[عبدالباسط انصاری] سفر «ایمن الصفدی» وزیر خارجه اردن به تهران در مقطع کنونی مورد توجه بسیاری از تحلیل‌گران قرار گرفته است. وزیر خارجه اردن در حالی عازم تهران شده است که در بیانیه‌ای اعلام کرده حامل پیام ویژه و محرمانه ملک‌عبدالله پادشاه این کشور برای دکتر پزشکیان است. اردن و ایران در حدود دو دهه اخیر روابط سردی داشته‌اند که علت آن به قرابت و نزدیکی پادشاه این کشور با اسرائیل و همکاری‌های امنیتی بین وی و این رژیم، بر می‌گردد. افزون بر آن، روزنامه کویتی مشهور «الجریده» مدعی شده است یک هیأت آمریکایی با میانجیگری عمان به تهران سفر کرده تا درباره پاسخ تلافی جویانه ایران و محور مقاومت به ترور هنیه و فواد شکر و کاهش تنش در منطقه رایزنی کنند. ترس از پاسخ ایران و محور مقاومت و در آستانه جنگ فراگیر در منطقه، سبب شده است لابی‌ها، رایزنی‌ها و فشارهای دیپلماتیک گسترده‌ای شکل بگیرد که در چارچوب اثرگذاری بر محاسبات طرف‌های درگیر است. نیم نگاهی به سفر وزیر خارجه اردن به تهران خواهیم داشت:
قطع روابط دو کشور پس از انقلاب و تلاش‌ها برای احیای روابط
با نگاهی کوتاه به تاریخچه روابط ایران و اردن می‌توان دریافت تحرکات منفی و خصمانه ملک حسین پادشاه پیشین و پدر حاکم فعلی اردن پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سبب قطع روابط دو کشور شد. ملک حسین در سال‌های جنگ تحمیلی، به‌عنوان حامی و پشتیبان در کنار صدام ظاهر شد و در مقاطعی انتقادات صریحی از سوی امام خمینی(ره) خطاب به وی عنوان شد. با فوت ملک حسین در سال 78 و جانشینی ملک «عبدالله دوم» 37ساله به جای پدرش، وی تلاش برای افزایش نفوذ در منطقه را با حمایت آمریکا آغاز کرد. در سال 82 و در دولت اصلاحات، عبدالله جوان با سفر به تهران برای نخستین بار پس از 25سال درصدد احیای روابط ایران و اردن برآمد اما همواره رویکرد نامناسب وی در مقابل ایران و گروه‌های مقاومت از یک سو و همکاری و هماهنگی گسترده با آمریکا و اسرائیل مانع بهبود روابط ایران و اردن بوده است.
انتقادات لفظی از اسرائیل و حمایت جدی از این رژیم
پادشاه اردن در دوران حکومت 25ساله خود گهگاه انتقاداتی ظاهری از جنایات اسرائیل و وضع وخیم فلسطینیان داشته است اما در عمل حمایت خاصی از فلسطین صورت نداده است. از سوی دیگر در جنگ کنونی غزه تحرکات اردن محدود به برخی محکوم کردن های لفظی جنایات اسرائیل بوده است. این در حالی است که روزنامه لبنانی «الاخبار» که اخبار و افشاگری‌های متعددی از طرح‌های آتش‌بس منتشر کرده، اخیرا از تحرکات اردن با همراهی امارات برای ایفای نقش در مدیریت غزه پس از پایان جنگ و با حذف مقاومت و حماس خبر داده‌است.
کمک اردن به اسرائیل در عملیات وعده صادق
علاوه بر این در عملیات وعده صادق، حمایت اردن از اسرائیل با عملیات پدافندی و دفع برخی حملات ایران به سرزمین‌های اشغالی به‌نحوی بود که حتی سبب تعجب تحلیل‌گران اسرائیلی شد. ایرنا در گزارشی از کمک اردن به اسرائیل نوشت: «تحلیل‌گران صهیونیست با تکیه بر اقدام اردن[در کمک به اسرائیل]، امان(پایتخت اردن) را در جبهه خود معرفی و اعلام کردند: اردن که حریم هوایی خود را بسته و صریحاً اعلام کرد که هرگونه عبور پهپاد یا موشک به سمت اسرائیل را دفع می‌کند، بار دیگر ثابت می‌کند که متحد استراتژیک تل‌آویو است. شبکه ۱۲ اسرائیل نیز در این‌باره گزارش داد: «اقدام اردن برای دفاع از اسرائیل و درگیر شدن با ایران تعجب‌برانگیز است. در ظاهر روابط سرد است اما حمله ایران اتحاد واقعی آنها با ما را آشکار کرد و جنگنده‌های اردنی از اسرائیل دفاع کردند». روزنامه «یدیعوت آحارنوت» نیز نوشت که اردن با وجود بستن حریم هوایی خود، به اشغالگران اجازه استفاده از حریم هوایی این کشور را داد.» در آن مقطع وحید جلال‌زاده سخنگوی کمیسیون امنیت ملی درباره همکاری اردن با اسرائیل در گفت‌وگو با العالم گفت: «اردن میزبان ستاد فرماندهی سنتکام و پدافند هوایی علیه پهپادها و موشک‌هایی شد که در چارچوب عملیات وعده صادق ایران پرتاب شدند و آنها تلاش کردند که با آن مقابله کنند و ما پیام روشنی به اردن دادیم و از آنها خواستیم تا در مورد آن توضیحات شفافی بدهند.»
ادعای روزنامه الجریده کویت درباره سفر هیأت آمریکایی
روزنامه کویتی معروف «الجریده» در خبری به نقل از یک منبع ناشناس ایرانی که آن را «منبع ارشد در شورای‌عالی امنیت ملی ایران» اعلام کرده، مدعی شده است یک هیأت آمریکایی با واسطه گری مسقط به تهران سفر کرده‌اند تا از تشدید تنش در منطقه جلوگیری کرده و ایران را متقاعد به پاسخ ندادن گسترده به جنایت اسرائیل در ترور اسماعیل هنیه کنند. در بخشی از خبر الجریده آمده است هیأت آمریکایی به تهران گفته است درصورت حمله ایران به اسرائیل، آمریکا مجبور به دفاع مجدد از اسرائیل می‌شود و با وجود نارضایتی از جنگ‌طلبی نتانیاهو مجبور به حمایت از وی می‌شود اما آمریکایی‌ها کاهش تنش با ایران و پایان بخشی به جنگ غزه را ترجیح می‌دهند. الجریده در ادعایی عجیب‌تر عنوان کرده هیأت آمریکایی به نشانه حسن نیت! اسامی ده جاسوس موساد در داخل ایران که در ترور شهید هنیه دست داشته‌اند را نیز به ایران ارائه کرده است.
جمع‌بندی
به‌نظر می‌رسد سفر وزیر خارجه اردن به تهران را باید مکمل خبر الجریده ارزیابی و تحلیل کرد. اگر عملیات وعده صادق قدرت‌نمایی موشکی و مانور نظامی سنگین ایران در برابر ماجرای سفارت بود، تلافی ترور هنیه و فواد شکر توسط ایران و محور مقاومت می‌تواند تهدید جدی بازدارندگی اسرائیل باشد مخصوصا اگر با یک ضربه اطلاعاتی قوی در کنار ضربه سنگین زیرساختی همراه باشد. بر این اساس به‌نظر می‌رسد اردن، آمریکا و برخی کشورهای منطقه درصدد هستند با تلاش برای کاستن از شدت ضربه تلافی‌جویانه ایران و محور مقاومت از تشدید تنش‌ها در منطقه جلوگیری کنند چرا که حتی اگر این پاسخ منجر به جنگ نشود، قدرت منطقه‌ای ایران و محور مقاومت را افزایش داده و طرح‌های اعراب و اسرائیل برای منطقه را به‌هم می‌ریزد. پیام پادشاه اردن که از طریق وزیر خارجه وی برای دولت ایران ارسال شده نیز احتمالا حاوی درخواست و هشدار توأمان و یا گزینه‌هایی برای معامله درباره آتش‌بس در غزه و مدیریت غزه پس از جنگ هم در آن طرح شده باشد که البته از سوی ایران اعتمادی به این طرح‌ها وجود ندارد. باید دید در روزهای آتی چه جزئیاتی از این پیام منتشر می‌شود.