شهروند| اگرچه اکنون تمام نگاه‌ها به جنوب ایران و پدیده ریزگردها دوخته شده اما به نظر می‌رسد استان‌های شمالی هم آرام آرام درحال تبدیل شدن به بیابان هستند. امروزه نقاط زیادی را در سه استان شمالی ایران می‌بینی که رنگشان از سبز به قهوه ای گراییده است. یکی از آن نقاط تالاب لاگون بندر کیاشهر استان گیلان است که رنگ قهوه ای احاطه اش کرده است و اگر مسئولین همچنان دست روی دست بگذارند، سرنوشتی همچون دریاچه ارومیه و تالاب بختگان و انزلی خواهد داشت. دلیل گسترش رنگ قهوه ای در سبزی این تالاب نیز تغییر کاربری گسترده بندر کیاشهر است.
همه چیز سرجایش بود تا اینکه رئیس جمهوری قبلی در دور دوم سفرش به گیلان پای طرحی را امضا کرد که براساس آن بندر صیادی کیاشهر می‌بایست به بندر کشتیرانی تبدیل می‌شد. اینگونه بود که ماشین‌های سنگین پایشان به منطقه ای باز شد که طبق قانون جزو پارک‌های ملی بود و تغییر کاربری در آنها ممنوع اعلام شده بود. اما اعتبار برای این تبدیل کاربری نامیمون در نظر گرفته شد. یعنی درست در چند 10 کیلومتری رضوانشهر که در غرب گیلان قرار داشت این بار در شرق گیلان پروژه‌ای به امضای دولت قبلی رسید که فعالان محیط زیست ایران را نگران می‌کرد. یکی سد شفارود در رضوانشهر بود و دیگری پارک ملی بوجاق و تالاب لاگون در کیاشهر. جالب آنکه بعد از اتمام عمر دولت قبل و با آمدن معصومه ابتکار در رأس سازمان محیط زیست ، وقتی بالاترین مقام زیست‌محیطی کشور با هر دو طرح مخالفت کرد هنوز که هنوز است مقامات استانی وقعی به این مخالفت ننهاده اند و همچنان براساس مصوبه رئیس‌جمهوری قبلی درصدد پیش بردن دو طرحی هستند که با مخالفت علمی کارشناسان محیط زیست روبه‌رو شده است.
اما چرا تالاب لاگون اینقدر برای دوستداران محیط زیست اهمیت دارد. اولین دلیلش قرار گرفتن این تالاب در پارک ملی بوجاق است. پارکی با مساحتی بیش از 3 هزار هکتار که در خود تالابی را جای داده است که در سال 1354 لقب بین المللی گرفته است و در فهرست کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است. در عین حال قسمت اعظم این پارک منطقه شکار ممنوع شده و در سال 81 نیز به عنوان نخستین پارک ملی خشکی – دریایی کشور تحت محافظت شدید قرار گرفت یا حداقل طبق قانون می‌بایست قرار می‌گرفت. حال عده ای اصرار دارند که این پارک ملی را تغییر کاربری دهند. پارکی که ده‌ها گونه جانوری و گیاهی و دریایی را در خود جای داده در خطر ساخت و سازهای بتنی است تا قابل کشتیرانی شود و گیلان را علاوه بر انزلی و آستارا صاحب سومین بندر کشتیرانی اش کند. اما در این میان کسی به دنبال پاسخ به این سوال نیست که آیا دو بندر فوق الذکر آنقدر توجیه اقتصادی بالا دارند و ظرفیتشان پر شده که بعضی‌ها قصد دارند قسمتی از تجارت استان را به کیاشهر ببرند و پارک ملی بوجاق را با خطری روبرو کنند که همین چند وقت پیش آشوراده را تهدید می‌کرد اما با پیگیری و اعتراضات وسیع دوستداران محیط زیست به نتیجه نرسید.
فاطمه صابری ، روزنامه نگار در گزارشی می‌نویسد اگر قرار باشد که بندر کیاشهر تبدیل به بندر کشتیرانی شود آنگاه « براساس مختصات تعریف شده بنادر کشتیرانی، شناورهای سنگین برای رفت و آمد نیاز به عمق ۶ تا ۸ متری و تعریض ۱۰۰ تا ۲۰۰ متری آبراهه دارند که بر این اساس،با تغییر کاربری این بندر، لاگون با دریا اختلاط پیدا کرده و به طور حتم،بعد از گذشت زمان، چیزی از تالاب لاگون باقی نخواهد ماند.» محمد محمدیان، فعال محیط زیست گیلانی نیز به مهر گفته بود که « نماینده قانون گذار نباید خود ناقض قانون باشد. البته حتی اگر بوجاق پارک ملی نبود و تالاب بین المللی لاگون نیز در آنجا وجود نداشت امکان ایجاد بندر تجاری در آنجا وجود نداشت. از آنجایی که این بندر در مجاورت کرانه شرقی مصب سفید رود قرار گرفته است و رودخانه سفید رود نیز با خود مصالح و رسوبات زیادی را به دریا حمل می‌کند، بنابراین تمامی رسوباتی که از سفید رود وارد دریای خزر می‌شود با توجه به جهت جریان آب دریا که ازغرب به شرق است به سمت دهانه این اسکله حرکت کرده و مرتبا در دهانه ورودی این آبراهه تا اسکله ، رسوب گذاری اتفاق می‌افتد و این آبراهه مرتبا مسدود خواهد شد که این امر مساله مهمی در بررسی امکان سنجی این مکان برای تغییر کاربری به بندر کشتیرانی است.
محمدیان که مدیر موسسه پیشگامان محیط زیست کیاشهر نیز هست، می‌افزاید: بوجاق از نظر اکولوژیکی بسیار ارزشمند است. کیاشهر با وجود آنکه شهر کوچکی است از بیکاری رنج می‌برد اما با این حال آمار بزهکاری در آن زیاد نیست. دلیل آن هم وجود محیط طبیعی تالاب، پارک و نزدیکی به ساحل دریا است. بسیاری از مردم این شهر با وجود ناراحتی‌های روزمره زندگی، در کنار این محیط به آرامش می‌رسند و برهم زدن این وضعیت به نفع شهر نخواهد بود. اجرا کردن این طرح تنها باعث هدررفتن بیت المال خواهد شد و بسیاری از مردم و همچنین بسیاری از سازمان‌های مردم نهاد زیست محیطی با این تغییر کاربری مخالف هستند. اگر چه صید و صیادی با زندگی مردم کیاشهر گره خورده است، اما در حال حاضر مردم به دلیل کاهش ذخایر دریا به خصوص ماهی کیلکا با مشکلات زیادی در صید مواجه هستند.
اما این بار هم یک نماینده موافق طرحی است که اجرایش بنابه نظر کارشناسان محیط زیست برای منطقه مضر است. محمد حسین قربانی، نماینده مردم آستانه و بندر کیاشهر همانندهمتایش در فومن و تالش که موافق ساخت سد شفارود هستند ، موافق تغییر کاربری بندر کیانشهر از ماهیگیری به کشتیرانی است. او که همانند تمام موافقین چنین طرح‌هایی توسعه را ظاهرا بدون ابعاد زیست محیطی‌اش می‌بیند معتقد است که مخالفت سازمان محیط زیست با این کار باعث قفل شدن توسعه کیاشهر می‌شود. همان دلیلی که نمایندگان فومن و تالش و استاندار گیلان برای سد شفارود می‌آورند. قربانی نیز می‌گوید: «محیط زیست با هرگونه سرمایه‌گذاری در زمینه گردشگری، توریستی و حتی بازدید نیروی انسانی ممانعت به وجود آورده و حتی متأسفانه در اجرای مصوبات دولت قبلی برای رشد و توسعه منطقه کیاشهر مانع ایجاد کرده است. » خلاصه آنکه بازهم در گیلان طرحی در حال اجراست که سازمان محیط زیست مخالف شدید آن است و آن را غیرقانونی اعلام کرده است اما واقعا این طرح به چه نتیجه‌ای می‌رسد یا دچار سرنوشت خوابی می‌شود که برای آشوراده دیده بودند و اجرایش متوقف می‌شود یا به مانند پروژه عظیم سد شفارود همچنان ادامه خواهد یافت و هشدار دکتر آخانی مبنی‌بر خشک شدن نوار سبز شمال و ورود ریزگردها در آینده‌ای نزدیک به این منطقه مصداق خواهد یافت؟