[عبدالباسط انصاری-راضیه زرگری] تصرف 1000کیلومترمربع از منطقه کورسک، تخلیه اجباری 180هزار نفر از این منطقه، پیشروی اوکراین به سمت بلگورود و اعلام وضع فوق العاده در این منطقه؛ سر خط مهم‌ترین اخبار و تحولات جنگ اوکراین در روزهای اخیر است. پس از آنکه ارتش اوکراین موفق شد به عمق منطقه مرزی کورسک روسیه نفوذ کند، بار دیگر توجهات جهانی به جنگ اوکراین و روسیه جلب شد. اوکراین با تحمل تلفات چشمگیر انسانی و از دست دادن برخی تجهیزات برای نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم توانست وارد خاک روسیه شود و بخش‌هایی از آن را اشغال کند. داغ شدن تب جنگ در حالی است که در تحلیل حملات و پیشروی‌های اوکراین اختلاف نظر وجود دارد. برخی منابع می گویند برلین به تازگی مجوز استفاده از تسلیحات آلمانی ازجمله تانک‌های لئوپارد برای حمله به روسیه و نه صرفا دفاع را، برای کی‌یف صادر کرده و به‌نظر می‌رسد آمریکا نیز از دو ماه پیش تلویحا با صدور مجوز استفاده از تجهیزات خود در مرز روسیه دست اوکراین را برای تهاجم باز گذاشت. از سوی دیگر برخی تحلیلگران بر این باورند که ممکن است روس‌ها در پس یک غافلگیری ظاهری در کورسک، بهانه‌ای برای تشدید جنگ و بالابردن هزینه‌ها برای ناتو، در سر داشته باشند. در ادامه نیم نگاهی به آخرین تحولات جنگ اوکراین از منظر رسانه‌ها و تحلیلگران خواهیم داشت:
نشست اضطراری کرملین و جدال پوتین با فرماندار کورسک
پس از آن که ارتش اوکراین در کورسک، میدان نبرد را نسبتا به نفع خود کنترل کرد و مدعی شد هزار کیلومترمربع از خاک روسیه را اشغال کرده است، پوتین اقدام به برگزاری نشست اضطراری با مقامات کرملین برای بررسی وضعیت سه منطقه «بریانسک»، «بلگورود» و «کورسک» نمود. نشستی که مطابق انتظار با انتقادهای پوتین از غرب و تأکید بر دخالت آنان در حملات تازه اوکراین همراه بود. رئیس‌جمهور روسیه با تعیین دستور کار بخش‌های نظامی و غیرنظامی برای مقابله با حملات اوکراین ماموریت سرویس امنیت فدرال و گارد ملی روسیه را «مقابله با خرابکاری دشمن» اعلام و ماموریت اصلی برای اخراج اوکراینی‌ها از خاک روسیه را به وزارت دفاع سپرد. او در زمانی که الکسی اسمیرنوف فرماندار کورسک به شرح وسعت منطقه اشغال شده توسط اوکراین -به مساحت 12کیلومتر در 40کیلومتر- پرداخت، با خطابی تند به او گفت: «در این زمینه، بخش نظامی به ما گزارش خواهد داد که عرض و عمق آنجا چقدر است. شما در مورد وضعیت اجتماعی-اقتصادی به ما بگویید و در مورد کمک به مردم گزارش دهید.»(1)
حمایت اروپا و آمریکا از تهاجمات اوکراین به روسیه
درحالی‌که برخی منابع اروپایی مدعی شده بودند اوکراین عملیات‌های اخیر در کورسک را به اطلاع متحدان غربی خود نرسانده بود، که بایدن اعلام کرده است: «من به‌طور منظم با کارمندانم هر چهار یا پنج ساعت در هشت روز گذشته صحبت کرده‌ام و این یک معضل واقعی برای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه ایجاد کرده است. ما در تماس مستقیم و مداوم با اوکراینی‌ها بوده‌ایم. این تمام چیزی است که می‌خواهم در مورد آن بگویم.»(2) سخنان بایدن تأیید تلویحی هماهنگی واشنگتن با کی یف در حمله کورسک است. جوزپ بورل مسئول سیاست اتحادیه اروپا نیز درباره حملات کی یف به کورسک گفت: «با دیمیتری کولبا [وزیر امور خارجه اوکراین] درباره آخرین تحولات در خط مقدم و ضدحمله کورسک گفت‌وگو کردیم. من مجددا بر حمایت کامل اتحادیه اروپا از مبارزه مردم [اوکراین] تأکید کردم.(3)
وضعیت اضطراری در بلگورود و زنگ خطر تصرف آن
درحالی‌که گمان می‌رفت ارتش اوکراین متمرکز بر تثبیت موقعیت خود در کورسک شود که تهاجم به منطقه حساس «بلگورود» در جنوب روسیه سبب اعلام وضعیت اضطراری در این منطقه شد. بلگورود در فاصله حدودا 40کیلومتری مرز اوکراین و 100کیلومتری خارکیف اکنون با بحران ناشی از تهاجمات اوکراین دست و پنجه نرم می‌کند. «ویاچسلاو گلادکوف» فرماندار بلگورود با اعلام وضع فوق العاده عنوان کرد: «وضعیت در بلگورود همچنان بسیار دشوار و متشنج است. گلوله باران روزانه توسط نیروهای اوکراین منجر به تخریب خانه‌ها، زخمی و کشتهشدن غیرنظامیان شده است. بنابراین ما از امروز با اعلام وضعیت اضطراری در سطح منطقه، ازاهالی بلگورود محافظت کنیم.»(4)
نبرد با پهپادهای روسی و اوکراینی و پیشروی های تازه اوکراین
روز سه‌شنبه ارتش اوکراین از حمله روسیه با 38پهپاد و دو موشک بالستیک اسکندر به خاک این کشور خبر داد و مدعی شد 30پهپاد روسی را منهدم کرده است. علاوه بر این خبرگزاری روسی ریانووستی در همان روز، از انهدام جنگنده سوخو-27 اوکراین با موشک اسکندر در پایگاه میرگورود خبر داد. همچنین وزارت دفاع روسیه روز چهارشنبه عنوان کرد 117 پهپاد اوکراینی و 4 موشک توچکایو را در مناطق مختلف از جمله آسمان کورسک و ورونژ رهگیری و منهدم کرده است. این وزارتخانه همچنین اعلام کرد: «نیروهای مسلح روسیه تلاش‌های واحدهای زرهی نیروهای مسلح اوکراین را برای نفوذ عمیق به شهرهای «اسکریلوکا»، «لوشینکا»، «سمنُوکا»، «آلکسیوسکی» و «کامیشنی» در منطقه کورسک خنثی کرده است. سامانه‌های پدافند هوایی روسیه ۶ موشک و ۱۴۷ پهپاد اوکراینی را سرنگون کرده‌اند. نیروهای مسلح روسیه همچنان به دفع تلاش‌های اوکراین برای نفوذ مضاعف به خاک روسیه ادامه می‌دهند. نیروهای مسلح اوکراینی در ۲۴ ساعت گذشته ۲۷۰ تن از سربازان و ۱۶ فروند خودروی زرهی خود را در کورسک از دست داده‌اند. همچنین ۱۸ اوکراینی اسیر شده‌اند.»(5)
در همین حین و تشدید حملات اوکراین به بلگورود، زلسنکی اعلام کرده است کنترل 74شهرک در کورسک به‌دست ارتش اوکراین افتاد. الکساندر سیرسکی رئیس ستاد ارتش اوکراین نیز از تصرف 40 کیلومتر مربع دیگر از خاک اوکراین خبر داده است. همچنین برخی منابع از تسخیر منطقه «پودول» و جنوب رودخانه «سودزا» توسط کی‌یف خبر می دهند و برخی سربازان اوکراینی با انتشار ویدئوهایی عنوان کرده اند هیچ نیروی روسی در سودزا حضور ندارد. با این حال یورونیوز از قول سخنگوی وزارت خارجه اوکراین اعلام کرده است کی‌یف علاقه ای به تسخیر خاک روسیه ندارد و درصورت موافقت روسیه با صلح عادلانه حملات اوکراین متوقف خواهد شد.
برآورد و رسانه ها و تحلیلگران روسی و غربی
حملات تازه اوکراین سبب انتشار تحلیل ها و روایت های پرتعدادی درباره تشدید جنگ شده است. برخی رسانه های غربی نیز کیفیت و جزئیات تصرفات اوکراین را زیر سوال برده اند. در همین حال رسانه های روسی متمرکز بر تروریستی خواندن حملات اوکراین] تلفات بالا و هزینه زیاد این کشور برای تصرف بخشی از خاک روسیه و برجسته کردن اختلافات اوکراین و متحدان غربی اش هستند.
قمار کی‌یف و بی‌میلی اروپا برای ارسال تسلیحات بیشتر به اوکراین
به گزارش راشا تودی، یک منبع رسمی غربی به فایننشال تایمز اعلام کرده که اعضای اتحادیه اروپا نمی‌خواهند کمک‌های نظامی به اوکراین را افزایش دهند. «بن هال»، سردبیر روزنامه بریتانیایی فایننشال تایمز، در مقاله خود، تهاجم مداوم اوکراین به منطقه کورسک روسیه را یک «قمار» توصیف کرد که «ناشی از ترس از روی کار آمدن دوباره دونالد ترامپ در آمریکا است». هال در این مقاله یادآور شده است که: «دولت اوکراین ریسک می‌کند زیرا با توجه به سطح فعلی حمایت غرب و منابعی که از قبل در اختیار دارد، هیچ گزینه واقعی برای پیروزی نظامی ندارد. یک مقام بلندپایه اروپایی به این روزنامه گفته اینکه کشورهای اروپایی باید سلاح‌های بیشتری به اوکراین بفرستند، به رسمیت شناخته می‌شود اما بحث اساسی درباره گزینه‌ها وجود ندارد. هال خاطرنشان می‌کند که اهداف کی‌یف برای حمله کورسک عمدتا سیاسی است؛ تا نشان دهد حامیان غربی به سمت تسلیم شدن نمی‌لغزند، روحیه نیروهای داخلی‌اش تقویت شود و برای تصرف هر چه بیشتر قلمرو جهت مبادله نهایی در طول مذاکرات صلح تلاش کند».
مقامات اروپایی مدعی بی‌خبری از حملات کی‌یف اند اما برای اوکراین دست می‌زنند
به نوشته راشا تودی، مقامات غربی مدعی شده‌اند که کی‌یف قبل از حمله به منطقه کورسک به آنها اطلاع نداده است، با این حال از آن زمان این حمله به‌طور گسترده مورد استقبال قرار گرفته است. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز سه‌شنبه در ایکس (توئیتر سابق) گفت که روسیه اکنون تحت فشار قرار می‌گیرد تا از داخل خاک [روسیه] عقب‌نشینی کند.
بازی کی‌یف به قیمت جان 2هزار سرباز اوکراینی تمام‌شده است
به گزارش این شبکه روسی، ظاهراً فشار بر مواضع دفاعی اوکراین در منطقه دونباس تحت‌تأثیر این تهاجم قرار نگرفته و گزارش‌هایی از پیشرفت هر روزه روسیه منتشر می‌شود. در همین حال، ظاهراً بازی کی‌یف به قیمت جان تعدادی از با تجربه‌ترین سربازان و از دست دادن تسلیحات ارزشمند غرب تمام‌شده است. تا روز سه‌شنبه، وزارت دفاع روسیه تلفات اوکراینی را بیش از 2هزار نفر، 35تانک و تعداد زیادی سلاح سنگین دیگر تخمین زده است.(6)
هدف اوکراین تصرف نیروگاه هسته‌ای کورسک بود که شکست خورد
اسپوتنیک انگلیسی نیز روز چهارشنبه در گزارشی از هدف اوکراین از تهاجم گسترده به کورسک پرده برداشت. این خبرگزاری روس نوشت: «اوکراین می‌خواست با استفاده از تصرف نیروگاه هسته‌ای کورسک به‌عنوان اولتیماتوم، مذاکرات صلح را آغاز کند. والری گراسیموف، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه گفت: در 6 آگوست، نیروهای مسلح اوکراین با هدف تصرف قلمرو نیروگاه هسته ای به منطقه کورسک حمله کردند، که پیشروی آنها متوقف شد. وی تأکید کرد: عملیات در منطقه کورسک با شکست دادن دشمن و رسیدن به مرزهای دولتی تکمیل می‌شود. شهردار کل منطقه همچنین گفت که کی‌یف قصد داشت در 11 آگوست نیروگاه هسته‌ای کورسک را تصرف کند و از این موقعیت به‌عنوان امتیازی برای آغاز مذاکرات با مسکو استفاده کند. شهردار این منطقه گفت: ما موضوعات بسیار جالبی دریافت کردیم؛ اینکه کل طرح عملیاتی که در حال پیاده شدن از سوی اوکراین بود، توسط چه نیروها و با چه هدفی دنبال می‌شد. وقتی رئیس‌جمهور اوکراین در 11 آگوست گفت لازم بود نیروگاه هسته‌ای در کورچاتوف گرفته شود... با این حال حمله رعدآسای زلنسکی که با هدف تصرف نیروگاه هسته‌ای کورچاتوف برنامه‌ریزی شده بود، شکست خورد.»
اوکراین نمی تواند مدعی کنترل کامل شهرهای کورسک باشد
براساس گزارش اسپوتنیک «آپتی آلودینوف»، فرمانده نیروهای نظامی ویژه «آخمات» به رسانه‌های روسی گفت: «واحدهای نیروهای مسلح روسیه در شهر سودزا در منطقه کورسک هستند و دشمن کنترل شهر را در دست ندارد، درگیری‌های روزانه ادامه دارد. دشمن نمی‌تواند ادعا کند که کاملا شهر را در تصرف دارد.» آلودینوف گفت:« با وجود تمام پیشروی‌هایی که کی‌یف در این راستا داشت، تصرف تکمیل نشده است و اغلب تجهیزاتی که در مسیر کورسک مستقر شده بود، منهدم شده است»(7)
ادعای زلنسکی مبنی بر پیشروی در کورسک و اسارت 100سرباز روس
این در حالی است که رسانه‌های اروپایی خبر از پیشروی اوکراین در منطقه کورسک می‌دهند. به گزارش گاردین، زلنسکی می‌گوید اوکراین در حال پیشروی در منطقه کورسک است؛ درحالی‌که جبهه شرقی خود را فراموش نکرده است. وی خاطرنشان کرد: «به فرمانده کل قوا دستور داده‌ام با استفاده از تجهیزات و تدارکاتی که هم‌اکنون توسط همکاران ما ارائه می‌شود، این مسیر را تقویت کند.» رئیس‌جمهور اوکراین همچنین گفت: «ما در منطقه کورسک، یک تا دو کیلومتر در مناطق مختلف از ابتدای روز چهارشنبه در حال پیشروی هستیم. ما در این مدت بیش از 100نظامی روسی را اسیر کرده‌ایم.»(8)
همچنین یک منبع امنیتی اوکراینی روز چهارشنبه در گفت‌وگو با رویترز مدعی شد که اوکراین بزرگ‌ترین حمله پهپادی خود را به چهار فرودگاه نظامی روسیه انجام داده است. این منبع افزود: «هدف از این حمله تضعیف توانایی روسیه برای استفاده از هواپیماهای جنگی در ردیابی بمب افکن‌های اوکراین بوده است.» پیشتر نیروهای اوکراینی مدعی شدند که جنگنده بمب افکن سوخو-34 روسیه را سرنگون کرده‌اند.(9)
سی‌ان‌ان: تصرف هزار کیلومترمربع از خاک روسیه یا یک سوم این مساحت؟
شبکه سی‌ان‌ان نیز در تحلیل فصل جدید جنگ اوکراین نوشت: «این روی دیگر سکه است؛ دو ماه پیش، زمانی که نیروهای روسی به منطقه خارکیف سرازیر شدند، کی‌یف به مرزهای خود نگاه می‌کرد و نگران بود که روسیه در کجا ممکن است آسیب‌پذیری [از اوکراین] پیدا کند. با این حال، به‌نظر می‌رسد که اوکراین حالا به نقشه نگاه کرده و به این نتیجه رسیده که روسیه نیز می‌تواند به همان اندازه در معرض خطر باشد.» نویسنده گزارش سی‌ان‌ان معتقد است: «یک هفته بعد از نتیجه نهایی تهاجم اوکراین به روسیه، حتی اگر تصمیم اولیه برای اعزام هزاران نیرو به منطقه کورسک عجولانه و گیج‌کننده بود، دستاوردهای خوبی برای اوکراین داشت؛ اکنون، این ارتش خود اوکراین است که مدعی است 1000کیلومترمربع از خاک مرزی را تصرف کرده است هر چند برخی تحلیل‌ها، این رقم را حدود یک سوم مساحت ادعایی اوکراین نشان می‌دهند. با وجود این، حتی طرح این ادعا، یک پیروزی قابل توجه در جنگ اطلاعاتی برای کی‌یف است، حتی اگر مسکو دسترسی اطلاعات روس‌ها را به‌شدت محدود کند.»
اعتراف خبرگزاری آمریکایی به سیستم امنیتی اطلاعاتی قوی روسیه
این شبکه آمریکایی با اذعان به سیستم امنیتی اطلاعاتی قوی روسیه مدعی شد: «پیشروی سریع اوکراین نمونه دیگری از مهارت و تحرک نیروهای این کشور در جنگ است، در مقابل ترجیح مسکو برای حملات آهسته و چند ماهه در همان مکان. با این حال مشخص نیست که نیروهای اوکراین دقیقاً کجا هستند و همچنین مشخص نیست که این نیروها در کجا در حال پیشروی هستند و در کجا در حال جنگ. این ابهامات به نبود شفافیت در سیستم اطلاعاتی روسیه برمی‌گردد که به‌نظر می‌رسد در ظاهر به نفع کی‌یف عمل می‌کند.»(10)
پی‌نوشت‌ها:
1- www.irna.ir/xjRkcJ 2- isna.ir/xdRGsL
3- etemadonline.com/tiny/news-671178
4- mehrnews.com/x35GgK 5- mshrgh.ir/1633305
6- www.rt.com/news/602597-ukraine-aid-kursk-trump
7-https://sputnikglobe.com/20240814/
8- theguardian.com/world/live/2024/aug/14/russia-ukraine-war-live-kursk-incursion-zelenskiy-putin
9-reuters.com/world/europe/ukraine-keeps-pounding-kursk-incursion-biden-calls-real-dilemma-putin-2024-08-14
10-edition.cnn.com/2024/08/13/europe/ukraine-incursion-russia-analysis-intl/index
مسکو: سازمان ملل «تروریسم» اوکراین را در کورسک به رسمیت بشناسد
سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه از سازمان ملل خواست تا به تهاجم فرامرزی کی‌یف واکنش نشان دهد. به گزارش راشاتودی، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه گفت: «سازمان ملل باید تهاجم اوکراین به منطقه کورسک روسیه را به‌عنوان یک «تروریسم آشکار» بشناسد. وی همچنین ابراز امیدواری کرد که این نهاد بین‌المللی به‌طور کامل تخریب‌های ناشی از حملات نیروهای کی یف در خاک روسیه را ارزیابی کند.» نیروهای اوکراینی بامداد روز 6 آگوست حمله برون مرزی به منطقه کورسک را آغاز کردند و چندین روستای مرزی را اشغال کردند. به نوشته این شبکه روس، دولت روسیه در این منطقه وضعیت اضطراری اعلام کرده و در پاسخ به آن عملیات ضد‌تروریستی را آغاز کرده است. به‌گفته آلکسی اسمیرنوف، فرماندار موقت کورسک، در نتیجه تهاجم دست‌کم 12 غیرنظامی کشته و 121 نفر دیگر ازجمله ده کودک زخمی شده‌اند. علاوه بر این، بیش از 120هزار غیرنظامی روس مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند.
نقض حقوق بشر و تروریسم علیه غیرنظامیان از سوی رژیم کی‌یف
زاخارووا روز چهارشنبه در گفت‌وگو با رادیو اسپوتنیک از سازمان ملل خواست که تجاوز اوکراین را «نه‌تنها به‌عنوان نقض حقوق بشر، بلکه تروریسم علیه غیرنظامیان از سوی رژیم کی یف» به وضوح شناسایی کند. این دیپلمات تأکید کرد: «تهدیدها، عملیات‌های جنگی و حملات تروریستی کاملاً متفاوت هستند. این دو تعریف نباید با هم ادغام شوند. زاخارووا در مورد اظهارات اخیر کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد (OHCHR) در مورد ماموریت احتمالی در کورسک، گفت: «من می‌خواهم امیدوار باشم که آنچه [نمایندگان سازمان ملل] اعلام کردند یک شیرین‌کاری یا تلاشی برای شستن دست‌هایشان از اتهامات حقوق بشری نباشد.» سخنگوی وزارت خارجه روسیه تأکید کرد: «اگر سازمان ملل به درک دیرهنگام ماهیت واقعی اقدامات اوکراین در کورسک دست یابد، باید نقض حقوق‌بشر توسط کی‌یف علیه غیرنظامیان روسی در کریمه و جمهوری‌های خلق دونتسک و لوگانسک را نیز ارزیابی کند.» به گزارش راشا تودی، راوینا شمداسانی، سخنگوی OHCHR روز سه‌شنبه گفت که این نهاد بین‌المللی «درخواست دسترسی به خاک روسیه را داشته است؛ زیرا پرسنل سازمان ملل در تلاش برای جمع‌آوری اطلاعات درباره وضعیت منطقه کورسک هستند.» OHCHR اذعان کرده است که حداقل چهار غیرنظامی روسی در نتیجه آنچه عملیات نظامی اوکراین خوانده شده، کشته شده‌اند.
کمیسر عالی حقوق‌بشر سازمان ملل: تروریسم اوکراین رسما محکوم شود
تاتیانا موسکالکووا، بازپرس حقوق‌بشر روسیه در پستی تلگرامی روز یکشنبه فاش کرد که «ولکر ترک»، کمیسر عالی حقوق‌بشر سازمان ملل اعلام کرده باید رسما تروریسم اوکراین محکوم شود. مسکو تهاجم کی‌یف به کورسک را یک اقدام تحریک‌آمیز در مقیاس بزرگ توصیف کرده و نیروهای اوکراینی را به حملات بی‌رویه به غیرنظامیان و زیرساخت‌های غیرنظامی متهم کرده است.