طبق آمار مؤسسه کپلر، صادرات نفت ایران به چین در ماه جاری میلادی به بیش از 1.8میلیون بشکه در روز رسیده است. در اینباره کارشناسان و خبرنگاران خارجی اذعان کردهاند که ساختار تحریمها علیه فروش نفت ایران، کاملا فروپاشیده است.
به گزارش فارس؛ صادرات نفت ایران همچنان روند صعودی خود را طی میکند. بهتازگی مؤسسه کپلر از ثبت رکورد تاریخی صادرات روزانه بیش از 1.8میلیون بشکه نفت ایران به چین در ماه جاری میلادی خبر داد.
ایران در ماه اکتبر پس از روسیه بزرگترین صادرکننده نفت به چین بوده و حتی با اختلاف چشمگیری، عربستان را نیز پشت سر گذاشته است. این جهش صادرات عمدتا بهخاطر حجم عظیم ذخایر نفت روی آب ایران انجام شده است.
پیشتر مؤسسه کپلر در گزارشی از صفر شدن ذخایر نفتی شناور روی آب ایران خبر داده بود. این درحالی است که در ابتدای دولت سیزدهم حدود 60میلیون بشکه نفت ایران روی آبها شناور باقی مانده بود و خریداری نداشت.
طبق آمار مؤسسه کپلر، متوسط صادرات روزانه نفت ایران به چین در 10ماهه سالجاری میلادی، یک میلیون و ۲۳۵ هزار بشکه بوده که 84درصد بیشتر از دوره مشابه پارسال است.
خبرنگار بلومبرگ: رژیم تحریمهای نفتی فروریخته است
اما رکوردشکنی تاریخی صادرات نفت ایران با واکنشهای مختلفی بین خبرنگاران و کارشناسان داخلی و خارجی همراه بوده است. همایون فلکشاهی، عضو مؤسسه کپلر، در صفحه توییتر خود نوشت: «ایران در ماه اکتبر به لطف کاهش گسترده ذخایر نفتخام از انبارهای شناور، از عربستان سعودی بهعنوان بزرگترین تامینکننده نفت دریایی چین پیشی گرفته است. روسیه با احتساب جریانهای انتقال نفت از خط لوله در رتبه اول باقی مانده است. صادرات نفت ایران به چین به بیش از میلیون بشکه در روز یک رکورد جدید است.
خاویر بلاس، خبرنگار بلومبرگ، نیز در اینباره نوشت: «ایران نهتنها تولید خود را افزایش میدهد، بلکه ذخایر عظیم ذخیرهسازی نفت شناور خود را نیز منحل کرده و کاملا فروخته است. یا کاخ سفید اجازه صادرات نفت ایران را داد، یا نمیتواند جلوی صادرات نفت ایران را بگیرد، در هر صورت، رژیم تحریمها فروریخته است.»
پیش از اعلام رسمی گزارش کپلر، مایک لالر، نماینده جمهوریخواه ایالات متحده، طرحی را برای پاسخگو کردن چین در قبال خریداری نفت از ایران ارائه کرده است. این طرح در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان تصویب شده و اکنون در انتظار بررسی در مجلس نمایندگان است. لالر اشاره کرد، همکاری ایران و چین بهمعنای نقض تحریمهای آمریکاست. او گفت که چین یکی از بزرگترین خریداران نفت ایران است و این خریدها به ایران کمک میکند تا تحریمها را دور بزند.
هدف آمریکا از انتشار اخبار جعلی تخفیف ایران در رویترز چیست؟
اما همزمان با انتشار خبر افزایش صادرات نفت ایران به چین، برخی رسانههای داخلی به نقل از رویترز مدعی شدهاند که تخفیف بالای ایران منجر به فروش نفت شده است و عدمالنفع ایران از تخفیف در 9ماهه سال 2023را معادل 4.2میلیارد دلار اعلام کردهاند. رویترز در اعلام این ادعا به اطلاعات برخی معاملهگران نفتی استناد کرده است که البته نام آنها مشخص نیست.مجید شاکری، کارشناس مسائل بینالملل، در صفحه توییتر خود با اشاره به این خبر رویترز نوشت: «آمریکا در درک بخش مالی-حسابداری فروش نفت ایران به چین عقب است و این شامل مقدار و قیمت فروش هم است. یک روش تکراری که آمریکاییها از سال 97بارها استفاده کردهاند، انعکاس اطلاعات جعلی درباره قیمت و اندازه فروش در رسانههایی مثل رویترز است.»شاکری در ادامه افزود: «این اخبار جعلی به این امید منتشر میشود که موج شکل گرفته درباره آن در فضای فارسی کسانی را در تهران وادار به پاسخ کند و این پاسخ اطلاعات طرف آمریکایی را بهروز کند. خوشبختانه مدتهاست این روش از فرط تکرار و مشخص شدن هدف دیگر واکنش متقابلی را برنمیانگیزد و تا حد قابل توجهی از کار افتاده است.»
درآمد نفتی دولت صرف واردات کالای اساسی با ارز ترجیحی میشود
اما سؤال اساسی اینجاست که چرا با وجود افزایش صادرات نفت ایران، این موضوع خودش را بر سر سفره مردم نشان نداده است؟ طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران (تصویر 3)، میزان واردات کالای اساسی در سال 1401معادل 14.01میلیارد دلار بود. از طرفی طبق گزارش خزانه، 92درصد از منابع نفتی پیشبینی شده در بودجه 1401نیز محقق شد.
در بودجه 1401صادرات روزانه 1.4میلیون بشکه با قیمت 70دلار پیشبینی شده بود که پس از کسر سهم 40درصدی صندوق توسعه ملی و سهم 14.5درصدی شرکت ملی نفت از درآمدهای نفتی، کل سهم دولت معادل 14.97میلیارد دلار خواهد شد. یعنی تقریبا همه سهم دولت از درآمد نفتی، سهم واردات کالای اساسی با ارز ترجیحی شده است.
واردات کالای اساسی ایران وابسته به دلار باقی مانده است
فارغ از اثرگذار بودن یا نبودن ارز ترجیحی بر قیمت نهایی کالای مصرفی در ایران، باید توجه داشت که کانالها و مبادی واردات کالای اساسی موردنیاز کشور هماکنون کاملا وابسته به غرب است که با کوچکترین مانعتراشی در انتقال پول و تسویه کالا، تأثیر مخربِ مستقیمی بر سفره مردم ایران میگذارد.
محمد امینی رعایا، مدیر اندیشکده اقتصاد مقاومتی، در گفتوگو با فارس با اشاره به کانالیزه بودن مبادی واردات کالای اساسی ایران از طریق آمریکا عنوان کرد: «هماکنون بیش از 90درصد از واردات کالای اساسی موردنیاز کشور با ارز یورو و درهم انجام میشود. سهم دلار در واردات ایران کم شده است اما درهم و یورو سهم حداکثری دارند که این ارزها نیز وابسته به دلار هستند. جالب اینکه کشوری مثل ایران که بیش از 10سال است تحت تحریم قرار گرفته، هنوز اقدامی برای کاهش وابستگی به دلار و ارزهای وابسته به دلار را انجام نداده است.
در نتیجه بهنظر میرسد هر چند در دولت سیزدهم تحریم فروش نفت ایران تا حد خوبی بیاثر شده است، اما همچنان از مبادی واردات کالای اساسی ایران دلارزدایی انجام شده است و به همین دلیل افزایش درآمدهای نفتی صرف شده در واردات کالای اساسی محسوس نیست.»