[ مرضیه موسوی] قرار بود کانکس‌های اغذیه‌فروشی خیابان سی‌تیر، حضوری یک‌ماهه در این خیابان داشته باشند، اما 6 سال است که در این خیابان حضور دارند و گذر فرهنگی سی‌تیر را به یکی از پرترددترین خیابان‌های شهر تبدیل کرده‌اند. اولین تجربه «استریت فود» در تهران با حاشیه‌های زیادی همراه بود؛ از اعتراض موزه ملی ایران باستان به دلیل آسیب به اشیای تاریخی گرفته تا نارضایتی ساکنان خیابان سی‌تیر و ایجاد ترافیک شدید در محدوده این خیابان تاریخی تنها گوشه‌ای از چالش‌هایی است که حضور کانکس‌های تغذیه در خیابان سی‌تیر ایجاد کرده‌اند. در طی 6 سال گذشته بارها خبرهایی از جمع‌آوری این اغذیه‌فروشی‌ها از خیابان سی‌تیر به گوش می‌رسید، اما درنهایت هیچ‌یک از این خبرها به واقعیت تبدیل نشد. از هفته گذشته دوباره این شایعات قدرت گرفته و این بار شهرداری تهران اعلام کرده که قصد تغییر کاربری کانکس‌های این خیابان را دارد. «شهروند» در گفت‌وگو با رئیس موزه ملی ایران باستان، تهدیدات حضور اغذیه‌فروشی‌ها بر گنجینه این موزه را بررسی می‌کند.
«از ابتدای حضور اغذیه‌فروشی‌ها در خیابان سی‌تیر، این خواست اصلی موزه ملی ایران باستان بوده که اغذیه‌فروشی‌ها جمع شود و کاربری‌ای متناسب با خیابان فرهنگی سی‌تیر در این محدوده تعریف شود.» «جبرئیل نوکنده»، رئیس موزه ملی ایران باستان، در گفت‌وگو با «شهروند» این را مطرح می‌کند و از آثار سوء اغذیه فروشی‌ها روی اشیا و ویترین‌های موزه خبر می‌دهد: «دود کباب و روغنی که از پخت‌وپز در این غرفه‌ها در هوا پخش می‌شود، از طریق پنجره‌ها وارد ساختمان موزه شده و امنیت اشیا را تهدید می‌کند. این در حالی است که انتظار می‌رود در کنار مهم‌ترین موزه و گنجینه باستانی کشور، کاربری‌ای متناسب با این فضا تعریف شود. شما حتی اگر به بافت بناهای این محدوده هم نگاه کنید، هیچ تناسبی بین کانکس‌هایی که در آن کباب و فست‌فود سرو می‌شود، با موزه‌ها و بناهای تاریخی این محدوده به چشم‌تان نمی‌خورد.»
از 6 سال پیش که اغذیه‌فروشی‌ها سر از خیابان سی‌تیر درآوردند، مخالفان زیادی خواستار جلوگیری از فعالیت این کانکس‌ها در این خیابان خاص بودند؛ از اهالی معترض محلی به سروصدا و شلوغی خیابان گرفته تا اداره‌ها و موزه‌ها و بناهایی که به دلیل ترافیک ایجادشده در خیابان به ایجاد چنین تجمعی معترض بودند. از جمله وزارت امور خارجه که بخشی از دسترسی خود به ساختمان‌های میدان مشق را از طریق خیابان سی‌تیر داشت. در این سال‌ها اگر یک عصر گذرتان به خیابان سی‌تیر افتاده باشد، حتما ترافیک و شلوغی این خیابان چشم‌تان را گرفته است؛ شلوغی‌ای که معمولا تا پاسی از شب ادامه دارد.
سی‌تیر را روغن گرفته
هفته پیش بود که زمزمه‌های جمع‌آوری اغذیه‌فروش‌های خیابان سی‌تیر دوباره به گوش رسید. اما شهرداری تهران خیلی زود این شایعه را تکذیب و اعلام کرد قرار است کاربری‌های دیگری متناسب با فضای فرهنگی خیابان سی‌تیر و موزه ملی ایران باستان در این خیابان شکل بگیرد، اما شهرداری پایتخت هنوز جزئیاتی درباره چندوچون این کاربری اعلام نکرده است. نوکنده می‌گوید: «می‌دانیم که شهرداری تهران تلاش‌های اولیه برای جابه‌جایی این کانکس‌ها را انجام داده، اما برنامه‌های بعدی خود را رسما اعلام نکرده است. امیدواریم مدیریت شهری در تصمیم‌گیری برای کاربری این غرفه‌ها، هویت خیابان سی‌تیر و مشکلات و چالش‌هایی را که در این سال‌ها با آن روبه‌رو بوده، در نظر بگیرد.»
حالا که صحبت از احتمال جابه‌جایی اغذیه‌فروشی‌ها از گذر تاریخ و فرهنگ یا همان خیابان سی‌تیر شده، «سعید بیگی»، مدیرعامل شرکت ساماندهی مشاغل، هم درباره این خیابان و کاربری‌های آتی در آن اینگونه اظهارنظر کرده است: «وجود و فعالیت اغذیه‌فروشی‌های سی‌تیر با چند شاکی مواجه است؛ یکی موزه ملی که به‌خاطر طبخ غذا نگرانی تخریب بناها و آثارش را دارد و دیگری بیمارستان همجوار آن که شاکی دود غذاهاست و سومی وزارت خارجه که ترددهای اصلی آن از میان کافه‌ها انجام می‌شود و حضور اغذیه‌فروشانی در آن شکل برای هریک از این سه نهاد مشکل‌ساز است. از سوی دیگر، این کانکس‌ها سیستم آب و فاضلاب درستی ندارند و در آخرین بررسی که داشتیم، جوی آب خیابان را بازکردیم و دیدیم روغن سوخته تا سقف راه آب را گرفته است. واترجت آوردیم و محل را به‌طور کامل شست‌وشو کردیم. از سویی خود این کانکس‌ها برای سه ماه طراحی شده بود، اما 6 سال است که غذا در آنها طبخ می‌شود و در جداره‌شان اصول بهداشتی رعایت نمی‌شود. روی فضای سبز و المان‌های شهری خیابان نیز روغن نشسته بود که شست‌وشو شد.»
تردد خودروهای امدادی ناممکن است!
چالش‌هایی که حضور اغذیه‌فروشی‌ها در خیابان سی‌تیر ایجاد کرده‌اند، فراتر از اینهاست و بخشی از آن به ایمنی ساکنان، کسب‌وکارها و همچنین بافت تاریخی این محدوده مربوط می‌شود. نوکنده در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «اغلب کانکس‌ها همانطور که بهداشت را رعایت نمی‌کنند، ایمنی را هم به‌درستی رعایت نمی‌کنند. تجمعی که شب‌ها در این خیابان ایجاد می‌شود، راه را برای تردد خودروهای امدادی و اورژانس می‌بندد و این موضوع خطری جدی برای گنجینه ملی و سایر ساختمان‌های این محدوده به شمار می‌رود. حتی چنین تجمع و ترافیکی در بافت پرتراکم محدوده خیابان سی‌تیر و اطراف آن، بدون رعایت اصول ایمنی، برای مردم و اغذیه‌فروشی‌ها هم یک تهدید است.»
به گفته رئیس موزه ملی ایران باستان، راه‌اندازی غرفه‌های تجاری در گذرهای فرهنگی و تاریخی در تمام دنیا رایج است، اما آنچه اهمیت دارد توجه به بافت همگون این غرفه‌ها و بافت تاریخی اطراف آن است: «کجای دنیا در کنار مهم‌ترین موزه‌ها و بافت تاریخی شهر، چرخ‌های فروش فلافل و ساندویچ و فست‌فود به این شکل می‌بینید؟ ما به دنبال این هستیم تا کاربری درستی برای گذر فرهنگ تعریف شود. غرفه‌های فروش صنایع دستی و محصولات فرهنگی یکی از کاربری‌هایی است که با اجرای درست می‌تواند مناسب خیابان سی‌تیر و هویت این خیابان باشد. در کنار این غرفه‌های فرهنگی و صنایع دستی، شاید یکی دو غرفه فروش مواد غذایی، آن هم با رعایت اصول بهداشتی و پروتکل‌ها قابل پذیرش است.»