[ لیلامهداد] به گفته «صفرعلی یازرلو»، معاون توسعه مدیریت پشتیبانی و مشارکت‌های مردمی سازمان نوسازی توسعه و تجهیز مدارس کشور، مشارکت خیرین در دولت سیزدهم بیش از ۳۰۰ درصد رشد داشته است. بنابر اظهارات « یازرلو»، در دولت سیزدهم بیش از 11هزار میلیارد تومان به مدرسه‌سازی کمک شده است. همچنین بیش از 7هزار پروژه آموزشی کشور در دولت سیزدهم به بهره‌برداری رسیده که 35 درصد رشد را نشان می‌دهد. در این باره «ناصر قفلی»، رئیس جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور، گفت و گویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
جامعه خیرین مدرسه‌ساز از چه سالی فعالیتش را شروع کرد؟
از قدیم‌الایام خیرین در جاده‌سازی، ساختن حمام، غسالخانه و حتی مکتب‌ها مشارکت داشتند تا به امروز. در ابتداما از طریق جهاد مدرسه‌سازی در ساخت مدارس مشارکت داشتیم.بعدها سازمان نوسازی این مسئولیت را به‌عهده گرفت و ما هم همکاری‌‌مان را با آنها ادامه دادیم، اما به طور جدی از سال 1377 جامعه خیرین‌مدرسه‌ساز پا گرفت. در همان برهه از هر استانی یک نفر انتخاب شد تا این جامعه سروسامان بگیرد. تشکیل جامعه خیرین مدرسه‌ساز هم ابتکار مهندس بوربور، رئیس وقت سازمان نوسازی، بود.
با چه میزان آورده، کار را شروع کردید؟
سال اول 17میلیارد تومان آورده داشتیم، البته این مبلغ هرسال افزایش پیدا می‌کرد تااینکه دوسال گذشته این رقم به 4هزار و600میلیارد تومان رسید، البته این رقم جوابگوی نیاز مدرسه‌سازی نبود، چون هم قیمت مصالح و هم دستمزد نیروی انسانی به شدت افزایش پیدا کرده بود. بنابراین پیشنهاد دادیم که این رقم به 8هزار میلیارد تومان برسد که خوشبختانه به همت خیرین این رقم به 11هزارمیلیارد تومان رسید که رقم قابل ملاحظه‌ای بود.
پیش‌بینی‌تان برای بودجه مدرسه‌سازی سال 1403 چه رقمی است؟
پیش‌بینی ما برای بودجه مدرسه‌سازی در سال جاری رقم 20هزار میلیارد تومان است، البته در صحبتی که با معاون نوسازی مدارس داشتیم، اعلام شد 15هزار میلیارد تومان آن محقق شده است. این ارقام در جشنواره‌های مختلفی که در استان‌ها برگزار کردیم، جمع‌آوری می‌شود.
چند خیر در امر مدرسه‌سازی مشارکت دارند؟
حدود 50 هزار خیر مدرسه‌ساز داخلی و خارجی داریم.
آیا کمک خیرین فقط به شکل نقدی است؟
بله. البته برخی خیرین اعلام می‌کنند که می‌خواهند زمین واگذار کنند. در این موارد قیمت زمین محاسبه می‌شود و همان مبلغ به نام آن خیر ثبت می‌شود.
تامین زمین هم با خیرین است؟
خیر. تامین زمین به عهده سازمان نوسازی است و مجانی در اختیار ما قرار می‌گیرد. البته گاهی اوقات خود سازمان نوسازی هم در مدرسه‌سازی مشارکت دارد. نکته قابل توجه اینکه تامین ماشین‌آلات و تجهیز مدارس هم به عهده سازمان نوسازی است.
آماری از تعداد مدارس ساخته شده از ابتدای فعالیت‌تان تا به امروز در دسترس است؟
دقیق نمی‌توان گفت، اما مسئله اصلی این است که همیشه این تعداد رو به افزایش بوده است. به عنوان نمونه در سال 1402 تعداد 341مدرسه در قالب هزار و 526 کلاس درس با مشارکت صددرصدی خیرین، هزار و442مدرسه در قالب 6هزار و2کلاس درس با مشارکت 50درصدی خیرین در مجموع هزار و 783 مدرسه با 7 هزار و 528 کلاس درس توسط مشارکت خیرین ساخته شده است.
نیازسنجی برای ساخت مدارس به چه صورت است. آیا خیرین این نیازسنجی را انجام می‌دهند یا خیر؟
سازمان نوسازی اطلسی را جمع‌آوری کرده که نشان می‌دهد هر استان و هر منطقه به چه تعداد فضای آموزشی نیاز دارد. در برخی مناطق کشور با وجود تعداد بالای فضای آموزشی هنوز هم نیاز به ساخت فضای آموزشی جدید هست، بنابراین براساس همین نیازسنجی ساخت مدارس رقم می‌خورد. در حقیقت امروز هر کسی هر جایی که دلش بخواهد، نمی‌تواند مدرسه بسازد بلکه مدارس در مناطقی ساخته می‌شوند که آموزش‌وپرورش اعلام نیاز کرده است.
در شرایط فعلی کدام مناطق نیازمند فضای آموزشی بیشتری هستند؟
با وجود مهاجرانی که وارد کشور می‌شوند تخمین زده شده یک‌میلیون کودک افغانستانی هم وارد کشور شده‌اند. این جمعیت هم نیازمند تعلیم و تربیت هستند، چون در غیراین‌صورت به یکی از مشکلات عمده کشور در آینده بدل خواهند شد، بنابراین نیازمند فضای آموزشی بیشتر هستیم تا این جمعیت را پوشش بدهیم. بنابر آمارها تاکنون 600 تا 700 نفر از این دانش‌آموزان ثبت‌نام کرده‌اند. سیاست بر این محور است که امکانات تحصیلی برای آنها فراهم شود. درواقع رسالت آموزش‌وپرورش این است که هر کسی نیاز به تحصیل دارد را حمایت کرده و فضای موردنیازش را در اختیارش قرار دهد. البته علاوه بر این، ایرانی‌هایی داریم که از جنوب کشور به نیمه‌شمالی مهاجرت کرده‌اند، بنابراین در این مناطق جمعیتی نیز به دانش‌آموزان اضافه شده است. برای همین برخی مدارس دو شیفت شده‌اند یا جمعیت کلاس‌ها از 25 به 40 نفر اضافه شده است، بنابراین نیازمند ساخت فضای آموزشی بیشتر در این مناطق هستیم تا فرزندان‌مان با خیال آسوده‌تری به تحصیل‌شان ادامه بدهند.
ساخت‌ونوسازی مدارس شامل حال مناطق روستایی و عشایری هم می‌شود؟
فرقی ندارد. هر کجا نیاز به مدرسه باشد ما حاضریم و پای‌کار هستیم. اگر نوسازی اعلام کند نیازمند کانکس است یا مدرسه کوچک و ... ما اعلام آمادگی می‌کنیم. ما پول به نوسازی می‌دهیم تا رفع نیاز شود.
کمک‌های خیرین همیشه نقدی است؟ یا می توانند دخل‌وتصرف دیگری هم در مراحل ساخت داشته باشند؟
گاهی اوقات برخی خیرین اعلام می‌کنند پیمانکار دارند، سازمان نوسازی در این شرایط اصلا مانع نمی‌شود و تنها اعلام می‌کند نقشه و نظارت با سازمان نوسازی باشد و بقیه کار به عهده خیر است.
خیرین در مراحل ساخت، نظارتی روی روند پروژه دارند تا از هدررفتن منابع و روند ساخت اطمینان‌خاطر پیدا کنند؟
چرا... ما کاملا با نوسازی هماهنگ هستیم. درواقع تعامل خوبی با سازمان نوسازی داریم، البته مثل هر فعالیت مشارکتی اختلاف‌نظرهای کوچکی هم وجود دارد ولی در مجموع همیشه از ما حمایت شده است و تلاش ما هم در مقابل، این بوده آورده بیشتری داشته باشیم.
جذب خیرین به چه شکل رقم می‌خورد؟
در این عرصه تبلیغات می‌کنیم. البته برپایی جشنواره‌ها هم به جذب مخاطبان کمک می‌کند. گروه‌هایی هم داریم که در خارج از کشور فعالیت و از خیرین دعوت می‌کنند.
خیرین خارج از کشور چه نقشی در این میزان اثرگذاری داشته‌اند؟
اغلب خیرین خارج از کشور وقتی متوجه می‌شوند چه کمبودهایی داریم پای کار می‌آیند. قیمت دلار در نوسان است بنابراین هر مبلغی که این عزیزان کمک کنند برای ما ارزشمند خواهد بود. البته در آینده هم ما روی آنها و کمک‌هایشان حساب باز کرده‌ایم. اگر یک‌میلیون و حتی اگر 100هزار نفر از هموطنان خارج از کشور در مدرسه‌سازی مشارکت داشته باشند، آورده ما بیش از این ارقام خواهد بود.
درواقع مبلغ و نوع کمک خیرین مشخص نمی‌شود؟
هر خیری با هر رقمی می‌تواند مشارکت کند. شعار ما این است که با یک «آجر» مشارکت کنید؛ چون باورمان این است که این کمک‌ها و مشارکت‌ها ادامه‌دار خواهند بود. امروز خیرینی داریم که 100 یا 200 مدرسه ساخته‌اند، اینها همان‌هایی هستند که مشارکت‌شان با انجمن را با ساخت یک مدرسه کوچک شروع کرده‌اند.
از حس و حال مدرسه‌سازی و مشارکت در آن برایمان بگویید.
مدرسه‌سازی به انسان حس خوبی می‌دهد. وقتی می‌توانی به کودکان سرزمینت کمک کنی حال دلت خوب می‌شود. درواقع شما کجا می‌توانید سرمایه‌گذاری کنید که تا قیامت خیر و برکتش شامل حال‌تان شود؟ البته مدارس خیرساز یک ویژگی هم دارند. اینکه دانش‌آموزانی که در این مدارس درس می‌خوانند آرزو دارند وقتی به امکانات مالی دست یافتند، خیر مدرسه‌ساز شوند.