[ ملیحه محمودخواه] واردات لوازم خانگی از سال 1397 ممنوع شد. همین موضوع سبب شد تولید در داخل کشور پررنگ شود و چرخ صنعت در این بخش به حرکت در بیاید. بسیاری از کارشناسان بر این موضوع تکیه می‌کنند که هنوز کیفیت تولیدات داخل به تولیدات خارجی نرسیده است. این در حالی است که هم تولیدکنندگان و هم فروشندگان این سخن را نقض می‌کنند و معتقدند تولید لوازم خانگی در ایران به سطح استانداردهای جهانی رسیده و فقط در قیمت نتواسته با نمونه خارجی رقابت کند.
ایرانی بخریم یا خارجی این سوالی است که بیشتر نوعروسان در زمان خرید جهیزیه به دنبال پاسخ آن هستند اما این روزها بیشتر مغازه ها مملو از اجناس ایرانی است و کمتر مغازه ای است که اجناس خارجی بفروشد این در حالی است که اگر هم باشد تعداد آن کم و قیمت آن بسیار بالاست.
یکی از شهروندان که تمامی وسایل خود را ایرانی خریداری کرده و سال ها است از آنها استفاده می کند می گوید : سال ها است وسایل ایرانی خریداری کرده ام و با اینکه از ان زمان 7 یا 8 سال می گذرد اما یک بار نیز نیاز به تعمیر پیدا نکرده اند .
او تاکید می کند که حتی یک بار هم که در لباسشویی اش که یکی از برندهای ایرانی است دچار مشکل جزیی شده ، با تماس او بلافاصله از خدمات پس از فروش آمده و لباسشویی او را تعمیر کرده‌اند.
محمد طحان پور فروشنده لوازم خانگی در خیابان امین حضور به شهروند می گوید: افرادی که لوازم ایرانی خریداری می کنند دو دسته اند. یا هزینه خرید لوازم خارجی را ندارند و یا اینکه واقعا جنس ایرانی می خواهند. او می گوید بی انصافی است بگوییم اجناس ایرانی کیفیت خارجی را ندارند . در میان برندهای ایرانی هم چند برند هستند که هم کیفیت خوب دارند و هم خدمات پس از فروش خوب. به همین دلیل وقتی مشتری به ما مراجعه می کند ما هم همین چند برند را به آنها معرفی می کنیم . در کل باید گفت فاصله کیفیت جنس ایرانی با خارجی کمتر شده اما هنوز فاصله دارند .
۷۰ درصد عملیات تولید لوازم خانگی بزرگ در داخل کشور
اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی به شهروند توضیح می‌دهد: تولید لوازم خانگی به چهار دسته لوازم خانگی بزرگ، لوازم خانگی کوچک، وسایل برودتی مثل کولر و بخاری و در نهایت صوت و تصویر تقسیم می‌شود.
به اعتقاد پازوکی، ۷۰ درصد عملیات تولید لوازم خانگی بزرگ در داخل کشور انجام می‌شود و با یقین می‌توان گفت از نظر کیفیت با نمونه‌های خارجی قابل رقابت، اما از نظر قیمت بسیار پایین‌ترند. رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی به بحث خدمات پس از فروش نیز اشاره و تأکید می‌کند: تقریباً از اواخر سال ۱۴۰۱بیش از ۹۰ درصد خدمات بعد از فروش و استاندار‌ها به‌روز‌رسانی شد و هم‌اکنون ۱۰ درصد آن باقی مانده است.او تولیدات وسایل برودتی را نیز در ایران در حد استانداردهای جهانی می‌داند و می‌گوید: در مورد کولر آبی هیچ مشکلی نداریم و بخاری‌ها و پکیج‌های تولید داخل با کیفیت‌های مناسب به مردم عرضه می‌شود. حتی در مورد آبگرمکن‌های دیواری باید گفت که قبل از سال ۹۷ واردات نداشتیم و تولید داخل جوابگوی تقاضای بازار بود. هم‌اکنون در بحث کولر گازی دچار چالش هستیم که بحث رده انرژی آنها برای کاهش میزان برق مورد بحث است و تولیدکنندگان این کالاها نیز تلاش دارند تا رده مصرف انرژی در این کولر‌ها را به Aبرسانند. پازوکی به لوازم صوتی و تصویری نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: تولید لوازم صوتی و تصویری در داخل کشور نیز رشد خوبی داشته و تقریباً بومی‌سازی شده است. خدمات پس از فروش این وسایل نیز هم‌اکنون بیش از ۹۰ درصد به‌روز است. این را می‌توان از مقایسه شکایت‌هایی که در سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۰ داشتیم با دو سه سال اخیر دریابیم. میزان شکایت‌ها در سال گذشته و ۶ ماهه اول امسال تقریباً به زیر سه درصد رسیده و همین مقدار کم شاید به‌دلیل عدم‌تبحر تعمیر کار در سرویس دادن به لوازم خانگی مورد بحث بوده است.
به اعتقاد او، بیشتر شرکت‌ها به این درجه از توانایی رسیده‌اند که کالای خوب در اختیار مردم قرار دهند و خدمات پشتیبانی نیز برای آنها قرار دهند، چرا که خودشان باید پاسخگو باشند و درصورت عدم‌رعایت استانداردهای لازم بازار را از دست می‌دهند.
اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی معتقد است که در لوازم کوچک خانگی تا چند سال گذشته سرمایه‌گذاری خوبی انجام نشده بود و بیشتر این وسایل وارداتی بود اما هم‌اکنون شرکت‌هایی مانند ناسیونال و یا پارس سرمایه‌گذاری خوبی انجام داده‌اند، هر چند که باید گفت در سخت‌افزار به‌روز هستیم اما در نرم‌افزار هنوز تا به‌روز شدن فاصله داریم که اگر تحریم‌ها اجازه بدهند در این بخش هم حتماً پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای خواهیم داشت. هر چند شرکت‌های دانش‌بنیان زیادی در این بخش مشغول به‌کار هستند تا این تکنولوژی‌ها را بومی‌سازی کنند.
کالای ایرانی می‌تواند جای کالای خارجی را بگیرد به شرط اینکه مردم ترغیب شوند کالای ایرانی بخرند و درصورت داشتن مشکل از شرکت تولید‌کننده بخواهند خدمات پس از فروش ارائه دهد. این را پازوکی می‌گوید خاطرنشان می‌کند: قطعاً همین گونه است، چرا که وقتی تولید‌کننده کیفیت اجناس خودش را بالا می‌برد تا در بازار رقابتی قرار بگیرد. بحث انحصار لوازم خانگی ایرانی در بازار بی‌معنا است. هم‌اکنون هم با همه مشکلاتی که در این بخش وجود دارد و شهدایی که نیروی انتظامی و پلیس امنیت اقتصادی در این مسیر داشته، اما بسیاری از اجناس به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند.او بر این باور است که واردات باید هدفمند شود و دولت تعرفه گمرکی وسایل را افزایش دهد تا هم همه اجناس با تمام برند‌ها در بازار باشد و هم تولید داخلی حمایت شود. پازوکی معتقد است که دولت باید در عرصه صادرات لوازم خانگی نیز سرمایه‌گذاری کند چرا که تولید بیشتر از میزان نیاز بازار است. از سوی دیگر این تولیدات می‌تواند ارزآورترین کالا بعد از نفت برای کشور باشد. به اعتقاد رئیس انجمن فروشندگان لوازم خانگی، بازار‌های کشور‌های اطراف مقصد‌های خوبی برای اجناس تولید کشور ما به شمار می‌رود و این نیاز به رایزنی‌های مسئولان دارد تا این بازار‌ها را به‌دست بیاورند؛ کاری که هم‌اکنون ترکیه انجام می‌دهد.
تولید داخل چرخ اقتصاد و ایجاد اشتغال را می‌چرخاند
حبیب‌الله انصاری، مشاور عالی صنعت لوازم خانگی و عضو کمیسیون صنعت و کسب‌وکار اتاق تهران به شهروند توضیح می‌دهد: صنعت لوازم خانگی جزء ۱۱ رشته توسعه‌دهنده هر کشوری به شمار می‌رود، چرا که تنها صنعتی است که همه مردم به لوازم تولید آن نیاز قطعی داشته و الزام به استفاده از آن دارند.
دبیرکل سابق صنایع لوازم خانگی با تأکید بر اینکه سیر تحول و تکامل در صنعت لوازم خانگی در کشور سریع بوده ادامه می‌دهد: کیفیت لوازم خانگی در بخش‌های انرژی‌بر مثل بخاری و کولر بسیار پیشرفت داشته و در تولید بقیه لوازم خانگی مثل اجاق‌گاز، ماشین لباسشویی و ماشین ظرفشویی نیز به حد و اندازه تولیدات خارجی رسیده‌ایم.
انصاری معتقد است مهم‌ترین نکته‌ای که در مورد تولیدات داخلی وجود دارد، علاوه بر کیفیت، بحث راه‌اندازی و خدمات پس از فروش است. یعنی تولید‌کننده ایرانی موظف به راه‌اندازی وسیله و درصورت نیاز تعمیرات وسایل فروخته شده است. این اتفاق تضمین کیفیت می‌کند و تولید‌کننده را وادار می‌کند که اجناس بهتر و باکیفیتی در اختیار خریدار قرار دهد. چرا که اگر به درستی انجام نشود، خریدار از بازار آن برند روی می‌گرداند. او به بحث واردات نیز اشاره کرده و می‌گوید: نکته‌ای که در واردات وسایل خارجی مورد توجه است، این است که استفاده از اجناس خارجی برای درصدی از مردم به یک فرهنگ تبدیل شده است. این فرهنگ نه‌تنها در استفاده از وسایل خانگی که حتی به حوزه مواد خوراکی و پوشاک هم رخنه کرده است. این در حالی است که تولید داخل بازار را اشباع می‌کند و نیازی به واردات وجود ندارد. انصاری به بحث تولید داخل و اشتغال و توسعه اقتصادی نیز اشاره کرده و می‌گوید: مهم‌ترین موضوع در تولید لوازم داخل بحث ایجاد اشتغال است. در این بخش روشن است که اگر واردات سبب شود تولید داخل کمرنگ شود اشتغال نیز کم‌فروغ شده و چرخ کارخانه‌ها از کار می‌افتد. به همین دلیل باید به موضوع تولید داخل از نظر اقتصادی و اشتغال نیز نگاه کنیم.
رشد ۹ درصدی تولید لوازم خانگی
محمدمهدی برادران، معاون پیشین وزیر صمت نیز در مورد رشد ۹ درصدی تولید لوازم خانگی در سال 1403می‌گوید: به‌شدت از انحصار و محدودسازی بازار خودداری می‌کنیم تا این روند رو به رشد، محدود به حمایت از افراد خاص نباشد.برادران با اشاره اینکه روند رو به رشد صنعت لوازم خانگی با قوت ادامه دارد، می‌گوید: در سال ۱۳۹۹ حدود ۱۴ میلیون دستگاه، در ۱۴۰۰ حدود ۱۶ میلیون دستگاه، در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه و در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۷ و میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه لوازم خانگی در کشور تولید شده است. وی ادامه می‌دهد: امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال، در حوزه تولید محصولات لوازم خانگی ۹ درصد و در حوزه صادرات ۱۱ درصد افزایش داشتیم. برای سال ۱۴۰۳، تولید بیش از ۲۰ میلیون دستگاه لوازم خانگی هدفگذاری شده است، ضمن اینکه رضایت مردم در صنعت لوازم خانگی با توجه به رقابتی و فعال بودن بخش خصوصی در این حوزه، ارتقا پیدا کرده است و ما توانستیم در حوزه رضایت مشتری، ضمانت کالاها را از ۱۸ ماه به ۲۴ ماه افزایش دهیم.برادران می‌گوید: همچنین توانسته‌ایم عمق داخلی‌سازی را در گروه کالاهای مختلف به حدود ۷۰ درصد برسانیم. علاوه بر رشد کمّی و کیفی، در مقایسه با سال‌های قبل، امسال در خطوط تولید محصولات جدید و محصولاتی که مورد اقبال مردم بوده، اما در کشور تولید نمی‌شد رشد تصاعدی بیش از ۲۵ درصد را شاهد هستیم و در تولید برخی از گروه‌های کالایی این روند ادامه دارد.
برادران درباره توان رقابتی محصولات لوازم خانگی با نمونه‌های خارجی هم می‌گوید: زمانی متوجه رقابتی بودن می‌شویم که مردم استقبال کنند، این حجم از محصولات لوازم خانگی که در حال تولید است و مورد اقبال تولیدکنندگان داخلی واقع و منجر به افزایش صادرات به سطح منطقه شده، نشانه رقابتی بودن آن است.وی اضافه می‌کند: تولیدکنندگان دغدغه‌هایی در حوزه تسهیلات بانکی، تأمین به موقع ارز و تأمین ماشین‌آلات به‌روز دارند که باید با همراهی سایر دستگاه‌ها برطرف شود.