[ شهروند] با همه ممنوعیت‌ها، مودم‌ها و دیش‌های اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به ایران رسیده است. تصاویری که از راه‌اندازی تجهیزات اینترنت استارلینک در فضای مجازی منتشر شده نشان می‌دهد که این بازار غیررسمی مشتری‌های خود را یافته است. سرعت گسترش اتصال به اینترنت ماهواره‌ای در جهان آنقدر زیاد است که دیر یا زود دسترسی به این فناوری در اینجا هم ممکن می‌شد؛ هرچند با محدودیت‌ها و چالش‌های خاص خودش.
شمار ماهواره‌های استارلینک در مدار زمین به ۶ هزار و ۳۵۰ رسیده است. این عدد یعنی در توسعه فناوری اینترنت ماهواره‌ای با سرعتی عجیب مواجهیم و به‌زودی، این تکنولوژی هم مثل همه‌ی موارد مشابه ممنوعه‌ی دیگر همه‌گیر خواهد شد. چه آنکه اخبار «قاچاق تجهیزات» آن گاه و بی‌گاه منتشر میشود. صحبت از اینترنت استارلینک در ایران در روزهایی گل کرده که وزیر ارتباطات دولت چهاردهم حل مسئله‌ی فیلترینگ با «اجماع‌سازی و اقناع‌سازی» را وعده داده است. تصویری از نقطه‌های اتصال به اینترنت بدون فیلتر استارلینک در ایران در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شده که بعضی کاربران می‌گویند نمایشگر اتصال‌های غیررسمی به اینترنت ماهواره‌ای است. این تصویر اگرچه قابل تأیید نیست، نمی‌توان انکار کرد که اینترنت بی‌کیفیت و سد فیلترینگ، بعضی کاربران را ناچار کرده که به تجهیزات غیررسمی روی بیاورند و با صرف هزینه‌ای گزاف و خرید اشتراک از کشورهای دیگر به اینترنت آزاد متصل شوند. این ادعا در حالی است که در نقشه دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک، ایران هنوز نقطه‌ای تاریک است یعنی در میان کشورهای «در دسترس»، «فهرست انتظار» و آنها که «به‌زودی» مشتری رسمی شرکت اسپیس‌ایکس می‌شوند قرار ندارد. بعضی کشورهای همسایه ما در فهرست انتظار هستند و بعضی به‌زودی از این فناوری برخوردار خواهند شد. نقشه‌ی به‌روز وبسایت استارلینک نشان می‌دهد که فروش رسمی اینترنت ماهواره‌ای در قطر، عمان، بحرین و جمهوری آذربایجان تا چند ماه دیگر و در کویت، ترکمنستان و ازبکستان تا سال دیگر (۲۰۲۵) آغاز خواهد شد.
پول، پیاز، کتک همه با هم؟!
محمد فاضلی جامعه شناس در شبکه اجتماعی ایکس نوشت:عاقبت سیاست گذاری غلط و درک نکردن وضعیت فناوری در جهان و مثل دون کیشوت به جنگ آسیاب‌های بادی رفتن، میشود این اخبار و تصاویری که امروز درباره حضور اینترنت استارلینک منتشر شده است.شرکت‌های خودمان اینترنت پرسرعت بدون فیلتر به مردم می‌فروختند بهتر نبود؟پول، پیاز، کتک همه با هم؟!
استارلینک برای مجتمع‌های ۱۰ واحدی کاملا به صرفه شده
صادق الحسینی، اقتصاددان در توئیتی نوشت: استارلینک الان برای مجتمع‌های ۱۰ واحدی کاملا به صرفه شده و بزودی با فراگیر شدن و کاهش قیمت برای همه خانوارها به صرفه میشود.آنقدر بر سیاست غلط محدودیت و فیلترینگ اصرار می کنید تا دیگر نتوانید ادامه‌اش دهید!اسم این سیاست‌مداری نیست، سیاست‌نداری است! این رسم مملکت‌داری نیست.
سفارش از ایران ممکن نیست
محمد کشوری، مدیرعامل گروه علمی «طیف» هم در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است که به نظر نمی‌رسد این داده‌ها درباره ایران معتبر باشند. طبق توضیح او نقاط سبز در این نقشه مربوط به افرادی است که مدعی کاربری استارلینک هستند اما تاریخ نصب اینترنت اغلب کاربران مربوط به ۷۱۳ روز قبل است. نقاط قرمز کسانی هستند که در وبسایت اعلام کرده‌اند که استارلینک می‌خواهند و نقاط خردلی‌رنگ مربوط به سفارش (Order) است؛ آن هم در حالی که سفارش از ایران ممکن نیست.
استارلینک در ایران وجود دارد
در این رابطه با میلاد نوری کارشناس آی‌تی می گوید: «سایت اصلی استارلینک مسیر ماهواره‌هایی که در حال جابه‌جا شدن است را نشان می‌دهد، اما سایت دیگری وجود دارد که به‌صراحت نوشته هیچ ارتباطی با استارلینک ندارد. درواقع این سایت نقشه دیش‌های مورداستفاده کاربران را به اشتراک می‌گذارد. نکته‌ای که وجود دارد این است که اطلاعات سایت بر اساس خود اظهاری کاربران است، به‌عنوان‌مثال شما به این سایت رفتید و در آن وارد کردید که ماهواره استارلینک دارید یا همسایه‌تان بر پشت‌بام خانه‌اش استارلینک دارد. بنابراین نمی‌توان صد درصد به اطلاعات این سایت استناد کرد. بر اساس تعداد استارلینک‌هایی که این سایت نمایش می‌دهد نیز می‌توان متوجه شد که تعداد استارلینک‌ها خیلی بیشتر از واقعیت است. اما مسئله این است که وقتی این حجم از دیتا وارد سایت شده، قطعاً تعدادی استارلینک در اختیار کاربران ایرانی قرار دارد. یعنی اگر بگویم ۹۵درصد این اطلاعات غلط است، بالاخره استارلینک در ایران وجود دارد.»
سابقه استارلینک در ایران
استارلینک از مدت‌ها پیش به گزارش‌های رسمی هم راه پیدا کرده است. کمتر از یک سال قبل مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اتصال به اینترنت ماهواره‌ای در ایران را قطعی دانست. این گزارش که بر «حفاظت از منافع ملی در برابر اینترنت ماهواره‌ای»، تأکید داشت و می‌گفت فراگیری اینترنت ماهواره‌ای موانع مختلف حقوقی، اقتصادی و فنی دارد. با همین رویکرد، فعال شدن شبکه استارلینک در ایران دولت را چند بار به اعتراض واداشته است. عیسی زارع‌پور، وزیر پیشین ارتباطات در بهمن ۱۴۰۱ دراین‌باره گفته بود: «قواعد سرزمینی مربوط به فعالیت اینترنت ماهواره‌ای را به آنها ابلاغ کرده‌ایم و منتظر پاسخ آنها هستیم.» در نهایت آبان ۱۴۰۲، هیئت مقررات رادیویی اتحادیه بین‌المللی مخابرات (RRB)، شرکت اسپیس‌ایکس برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای خود مکلف به همکاری با ایران شد. این شکایت اواخر ۱۴۰۲ بار دیگر مطرح شده و به نتیجه‌ای مشابه رسیده است. زارع‌پور تیرماه امسال به «زومیت» گفت: «استارلینک یا هر شرکت ارائه‌دهنده اینترنت ماهواره‌ای دیگری که مایل به فعالیت در ایران باشند باید مجوز سازمان تنظیم مقررات را دریافت کند.»
مواظب کلاهبرداران باشید
حساب‌های کاربری مختلفی مدعی فروش تجهیزات استارلینک در ایران شدند. مردم در این شرایط باید مراقب باشند تا در دام کلاهبردارها نیفتند. یک کارشناس در این باره گفت: «سال 1401 که موج فیلترینگ جدیدی به راه افتاد، استارلینک نیز نقل محافل شده بود. کانال‌های تلگرامی تصویری از استارلینک را روی فرش ایرانی یا ساختمانی در ایران نشان می‌دادند و به واسطه آن کلاهبرداری می‌کردند.»