وجود نخاله‌های شهری فراوان در شوش، غیربهداشتی بودن بخش اعظمی از سیستم فاضلاب شهری و عوامل دیگر طی ماه‌های اخیر موجب افزایش چشمگیر موارد ابتلا به بیماری سالک در شهرستان شوش شده است.
به‌گزارش مهر، یکی از پزشکان شوشی ضمن
ابراز نگرانی از این وضع می‌گوید که مراجعه‌کنندگان بیماری سالک در شوش در ماه‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. متخصصان می‌گویند، وجود نخاله‌های شهری فراوان در شوش، غیربهداشتی بودن بخش اعظمی از سیستم فاضلاب شهری و وجود حیوانات مخزن بیماری سالک در روستاها باعث افزایش مبتلایان به این بیماری در شهرستان شوش شده است.
افزایش چند برابری مراجعه‌کنندگان بیماری سالک در شوش باعث شد که یکی از پزشکان در این زمینه هشدار دهد. این پزشک بیان کرد: متاسفانه از ابتدای امسال تاکنون بر تعداد مراجعه‌کنندگان بیماری سالک در شوش افزوده شده است.
وی تأکید می‌کند: وجود نخاله‌های ساختمانی در شهر و وضع نامناسب فاضلاب شهری محل خوبی برای زیست پشه‌های ناقل بیماری سالک ایجاد کرده است.
بیماری سالک
بیماری سالک شامل دو نوع شهری و روستایی است. در نوع روستایی این بیماری از راسوها یا موش‌های صحرایی به وسیله پشه‌ها به انسان سرایت می‌کند. در نوع شهری اما این بیماری از طریق پشه‌هایی که اطراف نخاله‌های ساختمانی و فاضلاب هستند به انسان منتقل می‌شود.
این پزشک توضیح می‌دهد: در نوع روستایی که موش‌ها و راسوها به‌عنوان مخزن این بیماری هستند، با سم پاشی و از بین بردن موش‌ها، چرخه انتقال بیماری به انسان قطع می‌شود اما متاسفانه در نوع شهری تا زمانی که نخاله‌های ساختمانی و فاضلاب‌های غیربهداشتی وجود داشته باشد این چرخه قطع نمی‌شود.
به آمار واقعی می‌رسیم
علی امیدوار، سرپرست مرکز بهداشت شهرستان شوش در این‌باره می‌گوید: سالک بیماری بومی شهرستان شوش است. به دلیل اهمیت کنترل این بیماری در شهرستان، مرکز بهداشت شهرستان شوش با وجود همه کمبودها و در رأس آن کمبود نیروی انسانی، برای اولین‌بار اقدام به راه‌اندازی مرکز تشخیص و درمان رایگان سالک کرد.
امیدوار می‌افزاید: در پی این اقدام مرکز بهداشت، بیماران کل شهرستان که سابقا به‌طور پراکنده به پزشکان و آزمایشگاه‌های مختلف مراجعه می‌کردند کم‌کم به سمت این مرکز هدایت شدند. این هدایت بیماران به سمت یک مرکز واحد و تجمع آنها در یک جا می‌تواند دلیلی باشد بر این تصور که نکند بروز بیماری افزایش داشته. به‌هرحال برای کنترل بیماری داشتن آمار واقعی ضروری بود.
وی همچنین یادآور می‌شود: در همین راستا مرکز سالک شهرستان عملکرد نسبتا خوبی داشته و به تدریج درحال رسیدن به آمار واقعی شهرستانی این بیماری هستیم. به موازات این کار، اقدامات خوبی هم صورت گرفته که می‌توان به جمع‌آوری هزاران سرویس نخاله ساختمانی توسط شهرداری اشاره کرد که البته این اقدامات باید تداوم و استمرار لازم را داشته باشد تا این بیماری که ده‌ها سال است در شوش شیوع دارد، به شکل معقولی کنترل شود. سرپرست مرکز بهداشت شهرستان شوش با بیان این‌که در جلسات شورای سلامت شهرستان نیز چندین بار به این مهم پرداخته شده است، می‌افزاید: در راستای کنترل بیماری هم تصمیمات خوبی اتخاذ شده ازجمله جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی و انجام جونده کشی و پیگیری دیگر معضلات زیست‌محیطی مرتبط. البته فراموش نکنیم که در این خصوص آموزش هم بسیار حایز اهمیت خواهد بود.
علایم سالک خود را به صورت زخم در مناطق باز و بدون پوشش بدن مانند صورت، دست و پا نشان می‌دهند. اگر در تخلیه و انباشت زباله‌ها دقت نشود، فضایی بسیار مناسب برای تجمع حیوانات ولگرد و ایجاد کولونی‌های انگلی فراهم می‌شود. ازجمله امکان بروز بسیاری بیماری‌ها مانند «سالک» که بیماری بومی استان است، ایجاد می‌شود.
محمد امیدیان، متخصص پوست، مو و زیبایی در این‌باره می‌گوید: سالک یک بیماری پوستی مشترک بین انسان و حیوان است که از طریق نیش یک پشه به انسان منتقل می‌شود.
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز می‌افزاید: پشه‌های خاکی که با انتقال انگلی به نام «لیشمانیا» انسان را به سالک مبتلا می‌کنند، در پناهگاه‌های گرم و مرطوب مانند شکاف دیوار‌ها، اطراف توده‌های زباله و اماکن متروک زندگی می‌کنند.
سالک از بیماری‌های بومی استان خوزستان است و به‌طور میانگین سالانه بین ۶۰۰ تا ۸۰۰هزار مورد ابتلا به سالک در استان رخ می‌دهد.
وی اضافه می‌کند: با شروع فصل انتشار پشه و مگس در تیر، گزش‌ها آغاز می‌شود ولی باتوجه‌به این‌که علایم بیماری بین 6 تا 8 ماه پس از گزیدگی بروز می‌کنند، آبان و آذر را می‌توان زمان اوج مراجعه بیمار مبتلا به سالک دانست.
به‌گفته این پزشک، علایم معمولا خود را به صورت زخم در مناطق باز و بدون پوشش بدن مانند صورت، دست و پا نشان می‌دهند. زخم‌های ناشی از سالک پس از 6 تا ۱۲ ماه مداوا بهبود پیدا می‌کنند ولی در صورت بی‌توجهی می‌توانند آثاری دایمی و جبران‌ناپذیر روی بیمار بگذارند.
شهلا بیگدلی کار‌شناس برنامه مبارزه با سالک مرکز بهداشت استان خوزستان نیز در همین زمینه می‌گوید: آب‌های راکد مرطوب، نخاله‌های ساختمانی، دستکاری بافت طبیعی محیط مانند حفاری برای لوله‌کشی و ساختمان‌سازی و همچنین مناطق تجمع جوندگان و سگ‌های ولگرد محیط بسیار مناسب برای رشد و نمو پشه خاکی است. شهرستان‌های مرزی و مناطقی که تراکم ساختمانی اندک دارند نیز از دیگر مناطق مناسب برای انتشار پشه خاکی هستند. این کار‌شناس مبارزه با سالک در ادامه می‌گوید: مدیریت پسماند و نخاله‌های ساختمانی از وظایف شهرداری، به‌عنوان یکی از اعضای کارگروه سلامت است. برنامه‌ریزی صحیح و اصولی در زمینه نخاله‌ها می‌تواند به مقدار قابل‌توجهی در کاهش انتشار و ابتلا به این بیماری موثر باشد.
وی با بیان این‌که خوزستان از نظر مبارزه با بیماری‌های منتقله از آب و هوا جایگاه نخست را در کشور دارد، می‌گوید: در مبارزه با سالک نیز اگرچه در وضع بدی قرار ندارد ولی کماکان برای کاهش ابتلا به سالک تلاش و برنامه‌ریزی می‌شود.
مسئولان بهداشتی شوش آماری درخصوص تعداد اشخاص مبتلا به بیماری سالک ارایه نمی‌دهند اما بر افزایش چشمگیر مراجعه‌کنندگان برای درمان اشاره کرده‌اند. وجود نخاله‌های فراوان در مناطق مختلف شهری شوش ازجمله در منطقه 10، مسیر دوار، در نزدیکی شهرک سلمان و... باعث تجمع پشه‌های ناقل این بیماری شده است. باید منتظر بود و دید مسئولان برای قطع‌کردن چرخه انتقال این بیماری در نوع شهری برنامه‌های مدونی درنظر می‌گیرند یا نه.