با آژانس، خواستار همکاری بیشتر می‌شود یا با ادبیاتی شدیداللحن و درخواست تدوین گزارش جامع، زمینه ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت جهت فعال کردن احتمالی مکانیسم ماشه را فراهم می‌آورد. در مجموع اما تصویب قطعنامه محتمل‌تر است و لحن آن بستگی به دیپلماسی ایران در وین و تصمیم نهایی غربی‌ها دارد که در ایام باقی مانده از نشست فصلی آژانس و تا پیش از رأی‌گیری نهایی، ممکن است دچار تغییر شود. ارائه گزارش جامع نیز درصورت تصویب، در نشست آتی آژانس در اسفند 1403 خواهد بود .
بر این اساس ایران نیز گزینه‌های مختلفی را جهت پاسخ به این اقدام می‌تواند در دستور کار قرار دهد. از افزایش سطح غنی‌سازی تست ماشین‌های جدید در تاسیسات هسته‌ای، افزودن آبشارهای جدید در فردو و افزایش چشمگیر سرعت غنی‌سازی و ذخایر 60درصدی و... ازجمله این گزینه‌هاست. برخی تحلیل‌گران معتقدند فعال کردن مکانیسم ماشه از سوی اروپا ساده نیست چون باید ثابت شود که ایران ناقض اولیه تعهدات برجامی بوده، اما ایران ناقض اولیه نبوده و اقداماتش در زمینه کاهش تعهدات، در واکنش به خروج و نقض عهد آمریکا و ذیل ماده 36برجام صورت گرفته است، هر چند احتمال سیاسی کاری غرب را نیز نباید منتفی دانست. به هر صورت، هر اقدام واکنشی ایران باید با لحاظ کردن بند غروب نهایی برجام و مسئله مکانیسم ماشه صورت گیرد.