در دنیای شبکههای اجتماعی، شایعات و اخبار جعلی بهسرعت دست به دست میشوند. بسیاری از افراد نیز در شرایط بحرانی بدون تامل کافی محتواهای مختلفی را از روی هیجان بازنشر میکنند. درحالی که بازنشر چنین محتواهایی میتواند زیانهای بسیاری داشته باشد. اولین زیان انتشار چنین اخباری، از بین بردن امنیت روانی برای شهروندان است. در واقع شهروندی که در آرامش در حال کار یا رسیدگی به خانواده است، ممکن است با یک خبر اشتباه، چند روز دچار نگرانیهای ذهنی بیهوده باشد و حتی زندگی او دستخوش آسیب قرار بگیرد. دومین زیان آن، همسویی با دشمنان ملت است؛ دشمنانی که تمام تلاششان را میکنند تا اخبار منفی را با جهتدهیهای خاص، به سمت و سویی پیش ببرند که امید را از ذهنیت عامه جامعه پاک کنند. چنانچه ما به اخبار یا شایعات دامن بزنیم، در واقع ناخودآگاه تبدیل به ابزار رسانهای دشمنان شدهایم. مسأله بعدی نیز این است که اعتبار خود را بین دوستان و آشنایان از دست میدهیم. چراکه مردم بعد از مدتی به جعلی بودن شایعات پی میبرند و آن چیزی که این وسط از میان رفته، آبروی ما به عنوان پخشکننده شایعه بوده است. با این حال ممکن است عدهای همچنان بدون سوء نیت، دست به چنین کاری بزنند و ندانند چطور باید خبر دقیق را از خبر جعلی تشخیص داد. آنچه در ادامه میخوانید، به شکلی تیتروار آموزشهای لازم را در اختیارتان قرار داده است.
سابقه رسانهای
اگر از یک رسانه چندین خبر مبهم یا دروغ شنیدید، حتما به آن رسانه شک کنید. به عنوان مثال میتوان به ایران اینترنشنال اشاره کرد که تاکنون بارها اخبار مبهم و دروغ به خورد مخاطبان داده است.
به اخبار داخلی رجوع کنید
مطمئن شوید اگر خبری را در رسانههای غربی میخوانید، اخبار رسانههای داخلی هم آن را تأیید کرده باشند. چراکه هیچ رسانه غربی به دنبال منافع ایران و ملت ما نیست.
اعتبار وبسایت و منبع اصلی خبر
اخبار هر وبسایتی را قبول نکنید، کمی تحقیق کنید و ببینید آیا سایتی که از آن خبری نقل میکنید، جزء خبرگزاریهاست یا صرفا یک سایت تحلیلی یا حتی تبلیغاتی.
بررسی نویسنده و سابقه او
اگر کاربری بدون هویت واقعی و مشخص در شبکههای اجتماعی خبری را منتشر کرده که در رسانههای معتبر دیگر پیدا نمیکنید، به اصل خبر شک کنید.
به تیتر اکتفا نکنید
فراتر از تیتر را بخوانید. اخبار غیرواقعی معمولاً تیترهای اغراقآمیز دارند که واقعیت را پوشش نمیدهند. به دنبال نقلقولهای کارشناسان و اطلاعات دقیق باشید.
سوگیری را کنار بگذارید
اجازه ندهید نظرات و احساسات شما قضاوتتان را تحت تأثیر قرار دهد. سعی کنید با ذهنی باز به موضوع نگاه کنید، اخبار دروغین معمولا با هدف هیجانزده کردن مخاطب طراحی میشوند؛ پس در این دام نیفتید.
فریب هوشمصنوعی را نخورید
این روزها بهواسطه امکانات مختلف هوش مصنوعی، تشخیص محتوای حقیقی از دروغین سختتر شده. پس قبل از بازنشر هر عکس و ویدیو با امکان سرچ تصویری گوگل لنز از صحت آن توسط رسانههای معتبر مطمئن شوید.
تشخیص محتوای طنز یا شوخی
بعضی وبسایتها برای طنز و سرگرمی اخبار ساختگی منتشر میکنند. مطمئن شوید که خبر از سایتی نیست که به تولید محتوای طنز شهرت دارد.
به تبلیغات توجه نکنید
گاهی اخبار بهعنوان «محتوای حمایتشده» درج میشوند. اینگونه مطالب معمولاً با هدف تبلیغات طراحی شدهاند و ممکن است صرفاً برای جلب توجه باشند، پس احتمال غلط بودنشان زیاد است.