سعید اصغرزاده
هفته گذشته علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران اعلام کرد بیش از ۹میلیون ایرانی عضو وایبر و بیش از چهار‌میلیون نفر نیز عضو فیس‌بوک هستند. اما این نه آمار کامل و نه آمار دقیق ایرانی‌های عضو در شبکه‌های اجتماعی بود. این‌که چگونه می‌توان از شبکه‌های اجتماعی استفاده مناسب کرد البته باید موضوع بحث داوطلبانه من باشد. به‌ویژه با توجه به راه‌های جدیدی که در بسیاری از مناطق دورافتاده دنیا برای تحصیل و امداد از شبکه‌های اجتماعی بوجود آمده است. اما آمار دقیق در نزد چه کسی است؟ حالا بگوییم اینترنت، نه! موبایل را که حتما راحت‌تر می‌توان رصد کرد!
به گزارش روزنامه جمهوری اسلامی، ابوحمزه، فرمانده سپاه انصارالحسین استان همدان در گردهمایی «فرماندهان گردان‌های امام حسین» گفته است که ۹میلیون ایرانی از شبکه اجتماعی موبایلی واتس‌آپ، ۱۲میلیون نفر از وایبر و ۲۱میلیون نفر دیگر هم از لاین استفاده می‌کنند. بنابراین آمارهای جناب وزیر که چندان دقیق هم نیست. به همین آمار آخر بسنده کنیم. یعنی 42میلیون ایرانی عضو شبکه‌های اجتماعی موبایلی هستند! تازه این اول کار است. فکرش را بکنید که استفاده از «آوترنت» هم در میان ما ایرانی جماعت که به اینترنت دسترسی نداریم راه بیفتد. می‌گویید آن دیگر چیست؟
«آوترنت» فرستنده‌ای است که در آن تمامی کسانی که به هیچ نوع شبکه مخابراتی و اینترنتی دسترسی ندارند، می‌توانند به‌طور رایگان به مخزن بزرگی از اطلاعات دسترسی داشته و با امواج ماهواره آن را دریافت کنند. آوترنت، مانند فرستنده امواج رادیو عمل می‌کند و در عمل، دریافت اطلاعات را مانند موج «اف‌ام» پخش می‌کند و شما فقط کافی است یک گیرنده داشته باشید. در حال حاضر درصد آن دسته از مردم جهان که دسترسی به اينترنت و اطلاعات آزاد دارند، خيلی بالا نيست. حدود ۳۵.۵درصد از مردم جهان به اينترنت دسترسی دارند درحالی‌که ۴.۳ ميليارد نفر هنوز به اين شبکه متصل نيستند. اما در دنیا کارآفرینان درحال بررسی طرح‌هایی برای دسترسی بیشتر و ارزانتر مردم به اطلاعات هستند. برای مثال شرکت گوگل درحال بررسی طرحی است که با بادکنک هلیوم، امکان گسترش دسترسی به اینترنت را بیشتر کند. یا فیس‌بوک درحال بررسی امکان گسترش دسترسی به کمک هواپیماهای بدون سرنشین است.
آوترنت، با کمک امواج ماهواره، بانک اطلاعاتی بزرگی را ارسال می‌کند و فقط شما باید مانند رادیو، یک گیرنده داشته باشید. هر کاربری می‌تواند دریافت‌کننده را خود سرهم کرده و نصب کند، یا این‌که یک دریافت‌کننده بگیرد. فکر کنید یک ایستگاه رادیویی، فقط تولید کرده و امواج را مخابره می‌کند و دیگر کاری به این‌که شما چه نوع رادیویی دارید یا قرار است تهیه کنید، ندارد. آوترنت هم همین کار را می‌کند. در برخی از مناطق خدمات پیامک آوترنت فعال شده و هرکاربر فقط با فرستادن یک پیامک یا تکست می‌تواند اطلاعات درخواستی خود را بگیرد. آوترنت درحال حاضر با پیام‌هایی روی شبکه‌هایی چون توئیتر و فیس‌بوک یا سایت خود با کاربران در تماس است و هر کاربری می‌تواند بگوید برای مثال به چه اطلاعاتی نیاز دارد. بعد از ارسال درخواست، اطلاعات برای کاربر ارسال شده و او به محض این‌که گیرنده خود را فعال کند، این اطلاعات را دریافت خواهد کرد.
برای مثال شما ممکن است به منطقه‌ای دور افتاده، صعب‌العبور و در محاصره یخبندان رفته یا در یک بحران طبیعی مانند سیل و زلزله گرفتار شده باشید. با داشتن یک گیرنده، آوترنت برای شما خبرها و دیگر اطلاعات را می‌فرستد.این پروژه در تلاش است با تولیدکنندگان و دیگر پروژه‌ها همکاری کرده و گیرنده‌ها را با قیمت پایین در اختیار کاربران قرار دهد. در برخی از مناطق دورافتاده در آفریقا، مدارس با کمک آوترنت درحال دسترسی به اطلاعات و کتاب‌ها و مواد درسی هستند.
می‌بینید! دنیا درحال تغییر استفاده، و استفاده درست و به‌هنجار از امکانات اجتماعی است. انگار بناست تمام اینها در خدمت بشریت و علم و اخلاق و توسعه باشند. آنها از امکانات مناسب، استفاده مناسب می‌برند و ما در این‌جا از امکانات مناسب، استفاده نامناسب می‌بریم و به بهانه استفاده نامناسب، در فکر محدودیت و فیلترسازی و حذف امکانات بر می‌آییم. اما چرا همین‌طور به دور خودمان می‌چرخیم؟ چرا روش استفاده صحیح و فرهنگ استفاده صحیح و آموزش‌های استفاده صحیح در هیچ کوی و برزنی یافت نمی‌شود؟ چرا نه از رسانه‌های مکتوب و نه رسانه ملی و نه قوانین و مقررات مناسب مجلس و نه همت عالی دولت و نه... هیچ خبری نیست؟ کجای کار ما عیب دارد؟ چرا هیچ‌کس داوطلب نمی‌شود که این اصلاح نگرش را قبل از این‌که 42میلیون کاربر تبدیل به 80میلیون کاربر شوند انجام دهد؟
هرچند، چنین فرهنگسازی احتیاج به مشارکت همه دارد یا حداقل در این مقطع ما 42میلیون داوطلب احتیاج داریم.