[ ملیحه محمودخواه ] قیمت ارز که از پنج شنبه شب و با تشدید احتمال درگیری میان ایران و اسرائیل از نیمه کانال ۶۳ هزار تومانی فراتر رفته بود، پس از بیانات رهبر انقلاب در نماز جمعه تهران و دستور ویژه رئیس جمهوری به وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی برای کنترل بازار‌ها، این قیمت کاهشی شد و به کانال ۶۲ هزار تومان بازگشت. به این ترتیب از التهاب بازار ارز نیز کاسته شد. بر همین اساس، التهاب بازار ارز در معاملات پشت خطی نیز تا حد زیادی کاهش یافت. معامله‌گران و فعالان اقتصادی‌امیدوارند قیمت دلار در گشایش معاملات نقدی بازار‌ها با کاهش روبرو شود و در قیمتی منطقی قرار گیرد.
در یک سال گذشته منطقه خاورمیانه شاهد شدیدترین تنش‌های سیاسی بوده که نه تنها بر اقتصاد کشور‌های منطقه بلکه بر بازار‌های جهانی نیز تأثیر داشته است این در حالی است که بازار ارز کشورمان برخلاف سالیان گذشته دچار نوسان آنچنانی نشده و در جریان عملیات وعده صادق ۲نرخ ارز به بالای ۶۸ تومان نیز رسید اما بعد از مدت کوتاهی به کانال ۵۹ تومان بازگشت. پس ازعملیات مقتدرانه وعده صادق ۲ نیز بازار ارز مجدداً دچار نوسانات محدودی شد که از نظر بسیاری از صاحبنظران موقتی و گذرا است. به گفته بسیاری از کارشناسان اتفاقات و تنش‌های سیاسی در چند ماه اخیر، سودجویان را بار‌ها برای برهم زدن اوضاع به تکاپو انداخته اما بازار ارز همزمان با نمایش اقتدار ایران ثبات قابل قبولی را تجربه می‌کند.
به گفته بیشتر کارشناسان در نمایش اقتدار ایران با حمله موشکی به سرزمین‌های اشغالی ، نرخ ارز غیررسمی را بار دیگر صعودی کرد و دلالان تلاش می‌کنند قیمت‌ها را به کانال‌های جدیدتری وارد کنند اما به نظر می‌رسد این واکنش هیجانی بازار نیز همچون موارد قبلی به‌زودی فروکش می‌کند و دلار به همان سطح ۵۹ تا ۶۰ هزار تومان یا پایین‌تر بازگردد.
مقاومت بازار ارز
عباس پاپی‌زاده، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس بر این باور است که بازار ارز با مدیریت مناسب بانک مرکزی در یک‌سال گذشته توانسته به ثبات قابل توجهی دست یابد و اتفاقات سیاسی- امنیتی اخیر التهاب شدیدی را ایجاد نخواهد کرد. بنابراین بازارساز نشان داده با تقویت زیرساخت‌ها، با اقتدار از میدان نبرد نظامی پشتیبانی می‌کند. وی توضیح می‌دهد که تجربه نشان داده، بازارساز، راه را پیدا کرده و تمام نوسانات مقطعی و زودگذر است. کاهش تلاطم در بازار ارز و ایجاد یک ثبات نسبی در این زمینه در حالی محقق شده که شاهد بی‌سابقه‌ترین اتفاقات و تنش‌های سیاسی امنیتی طی دهه‌های گذشته و تنها در طول یک سال قبل بوده‌ایم.
تجارب قبلی در بحران‌های سیاسی و تنش‌های منطقه‌ای نشان داد افرادی که مبادرت به خرید ارز کردند به شدت متضرر شدند و تنها دلالان ارزی از این شرایط هیجانی منتفع شدند.
با عملیات وعده صادق ۲ بازار به هم نریخت
حجت الله فرزانی تحلیلگر پولی و بانکی هم بر این باور است که مردم نباید نگران نرخ ارز باشند تجربه قبل نشان داده افزایش نرخ ارز مقطعی بوده و و مانند دفعات قبل بر می‌گردد.
قیمت دلار کاهش می‌یابد
سید یوسف حسینی، رئیس پیشین کمیته ارزی اتاق بازرگانی ایران نیز توضیح می‌دهد که در یک‌سال اخیر به‌ویژه از ابتدای امسال شاهد اتفاقات و شوک‌های سیاسی مختلف داخلی و منطقه‌ای بودیم که هر بار بازار ارز را دچار نوسانات و تلاطم کرد اما با توجه به دست پر بازارساز و کنترل انتظارات تورمی شاهد فروکش کردن این موج هیجانی بودیم. او توضیح می‌دهد که با توجه به شهادت سید حسن نصرالله انتظار می‌رفت که بازار ارز دچار نوسان شدید شود اما نشد و در حال حاضر نیز با عملیات سه‌شنبه شب ایران در حمله مقتدرانه به اسرائیل اتفاق عجیب و خاصی رخ نمی‌دهد و قیمت‌ها بعد از آرام شدن اوضاع، کاهش خواهد یافت.
به اعتقاد او شاید اتفاقات اخیر در منطقه، متفاوت از رخداد‌های قبلی باشد اما فعلا باید هر تلاطم و نوسان در بازار ارز را هیجانی و کاذب دانست مگر اینکه اتفاق جدیدی رخ دهد که دلایل اقتصادی داشته باشد. اگر اتفاق خاصی در کشور یا منطقه رخ ندهد قیمت دلار حتی به زیر کانال ۶۰ هزار تومان هم خواهد رسید. همان طور که در یک‌سال گذشته برای یک مدت طولانی، شاهد قیمت دلار در کانال ۵۹ هزار تومان هم بودیم.وی به نقش بانک مرکزی در کاهش سطح انتظارات اشاره کرده و می‌گوید: «عملکرد بانک مرکزی را می‌توان با توجه به مسائل و مشکلات داخلی و منطقه‌ای، مثبت ارزیابی کرد؛ چراکه تاکنون به خوبی بازار ارز را کنترل و مدیریت کرده است. در واقع اینکه بانک مرکزی توانسته با مداخله هوشمندانه و مطلوب خود در چنین شرایطی قیمت دلار را برای مدت طولانی در یک کانال مشخص نگه دارد کار بزرگی را انجام داده که‌امیدوارم از این پس نیز بتواند از عهده آن بر آید.» او می‌گوید:« ایجاد هیاهو و هیجان در بازار بهترین زمان برای دلالان است تا با خبرسازی در کانال‌های تلگرامی به نوسانات قیمت ارز دامن بزنند. زمانی که قیمت دلار در این کانال‌ها در ساعات پایانی شب مدام در حال افزایش است، در حالی که بازار فعالیتی در آن ساعت از شبانه روز ندارد، مشخص است که هدف دلالان ،فریب مردم و برهم زدن آرامش بازار است. حتی ممکن است در قیمت‌گذاری شبانه کانال‌های تلگرامی، خرید و فروشی هم صورت نگیرد، اما باز هم ممکن است برخی از مردم فریب دلالان را بخورند و با خروج سرمایه‌های خود از بازار‌های رسمی و موازی به بازار ارز هجوم بیاورند. به نظر من سرمایه‌گذاری در بازار ارز به خصوص در چنین شرایطی اصلاً منطقی و سودآور نیست و مردم نباید تحت تأثیر هیجانات بازار قرار گیرند».
افزایش نرخ ارز با تدبیر بانک مرکزی کنترل می‌شود
سید جواد حسینی کیا؛ عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است که: افزایش نرخ ارز محصول نوسان آفرینی‌های عوامل دخیل دربازار‌های سوداگرانه است و مردم برای جلوگیری از تحمیل تقاضا‌های سوداگرانه به بازار باید با بانک مرکزی همکاری لازم را داشته باشند و فریب نرخ‌سازی‌های بی‌دلیل را نخورند.
او تأکید می‌کند: «خوشبختانه دولت در سال‌های اخیر تجارت خارجی کشور را محدود به دلار و یورو نکرده است بلکه با انعقاد قرارداد‌ها و پیمان‌های ارزی دو و چند جانبه،در حال حاضر بخشی از تجارت خارجی ایران با ارز‌های ملی کشور‌های دوست و همسایه انجام می‌شود، بنابراین فشار جدیدی متوجه بازار ارز نشده و در این خصوص نگرانی وجود ندارد.»
این نماینده مجلس معتقد است که بانک مرکزی در موضوع کنترل و ثبات نرخ تورم عملکرد قابل قبولی داشته و با کنترل و مدیریت نقدینگی توطئه‌های دلالان مبنی بر بالا بردن تصنعی نرخ ارز و افزایش انتظارات تورمی را خنثی کرده است.
به باور حسینی کیا بخشی از ثبات بازار ارز محصول همراه نشدن مردم با سوداگران است، بالا رفتن نرخ ارز در حالی که مؤلفه‌های اقتصادی باثبات است باید این پیام را به مردم بدهد که نرخ‌ها دستکاری شده و واقعی نیست، لذا دامن زدن به خواسته سوداگران به زیان اقتصاد ودر نهایت مردم تمام می‌شود.
۵ درصد رشد قیمت دلار آنقدر‌ها تأثیر‌گذار نیست
شاهین چراغی تحلیلگر بازار ارز نیز درگفت‌وگو با شهروند به این موضوع اشاره می‌کند که قیمت دلار در چند روز از ۵۹ هزار تومان به ۶۲ هزار تومان رسیده و در واقع رشد پنج درصدی داشته که این رقم آنقدر‌ها هم زیاد نیست.
این تحلیلگر بازار ارز توضیح می‌دهد که بانک مرکزی اشراف خوبی به بازار ارز دارد و به همین دلایل اشتباه دوره‌های قبل را تکرار نمی‌کند و به جای کنترل قیمت خود دلار بر روی کنترل بازار تمرکز کرده و عرضه و تقاضا را مدیریت می‌کند.
به اعتقاد او اگر این مدیریت خوب انجام نمی‌شد این حوادثی که در هفته گذشته شاهد آن بودیم می‌توانست قیمت ارز را به صورت بسیار زیادی تحت تأثیر قرار داده و آن را افزایش دهد. او بر این باور است که این تغییرات تنها در ایران رخ نمی‌دهد و وقتی تحولات نظامی و سیاسی در کشوری رخ می‌دهد، بازار‌های، پولی، مالی و حتی بازار‌های کالایی با رفتار‌های هیجانی و احساسی رو به رو می‌شوند.این تحلیلگر بازار ارز بر این موضوع تأکید می‌کند که بانک مرکزی هوشمندانه بازار ارز را رصد می‌کند و این موضوع موجب شده تا عواملی که قیمت‌های کاذب را ایجاد می‌کند از قبل شناسایی شوند تا در زمان بحران این عوامل را مهار کند. او توضیح می‌دهد :« یک نکته مهم در بازار‌های مالی این است که بازار، رویداد‌ها را پیشخور می‌کند یعنی اینکه هنوز اتفاقی روی نداده، اما بازار به اخبار واکنش نشان می‌دهد و قیمت را جابه‌جا می‌کند. بدین ترتیب قیمت‌های آینده نرخ دلار در معاملات امروز خود را نشان می‌دهد. با توجه به اینکه نرخ ارز تا حدود ۴، پنج درصد افزایش یافته است، بنابراین؛ بازار افزایش شدیدی برای نرخ دلار متصور نیست.»
بازار هیچ احساس خطری نمی‌کند
احمد رضا جبل عاملی تحلیلگر و پژوهشگر اقتصاد بین‌الملل نیز معتقد است که پنج درصد رشد قیمت دلار با وجود اتفاقاتی که در هفته گذشته پشت سر گذاشتیم رقم قابل ملاحظه‌ای نیست و این نشان می‌دهد که بازار راه خودش را برای ثبات پیدا کرده است.
او به شهروند توضیح می‌دهد که ما شاهد افزایش قیمت جدی نبوده‌ایم در واقع جامعه‌ای که در بازار ارز مبادله کرده و بر نرخ ارز به واسطه نقدینگی که دارد، تأثیر‌گذار است احساس خطری از شرایط موجود نداشته است.
جبل عاملی در مورد این ثبات خاطر نشان می‌کند:« دلیل این ثبات این است که در دفعات قبلی آنچنان تغییرات قیمتی را شاهد نبوده‌ایم و این نشان می‌دهد که این بار نیز همین منوال سپری خواهد شد.»
او توضیح می‌دهد که از فرودین ماه امسال تاکنون شاهد وقوع اتفاقات مختلفی بوده‌ایم که شاید از نظر سیاسی اهمیت زیادی داشته‌اند اما نتوانسته‌اند وضعیت اقتصاد را دچار تغییر و تحول کنند و به گونه‌ای باشند که اقتصاد را تغییر دهند.
جبل عاملی به این موضوع هم اشاره می‌کند که اگر رژیم صهیونیستی حماقت کرده و دست از پا خطا کند، باز هم نمی‌تواند تأثیر آنچنانی بر قیمت طلا و ارز داشته باشد و قطعاً یک بازه افزایش موقتی را شاهد خواهیم بود و در نهایت بازار به مدار خودش بازخواهد گشت.