[ شهروند ] دانشجویان هنرهای سنتی اسلامی و صنایع دستی از 9 دانشگاه کشور در جلسه‌ای با حضور عزت‌الله ضرغامی حاضر شدند و به گفت‌وگو درباره مشکلات و چالش‌های خود پرداختند. این دانشجویان قرار است به‌زودی در عرصه‌های مختلف صنایع دستی و هنرهای سنتی در کشور فعالیت کنند و همین موضوع اهمیت برگزاری این جلسات را نشان می‌دهد. در حاشیه این نشست صمیمانه با وزیر گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی «شهروند» با برخی از دانشجویان حاضر گپ کوتاهی داشت. این دانشجویان که از مقاطع مختلف کارشناسی تا دکترا در نشست حضور داشتند، خواستار تکرار این جلسات در طول سال شدند و در پایان ضرغامی به برخی از مطالبات پاسخ داد.
می‌گوید تحصیل در رشته «صنایع دستی» برای او فراتر از تحصیل آکادمیک است و بیشتر به دنبال این است تا به آمال خود در این رشته جامه عمل بپوشاند. «زهرا طالعی» یکی از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد این رشته است که خود را به دیدار با وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی رسانده است تا از دغدغه‌های خود و دیگر دانشجویان بگوید و بشنود.
او به «شهروند» می‌گوید: «افرادی که امروز در رشته صنایع دستی یا سایر رشته‌های مرتبط مثل هنرهای اسلامی مشغول به تحصیل هستند، ظرفیت‌های آینده کشور برای حفظ و زنده نگه داشتن این رشته و هنرها به شمار می‌روند. اما در شرایط کنونی مشکلات زیادی سر راه ما قرار دارد که خلاقیت و حفظ این هنرها را به حاشیه می‌کشاند.»
طبق آنچه او و دیگر دانشجویان مطرح کردند، مشکلات اقتصادی روی سر این گروه‌های درسی نیز سایه انداخته و امروز یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دانشجویان مقاطع مختلف رشته‌های هنر و صنایع دستی، تهیه مواد اولیه است.
او می‌گوید: «بسیاری از ما علاوه بر هزینه‌های جاری تحصیل، دغدغه تامین مواد اولیه و فضای کارگاه را داریم. کلاس‌های دانشگاهی در حالی به پذیرش دانشجو می‌پردازند که امکانات کارگاهی دانشگاه‌ها برای نیمی از این تعداد هم پاسخگو نیست. دانشجویان رشته‌های هنری و صنایع دستی هم امروز مثل دانشجویان پزشکی، نیاز به حمایت دارند.»
احیای صنایع دستی
این اولین نفری نیست که از گرانی تهیه مواد اولیه برای ساخت صنایع دستی و خلق آثار هنری صحبت‌می‌کند و مطالبه‌گر حمایت‌های وزات میراث فرهنگی و گردشگری است.
«فاطمه محمدی»، دانشجوی دکترای صنایع دستی از دانشگاه سوره، می‌گوید: «حمایت از دانشجوها برای احیای صنایع دستی و آموزش این صنایع، بازاریابی و فروش آنها در جهت غنای فرهنگ، ایجاد نمایشگاه‌های دائمی صنایع دستی در مقاصد گردشگری در راستای حمایت از دست‌ساخته‌های دانشجویان در دوران تحصیل و پس از آن، بخشی از درخواست‌های ماست.»
«هورا امامی»، دانشجوی دانشگاه سوره، نیز از دغدغه اشتغال فعالان این رشته می‌گوید: «ما به عنوان دانشجو انتظار داریم که صنایع دستی رسانه‌ای‌تر شود. پیشنهاد داریم نمایشگاه‌هایی در سفارتخانه‌ها یا خارج از کشور برگزار شود. از دانشجویان بخواهیم که عکس‌های خوبی از کارهای صنایع دستی را به دیوار سفارتخانه‌های ایرانی بزنند.»
فروش آثار هنری و صنایع دستی دانشجویان این رشته‌ها از دغدغه‌های همیشگی فعالان این عرصه به شمار می‌رود که با راهکارهای ارائه‌شده توسط دانشجویان می‌توان بخشی از آن را برطرف کرد. با این حال، عرصه‌های میراث فرهنگی و صنایع دستی نیاز به حمایت و توجه ویژه وزارتخانه دارد تا دانشجویان بتوانند به عنوان میراث‌داران آن، این رشته‌ها را حفظ و به نسل‌های آینده منتقل کنند.
خلاقیت در ارائه محصولات هنری
عزت‌الله ضرغامی در پایان این نشست صمیمانه، وعده‌ای برای حل برخی از این دغدغه‌ها داد: «در 9 پایگاه میراثی مهم کشور، برای هر یک از این 9 دانشگاه حاضر در جلسه فضایی درنظر می‌گیریم که در اختیار دانشگاه باشد و بتوانند آثار هنری و صنایع دستی دانشجویان را در آن عرضه و معرفی کنند و همچنین امکان فروش این آثار و مصنوعات هم برای دانشجویان فراهم باشد.»
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره تامین مواد اولیه برای دانشجویان گفت: «اندک رشته‌هایی هستند که تامین مواد اولیه آن پرهزینه است. رشته‌ای مثل ملیله‌دوزی که با افزایش قیمت نقره، به رشته‌ای پرهزینه تبدیل شده است. از دانشجویان سایر رشته‌ها انتظار می‌رود با امکانات و ظرفیت‌های موجود، با تکیه بر خلاقیت خود بتوانند این آثار را تولید کنند.»
به گفته ضرغامی، صنایع دستی و هنرهای سنتی اسلامی ما همچنان به صورت سنتی باقی مانده و کمک دانشجویان خلاق این رشته‌ها می‌تواند صنایع دستی را از رکود و رخوت نجات دهد. ضرغامی گفت: «ما انتظار داریم همانقدر که در افزایش کیفیت محصول دقیق هستند، به کیفیت رنگ و بسته‌بندی و عرضه هم توجه کنند، چراکه امروز یکی از ارکان مهم برای به دست آوردن بازار فروش در صنایع دستی، نوع عرضه و بسته‌بندی مناسب برای این کالاها است.»
تقدیر آقای وزیر از پژوهشگران حوزه میراث
ضرغامی در مراسم آغاز هفته پژوهش و فناوری که در موزه ملی ایران باستان برگزار شد نیز حضور داشت. او با بیان اینکه پژوهش از جنس آگاهی و بیداری است و همانند یک نورافکن به نقاط تاریک نور می‌افکند، افزود: «پژوهش درست انسان‌ها را از نگرانی‌های بی‌مورد و بی‌مبنا نجات می‌دهد.»
وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با تاکید بر اینکه ویژگی پژوهشگر این است که باید شجاع باشد و آدم ترسو پژوهشگر نیست، اظهار کرد: «پژوهش خط قرمز ندارد و در هر موضوعی می‌تواند راه را نشان دهد. مجموعه‌ای از نظام مسائل مختلف در وزارتخانه وجود دارد که پژوهشگران باید به آن ورود کنند و با صراحت واقعیات را برای مردم روشن کنند. پژوهشگر باید پرتوافکنی کند و حقیقت را بگوید.»
او همچنین خطاب به پژوهشگران گفت: «کاری که شما در نشست «کوروش، از افسانه تا واقعیت» انجام دادید، بی‌نظیر بود و من مشابه این موضوع را با این صراحت ندیدیم. شما با افراط و تفریط مقابله کردید، چراکه پژوهش بلای جان افراط‌وتفریط است، البته که درافتادن با افراط‌وتفریط سخت است، زیرا قدرتمند است و تریبون و منافع دارد.»
ضرغامی با بیان اینکه وزارت میراث فرهنگی در پهنه وسیع فرهنگ غوطه‌ور است، ادامه داد: «ما باید میراث فرهنگی را در بستر فرهنگ چندهزار ساله سیر کنیم و پژوهشگران باید به راه‌های طی و پیموده‌نشده ورود کنند. برای مثال ما دپارتمان زبان داریم. در این بخش باید ببینیم این زبان پس از ترجمه که خودش یک دانش ارزشمند است، چه گفته است؟ اینکه چه چیزی در یک لوح گفته شده برای ما ارزشمند است و ترجمه صرف پایان کار نیست.»
«مصطفی ده‌پهلوان»، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، نیز در این مراسم اظهار داشت: «در این هفته قرار است خودمان را ارزیابی کنیم تا بتوانیم به آسیب‌شناسی و طرح مسئله درست برسیم. تلاش شده در نمایشگاهی که در دو بال این موزه در حال حاضر برپاست، نقاط قوت و ضعف خود را ببینیم.»
او افزود: «پژوهشگاه در دنیای امروز باید نقش کنشگرانه‌ای داشته باشد و اینکه به درک و هویت و تجربه زیستی ایران در زندگی امروز برسیم تا در این مسیر بتوانیم به محیط‌زیست پایدار و اقتصاد درست میراثی و گردشگری راه پیدا کنیم. پژوهشگاه باید از متاورس تا تحقیقات و تحلیل‌های اجتماعی و فرهنگی را داشته باشد.»
ده‌پهلوان گفت: «باید سره از ناسره مشخص شود، این ساختارشکنی هزینه دارد. نباید اجازه دهیم فضای میراثی کشور، فضای مه‌آلودی شود. پژوهش‌های میراث فرهنگی می‌تواند در حوزه‌های علمی گام بردارد و به سمت سیاست‌گذاری یکپارچه علمی در کشور پیش برود.»