[ شهروند] «ورود دهکهای محروم مدارس سمپاد طی سال‌جاری 45درصد افزایش داشته است.» به گفته رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، این سازمان درصدد رایزنی برای حل مشکلات دیگر این دسته از دانش‌آموزان سمپادی نظیر «هزینه ایاب و ذهاب» از منزل به مدرسه است: «سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان در تلاش است از طریق رایزنی با نهادهای دیگر مشکل هزینه ایاب و ذهاب این دسته از دانش‌آموزان به مدارس سمپاد را حل کند، چراکه به‌ویژه در شهرهای بزرگ هزینه رفت‌وآمد از منزل به مدرسه و بالعکس سهم خیلی زیادی از بودجه پرداختی دانش‌آموزان را دربرمی‌گیرد.» در این‌باره و چرایی و تاثیر این تصمیم بر توسعه کشور پای صحبت‌های «زهرا علی‌اکبری»، کارشناس آموزشی، نشسته‌ایم. این کارشناس آموزشی به «شهروند» می‌گوید: «در سال‌های اخیر این موضوع همیشه وجود داشته که دانش‌آموزان مناطق کم‌برخوردار در آزمون ورودی سمپاد شرکت می‌کردند، اما به دلیل عدم‌توان پرداخت هزینه، از تحصیل در این مدارس باز می‌ماندند، البته با تصمیم دولت سیزدهم و رایگان‌شدن تحصیل‌شان شاهد شکوفایی استعدادهای بی‌شماری در این مناطق خواهیم بود.»
تحصیل 4 دهک درآمدی اول «رایگان» شد
بنابرنظر«الهام یاوری»، رایگان‌کردن تحصیل دانش‌آموزان پذیرفته‌شده در مدارس سمپاد که از بین دهکهای اول تا چهارم جامعه هستند، منجر به افزایش 45درصدی ورود دهکهای محروم به مدارس سمپاد طی امسال شده است: «مدارس سمپاد گرچه دولتی محسوب می‌شوند، اما بابت ارائه خدمات آموزشی نصف شهریه مدارس غیرانتفاعی برجسته در همان منطقه از شهر را دریافت می‌کنند، اما از مرداد سال‌جاری و با تصویب هیأت دولت، تحصیل دانش‌آموزان چهار دهک درآمدی اول جامعه که در مدارس سمپاد پذیرفته می‌شود، «رایگان» است.» به گفته «یاوری»، این مصوبه عطف به ماسبق شد و شامل دانش‌آموزانی که در حال حاضر مشغول تحصیل در سمپاد هستند هم می‌شود: «اقدامی که بنابر اظهارات وزیر آموزش‌وپرورش گرچه پولی برای عملیاتی‌کردن آن وجود نداشت، اما قرار بر این شد تا کل هزینه با دولت باشد و در واقع این «هدیه ویژه رئیس‌جمهوری به دانش‌آموزان پذیرفته‌شده در مدارس سمپاد» است.» البته «رضا نهضت»، کارشناس آموزشی به «شهروند» می‌گوید: «تلاش مدارس سمپاد همیشه این بوده دانش‌آموزی از تحصیل باز نماند.» به گفته «نهضت» تخفیف در شهریه از سال‌ها قبل در این مدارس باب بوده تا مبادا استعداد دانش‌آموزی به خاطر مسائل مالی شکوفا نشود: «اغلب مدیران مدارس سمپاد به دانش‌آموزان کم‌برخوردار تخفیف می‌دهند. درواقع تمام تلاش این بوده دانش‌آموزانی که بااستعداد هستند در این مدارس تحصیل کنند.»
سمپاد در تلاش برای مرکززدایی
سمپاد کارهای زیادی برای بدنه آموزش‌وپرورش می‌کند. 70درصد رتبه‌های تک‌رقمی کنکور و ۷۰درصد رتبه‌های زیر هزار کنکور سمپادی هستند.» مرداد امسال بود که رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان به «پانا» گفته بود: «براساس آمار در هر پایه از مدارس سمپاد حدود ۳۰هزار دانش‌آموز داریم که از این تعداد حدود ۱۸/۵درصد از دوره اول متوسطه به سمپاد می‌پیوندند و آزمون هوش می‌دهند و حدود ۱۱/۵درصد در دوره دوم و با آزمون استعداد تحصیلی و تحلیلی وارد می‌شوند. در سمپاد یک دوره 6ساله پیوسته تربیتی طراحی شده است.» «یاوری» گفته بود: «سال‌های گذشته رتبه‌های تک‌رقمی کنکور از یاسوج، بروجن، نیشابور، گرگان و سبزوار داشتیم. این موضوع از این جهت مهم است که باعث مرکززدایی شده و دانش‌آموزان همه مناطق کشور امیدوار می‌شوند که بتوانند موفق شوند و این موضوع کمک جدی است که سمپاد برای برقراری عدالت آموزشی انجام می‌دهد.»
قسط‌بندی و ارائه تخفیف به دانش‌آموزان کم‌برخوردار
«یکی از اقدامات تولید و پخش برنامه تلویزیونی به نام «هوشیار» بود که روش‌های مواجهه با تست‌های شبیه به تست هوش را که در آزمون سمپاد مطرح می‌شود، به مخاطب آموزش می‌داد.» رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان 2 آبان 1402 با اشاره به اقدامات این سازمان برای افزایش سهم دانش‌آموزان دهکهای پایین گفته بود: «از طریق برنامه «هوشیار» بسیاری از دانش‌آموزانی که دسترسی به کتاب یا کلاس کمک‌آموزشی نداشتند، با آزمون ورودی مدارس سمپاد آشنا شدند و همین آشنایی حداقلی در بهترشدن عملکرد این دسته از دانش‌آموزان موثر بود.» تغییر شکل آزمون ورودی مدارس سمپاد اقدام این سازمان برای جذب بیشتر دانش‌آموزان بوده. به گفته «یاوری»، در گام بعدی شباهت این آزمون با سوال‌های موجود در کلاس‌ها و کتاب‌های آمادگی آزمون ورودی سمپاد که بیرون وجود دارد، کم شد. این مسئله درنهایت منجر به بالارفتن شانس بچه‌های دهکهای پایین برای ورود به مدارس سمپاد شد. «یاوری» ادامه داد: «بحث‌های مربوط به برندسازی نیز بوده، ما در سال‌های گذشته حجم خوبی از ورودی‌ها را به بچه‌های مستعد از مناطق کم‌برخوردار تخصیص دادیم، البته قسط‌بندی شهریه برای دانش‌آموزان سمپادی دارای مشکل مالی و ارائه تخفیف به برخی از این دانش‌آموزان در این راستا بوده، این امر باعث شد این دسته از دانش‌آموزان روحیه بهتری برای شرکت در آزمون مدارس سمپاد داشته باشند.»
به مدارس ابلاغ شده بچه‌ها را بدون دریافت وجه ثبت‌نام کنند
128هزار دانش‌آموز سمپادی داریم. به گفته رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، ترکیب خیلی زیادی از همه بچه‌های دهک یک تا چهار در این مدارس وجود دارند که با هر شرایطی رایگان ثبت‌نام شده‌اند: «فاز بعدی این است که ما به بررسی آماری که از وزارت کار درباره دهک‌‌بندی بچه‌ها گرفتیم، بپردازیم تا مطمئن شویم هیچ دانش‌آموزی به دلیل مشکل مالی از ثبت‌نام در مدارس سمپاد جا نمانده باشد.» به گفته «یاوری»، یک سنت دیرپا هم در سمپاد وجود دارد: «پیگیر بچه‌های پذیرفته‌شده در سمپاد که ثبت‌نام نمی‌کنند، هستیم تا مطمئن شویم این ثبت‌نام‌نکردن بچه‌ها به دلیل مشکلات اقتصادی نیست.» به گفته رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، رئیس‌جمهوری دستور داده‌اند و ابلاغ شده و در حال طی‌کردن فرآیند خود است: «تصورم این است که ان‌شاءالله به‌موقع به دست ما برسد، اما به هر حال، ما معطل آن نماندیم و به مدارس ابلاغ کردیم این دسته از بچه‌ها را بدون دریافت وجه ثبت‌نام کنند.»
گستردگی بیشتر چتر عدالت آموزشی
«در سال‌های اخیر این موضوع همیشه وجود داشته که دانش‌آموزان مناطق کم‌برخوردار در آزمون ورودی سمپاد شرکت می‌کردند، اما به دلیل عدم توان پرداخت هزینه از تحصیل در این مدارس باز می‌ماندند.» یکی از کارشناسان آموزشی وزارت آموزش‌وپرورش، به «شهروند» می‌گوید: «این مسئله حقیقتی بود که همیشه گریبانگیر یکسری از دانش‌آموزان مناطق کم‌برخوردار می‌شد.» «زهرا علی‌اکبری» تصمیم به ثبت‌نام دانش‌آموزان کم‌برخوردار در مدارس سمپاد را اتفاق خوبی می‌داند. «علی‌اکبری» به «شهروند» می‌گوید: «این تصمیم چتر حمایتی عدالت آموزشی را گسترده‌تر می‌کند. این کمک مالی گام بزرگی است در جذب این دانش‌آموزان بااستعداد و شکوفایی استعدادشان.»
تصمیمی قاطع برای آینده کشور
«علی‌اکبری» با اشاره به اینکه بخشی از عدالت آموزشی ایجاد بسترهای لازم و کافی برای دسترسی دانش‌آموزان به امکانات آموزشی است، ادامه می‌دهد: «قبل از این تصمیم، بخشی از دانش‌آموزان بااستعداد نمی‌توانستند وارد این فضای آموزشی شوند، بنابراین استعدادهایشان کشف و شکوفا نمی‌شد.» به گفته این کارشناس آموزشی، اغلب دانش‌آموزان مناطق کم‌برخوردار در مدارسی تحصیل می‌کنند که به دلیل نبود امکانات یا برنامه‌ریزی و... استعدادهایشان شکوفا نمی‌شود، این تصمیم فرصت مناسبی است برای این دانش‌آموزان: «خروجی این مدارس بی‌شک بر آینده کشور هم تاثیرگذار خواهد بود. هر جامعه‌ای نیازمند کشف استعدادهایش در بخش‌های مختلف علمی، هنر، فناوری، ورزش و... است، مدارس سمپاد بستر خوبی برای این استعدادیابی و هدایت آنهاست.» بنابرنظر «علی‌اکبری»، هر جامعه‌ای برای رسیدن به توسعه نیازمند افراد متخصص و اهل ایده در حوزه‌های مختلف است تا توسعه‌ای همه‌جانبه را تجربه کند: «این اتفاق خوب در دولت سیزدهم رقم خورده و امیدواریم تداوم داشته باشد، هرچند این تصمیم نیازمند الزاماتی هم هست. درواقع این کودکان با ورود به مدارس سمپاد همچنان نیازمند حمایت‌هایی هستند.»