[لیلامهداد] تاکسیهای برقی، خودروهایی هستند که قرار است پایتخت را از دست آلودگی‌های هوا و شاخص‌های ناسالم در پاییز و زمستان نجات دهند و حمل‌ونقل عمومی را جان تازه ببخشند. بعد از اینکه قرار شد خیابان‌های تهران، میزبان تاکسیهای برقی باشند، شهرداری از قرارداد با چین برای واردات 27هزار و 500خودروی برقی خبر داد. وزارت صمت هم با امضای تفاهمنامه با 11خودروساز قرار است تا 27هزار و 500خودروی برقی را وارد کشور کند. با این تفاسیر قرار بر این است که 55هزار خودروی برقی وارد کشور شود.
تاکسیهای برقی با تسهیلات و کارمزد پایین واگذار می‌شوند
«شادی مالکی»، سرپرست سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران به «شهروند» می‌گوید: «هزار دستگاه تاکسی برقی وارد شده که طی فراخوان، پیش‌ثبت‌نام آنها شروع شده و تا پایان سال این روند ادامه دارد.»
«مالکی» ادامه می‌دهد: «هم‌اینک نیز 200دستگاه در طرح نوسازی تاکسیهای فرسوده و جایگزینی تاکسی نو به راننده‌ها در حال واگذاری است. درواقع تا یک ماه آینده شاهد حضور 200تاکسی برقی در خیابان‌های تهران خواهیم بود.»
سرپرست سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران با تأکید بر این مسئله که هزار دستگاه خودروی واردشده، ذیل موافقتنامه با وزارت صمت و با استفاده از ظرفیت خودروساز داخلی است، ادامه می‌دهد: «این خودروها با استفاده از تسهیلات کارمزد پایینِ خودروهای برقی به رانندگان تاکسی که دارای تاکسی فرسوده هستند، واگذار می‌شوند.»
ورود 27هزار و 500خودروی برقی در سال‌جاری
به‌گفته سرپرست سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران به «شهروند» خودروهای تاکسی برقی به دو صورت، تامین می‌شوند؛ بخشی از محل موافقتنامه با وزارت صمت و بخشی توسط شهرداری تهران.
بنابر گفته‌های «مالکی» در سال‌جاری شاهد ورود 27هزار و 500خودروی برقی و 10هزار ون برقی خواهیم بود که توسط شهرداری تهران تامین می‌شود: «تاکسیهای برقی به‌صورت گردشی و در مسیرهای پرترافیک و پرتردد فعالیت خواهند کرد.»
وام 300میلیونی با کارمزد 8درصد شهرداری برای تاکسیرانان
بنابر گفته‌های «شادی مالکی» 80هزار دستگاه تاکسی در تهران فعالیت می‌کنند. «مالکی» با اشاره به اینکه ناوگان حمل‌ونقل در حوزه تاکسی از اولویت‌های مدیریت نوسازی شهری است، می‌گوید: «نزدیک به نیمی از این تاکسی‌ها فرسوده‌اند.»
او با تأکید بر این مسئله که جهت افزایش توان تاکسیرانان در خرید تاکسی برقی «شهرداری تهران وام 300میلیونی با کارمزد 8درصد برای تاکسیرانان درنظر گرفته و البته خودروسازان هم وام 600میلیون تومانی اِعطا می‌کنند، ادامه می‌دهد: «قیمت تاکسی‌ها یک‌میلیارد تا یک‌میلیارد و 300میلیون تومان است.»
البته «محسن هرمزی»، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، هم اعلام کرده بود: «تسهیلات واگذاری تاکسیهای برقی با سود 8درصد و 5ساله با اقساط 17تا 17میلیون و 500هزار تومان درنظر گرفته شده است.» بنابرنظر « هرمزی» آورده تاکسیران حدود 100میلیون قیمت تاکسی فرسوده و 300میلیون هم باید پرداخت کند.»
ظرفیت شارژ ۲هزار تاکسی را داریم
سرپرست سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران با اشاره به اینکه هم‌اکنون زیرساخت، برای شارژ، تا سقف 2هزار تاکسی در تهران را ایجاد می‌کنیم و جای نگرانی در این زمینه وجود ندارد، می‌گوید: «از سال گذشته -1402- تاکنون در 15نقطهِ شهر تهران ایستگاه‌هایی برای شارژ خودروهای برقی نصب شده است، البته برای نصب نازل‌های شارژ برقی نیازسنجی‌های لازم انجام شده و تا پایان سال‌جاری روند نصب ایستگاه‌های شارژ در شهر ادامه دارد. در این راستا، خودروسازان براساس توافق صورت‌گرفته به ازای هر 330خودرو، یک بخش تعمیرگاهی و ارائه خدمات پس از فروش هم ایجاد خواهد شد.» البته «سامان فیروزی»، مدیرعامل کرمان‌موتور، اعلام کرد: «تاکسیهای برقی 5سال گارانتی دارند و نگرانی بابت خدمات پس از فروش آنها وجود نخواهد داشت. همچنین برای تسهیلات بیشتر یک تعمیرگاه خاص خودروهای برقی راه‌اندازی شده است.»
«محسن هرمزی»، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران، نیز در همین زمینه با ذکر اینکه 4مدل خودرو قرار است پلاک شوند، گفته: «مسافت قابل پیمایش تاکسیهای برقی 402کیلومتر است و 130، حداکثر قدرت (کیلووات) این ماشین‌هاست. عمر مفید این باتری‌ها بین 7تا 8سال است. امسال قرارداد 900نقطه شارژ در پایتخت با مپنا بسته شده که باید تا سال آینده به 4هزار و 500نقطه برسد.»
کرایه تاکسی برقی‌ها در مرحله چانه‌زنی
کرایه تاکسیهای برقی، مسئله دیگری است که هنوز پاسخ شفافی به آن داده نشده است. قبل از این، سرپرست سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران اعلام کرده بود؛ طبق مصوبه شورای شهر تهران و با توجه به اینکه این تاکسی‌ها، خودروی لوکس به‌شمار می‌آیند، رانندگان تاکسی می‌توانند تا سقف 80درصد افزایش نرخ، داشته باشند. البته «شادی مالکی» تأکید داشته: «برای رفاه حال شهروندان، رانندگان این دسته از خودروها مقرر شده فقط تا سقف 50درصد نسبت به نرخ عادی کرایه یک مسیر، افزایش داشته باشند.»
رئیس شورای شهر تهران آخرین نفری بود که نسبت به کرایه تاکسیهای برقی واکنش نشان داده و نسبت به اعلام افزایش 50درصدی نرخ «تاکسیهای برقی» به نسبت نرخ عادی کرایه‌های تاکسیهای بنزینی انتقاد کرده است. «مهدی چمران» گفته: «به هیچ‌عنوان این مسئله قانونی نیست و برخلاف مصوبه شورا و غیرقانونی است.»
البته با پیگیری‌هایی که «شهروند» داشته یک منبع آگاه گفته: «تعیین کرایه تاکسیهای برقی هنوز به توافق نهایی نرسیده است و همچنان چانه‌زنی‌ها ادامه دارد. بنابراین هنوز هیچ تعرفه نهایی برای این تاکسی‌ها وجود ندارد.»
خرید تاکسی‌ها در قبال اسقاط خودروهای فرسوده
به‌گفته «محسن هرمزی»، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار تهران، بخشی از هزینه خرید تاکسیهای برقی از طریق دولت و از محل ماده 12قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و بخشی دیگر از طریق اسقاط خودروهای فرسوده تأمین می‌شود. بنابرنظر «محسن هرمزی» ممکن است برخی از شرکت‌های بخش خصوصی یا شرکت‌هایی که در شهرداری سهام عام دارند، مالکیت تاکسی‌ها را به‌عهده بگیرند و رانندگان تاکسی، سهامدار آنها باشند و اقساط تاکسی را شرکت بپردازد.
«هرمزی» تأکید داشته این روش هنوز تدقیق نشده، بنابراین نمی‌توان به آن استناد کرد: «هم‌اکنون پیگیر روش دیگری هستیم که طبق قانون از اختصاص 10هزار و 500دلار یارانه برای تاکسیهای برقی با کمک دولت استفاده کنیم. اگر این رویه محقق شود از آورده تاکسیران‌ها کم خواهد شد.»
صرفه‌جویی سالانه 4تا 5هزار دلار با خودروهای برقی
ورود تاکسیهای برقی به حمل‌ونقل عمومی بی‌شک مصرف سوخت‌های فسیلی را کاهش خواهند داد، چون تاکسیهای بنزینی سالانه در تهران به طور متوسط 15لیتر در هر 100کیلومتر مصرف می‌کنند. به‌گفته «حسن کریمی‌سنجری»، مدیرطرح خودروهای برقی وزارت صمت، با درنظر گرفتن مصرف متوسط هر تاکسی در حدود 10تا 12لیتر، سالانه حدود 8تا 10هزار لیتر بنزین توسط هر تاکسی مصرف می‌شود. حالا اگر قیمت هر لیتر بنزین وارداتی 50سنت باشد، سالانه بین 4تا 5هزار دلار هزینه مصرف بنزین یک دستگاه تاکسی است که با برقی‌سازی ناوگان تاکسیرانی، صرفه‌جویی می‌شود.
در نهایت باید گفت ورود تاکسیهای برقی، اتفاق خوبی در حمل‌ونقل عمومی خواهد بود و به بالا بردن کیفیت هوای کلانشهری همچون تهران کمک خواهد کرد و این در حالی است که صرفه‌جویی در سوخت‌های فسیلی را هم شاهد خواهیم بود. البته هنوز سؤالاتی درباره این خودروها مطرح است، هرچند سعی شده در این گزارش به بخشی از این سؤالات پاسخ داده شود.
با قسط ماهی 20میلیون تومان
«مریم رفعتی‌پور»، نخستین راننده زنی است که صاحب یکی از تاکسیهای برقی شده است. «رفعتی‌پور» به «شهروند» می‌گوید: «یک سالی می‌شود که راننده تاکسی شده‌ام. البته قبلا کارم چیز دیگری بود.» همان یک‌سال پیش، این راننده تاکسی تصمیم می‌گیرد از تسهیلات خودروی صفرکیلومتر بهره ببرد، اما تعویق ایران‌خودرو در تحویل باعث شده به فکر خرید تاکسی برقی بیفتد: «می‌‌خواستم سورن پلاس بگیرم. پیش‌فاکتورش هم آمد اما قسمت بود صاحب تاکسی برقی شوم.» «رفعتی‌پور» از 600میلیون وام کرمان‌خودرو و وام 300میلیونی شهرداری استفاده کرده است: «قسطش می‌شود ماهی 20- 19میلیون تومان. سنگین است چون اجاره خانه هم می‌دهم، اما نکته مهم این است که این تاکسی‌ها کاربری خاص خودشان را دارند و قرار است برای فرودگاه‌ها و هتل‌ها استفاده شوند.»
400میلیون پرداخت کردم
یک هفته‌ای است که «رفعتی‌پور» تاکسی برقی‌اش را تحویل گرفته است اما در این مدت کار نکرده است: «هیچ‌کسی این کار را نمی‌کند که این ماشین‌ها را کف خیابان بیندازد و از آنها کار بکشد! اصلا به صرفه نیست. چه خطی کار کنید چه گردشی. باید کاربری‌اش مشخص شود تا بتوان کار را شروع کرد.» این راننده تاکسی ادامه می‌دهد: «هنوز کرایه این تاکسی‌ها مشخص نشده است.» او قسط یک ماه را کنار گذاشته چون می‌دانسته مدتی بیکار خواهد بود: «ریسک این تصمیم را پذیرفته‌ام.»
«رفعتی‌پور» 400میلیون پرداخت کرده است: «ماشین خودم را 150میلیون تومان برمی‌دارند. یعنی مثل این می‌ماند که من 550میلیون داده‌ام. فکر می‌کنم 150میلیون اضافی را به ما برگردانند.» به‌گفته این راننده تاکسی، هم‌اکنون میدان آزادی، برج میلاد و میدان انقلاب محل شارژ این ماشین‌هاست: «البته اعلام کردند رفته‌رفته این مکان‌ها بیشتر هم می‌شود، ولی حالا هم مشکلی برای شارژ آنها نداریم. گرچه باید حواس‌مان باشد که شارژ ماشین تمام نشود و سروقت، خودمان را به یکی از این مراکز برسانیم.»
تاکسی برقی ؟!نمی صرفد خانم!
اتاقک فرسوده تاکسی به زور ترمز خودش را جلوی پای مسافر نگه می‌دارد. پیرمرد همه زورش را روی دستانش انداخته و روی فرمان خم شده: «تاکسی برقی؟ نمی‌صرفد خانم. شوخی نیست یک‌میلیارد و خرده‌ای پول ماشین است. این ماشین را بندازم کف خیابان برای دوزار کرایه؟»
توانش را می‌دهد به دستان استخوانی و لاغرش تا دنده را جا بیندازد: «با بنزین نمی‌صرفد، روی گاز می‌رویم. گاز می‌زنم 7هزار تومان که صبح تا شب می‌شود 14هزار تومان، اما با بنزین 3هزار تومانی 20لیتر هم کار کنم، می‌شود 60هزار تومان؛ این کجا و آن 14هزار تومان کجا.»
دوباره نیش‌ترمز دیگری می‌زند تا مسافر دیگری را سوار کند: «وام هم بدهند، فرقی نمی‌کند. بالاخره منِ راننده باید جان بِکنم و اقساط را بدهم یا نه؟» سر درددلش باز شده: «تو مسافر، داری کرایه تاکسی برقی را بدهی؟ آخر چه‌کسی سوار این ماشین‌ها می‌شود؟ به این چیزها فکر کردند؟»
با این شرایط کاری از دست ما تاکسیران جماعت، بر نمی‌آید
تاکسی زردش را زیر سایه گذاشته تا کمی نفس تازه کند: «با این سن و سال بیفتم، تو دلهره قسط دادن؟» 78سال از خدا عمر گرفته. لبخند گوشه لبش، نشان می‌دهد با زندگی صبوری کرده است: «ثبت‌نام نکرده‌ام. ماهی چندمیلیون را از کجا بیاورم قسط بدهم؟» لُنگش را تَر می‌کند و می‌گذارد میان سرش تا کمی تنش خُنک شود: «از جای مطمئن خبر دارم هنوز قطعاتش را وارد نکردند. خب پشتیبانی ندارد، پدرجان.» فلاکسش را از صندوق عقب بیرون می‌کشد برای چای نوشیدن: «ماشینم مدل 88است و نتوانستم در نوسازی شرکت کنم، چون 450میلیون پول می‌خواست. من الانش هم 50تا یک میلیونی ندارم که بشود 50میلیون تومان. به مسئولان سلام برسان و بگو ما هم دل‌مان می‌خواهد، شهرمان هوای خوب داشته باشد، اما با این شرایط، کاری از دست ما تاکسیران جماعت، بر نمی‌آید.»
این تاکسی‌ها به درد فرودگاه می‌خورد نه کف خیابان‌های تهران
این یکی کمی جوان‌تر از همکارانش است: «یک میلیارد پول تاکسی؟ اصلا با عقل جور دَر نمی‌آید. باید چقدر بدوی تا قسط آن را بدهی؟ اصلا کسی هم ثبت‌نام کرده؟ ما که نشنیدیم.»
لیوان چایی را تعارف می‌زند: «ماهی 6-5میلیون قسطش بود، می‌شد کاری کرد نه الان که می‌گویند نزدیک به 18-17میلیون می‌شود.»
او ادامه می‌دهد: «کرایه‌ها باید بالا برود. الان هم خیلی‌ها با اتوبوس رفت‌وآمد می‌کنند که کرایه تاکسی ندهند با کدام مسافر می‌خواهیم قسط ماشین و خرج خانه را بدهیم؟ این تاکسی‌ها به درد فرودگاه می‌خورد نه کف خیابان‌های تهران.»