شهروند| 9 برند متخلف استفاده از روغن پالم در تهران شناسایی شدند. اینها نتیجه بررسی آزمایشگاه مرجع تهران درست یک هفته پس از افشاگری وزیر بهداشت است، حالا مسئولان سازمان غذا و دارو منتظر گزارش استان‌ها از این تخلف هستند. آن زمان است که متخلفان معرفی می‌شوند و وزارت بهداشت برندهای سالم را به مردم معرفی می‌کند. اینها را رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو اعلام می‌کند. این تنها بخشی از ماجرای پرحاشیه استفاده از روغن پالم در لبنیات است. همین هفته پرونده این روغن هم روشن شود. قرار است بازرسان سازمان غذا و دارو در دانشگاه‌های علوم پزشکی از تمام تولیدی‌ها نمونه‌برداری کرده و هر نوع تخلفی را به دستگاه قضایی معرفی کنند. دیناروند از مصوبه ای که برای کاهش استفاده از این روغن از دولت گرفته شده هم خبر می‌دهد: «براساس این مصوبه باید واردات روغن پالم سیر نزولی پیدا کند، یعنی سقف واردات روغن پالم 30 درصد، سال آینده 15درصد و سال 95 هم حداکثر به 10درصد برسد.»
نتیجه بررسی کمیته بازرسی این هفته
اعلام می‌شود
بنا بر این است که کارگروهی برای بررسی به کار بردن روغن پالم در فرآورده‌های مختلف هم تشکیل شود. رئیس سازمان غذا و دارو می‌گوید: «کمیته‌ای درحال بررسی است تا بتوانیم روغن پالم را در جاهایی که چربی طبیعی وجود دارد، حذف کنیم. در هفته جاری نتیجه بررسی‌های این کمیته مشخص می‌شود در این کمیته نمایندگان صنایع لبنی، اساتید دانشگاه و دستگاه‌های نظارتی وزارت بهداشت نیز حضور دارند.» به گفته او پس از مشخص شدن نتایج بررسی‌ها، فرصتی به صنعت داده می‌شود که پروانه‌هایشان را اصلاح کنند و روغن پالم به کلی حذف شود. اینها همه نتیجه افشاگری وزیر بهداشت در دوازدهم مردادماه است، زمانی‌که اما با قاطعیت بر استفاده از روغن پالم در شیر تأکید کرد. خبری که با واکنش‌های متفاوت اتحادیه‌های لبنی و دامپروری همراه شد. با گذشت نزدیک به 7 روز، حالا دیناروند به ماجرای دیگری هم اشاره می‌کند. او می‌گوید که این روغن در شیر استفاده نمی‌شود. چرا که چربی شیر پرچرب، حدود 3درصد است. بنابراین نمی‌توان از این روغن در آن استفاده کرد. او تأکید می‌کند که استفاده از این روغن در لبنیات یعنی پنیر، خامه، ماست با میزان چربی 7درصد به بالاست. رئیس سازمان غذا و دارو در آخرین اظهاراتش در حاشیه مراسم روز خبرنگار اینها را می‌گوید. او در جای دیگری هم تأکید کرده که قسمت اصلی مصرف روغن پالم در تمامی صنایع و کارگاه‌های شیرینی‌سازی، شکلات‌سازی و روغن‌های سرخ‌کردنی موجود در بازار و بستنی‌هاست.
سال‌هاست از این روغن‌ها استفاده می‌شود
این اظهارنظر رئیس سازمان غذا و دارو، واکنش عضو هیأت‌مدیره اتحادیه قناد و شیرینی را همراه داشت. محمد نصرتی تأکید می‌کند که این روغن‌ها با مجوزهای بهداشتی و از مرجع‌های رسمی در اختیار شیرینی پزان قرار می‌گیرد و اگر ایرادی دارد باید از سوی مسئولان نظارت بر مواد غذایی با آن برخورد شود. او با اشاره به این‌که استفاده از روغن پالم تنها در شیر نیست، ماست و خامه و سایر لبنیات هم از این نوع روغن استفاده می‌کنند، به «شهروند» می‌گوید: «از این روغن‌ها در شیرینی و بیسکویت‌پزی هم استفاده می‌شود، آنچه ما تحت عنوان روغن نباتی، مایع و جامد می‌شناسیم، در مصارف خانگی و صنعتی استفاده می‌شود، درست مانند آرد و شکر و...» به گفته نصرتی، در شیرینی‌پزی از 180 قلم مواداولیه استفاده می‌شود که یکی از آنها روغن است. سال‌هاست که در حرفه شیرینی‌پزی و سایر مصارف صنعتی از این روغن استفاده می‌شود، این روغن‌ها همه دارای مهر بهداشتی و مورد تأیید است و به صورت رسمی فروخته می‌شود. او ادامه می‌دهد: «ما برای شیرینی‌پزی از روغن‌هایی استفاده می‌کنیم که مورد تأیید کارخانجات مشهور و قدیمی است، این‌که این نوع روغن ضرر دارد، دیگر مسئولیتش با قناد نیست، کارخانه تولید‌کننده یا منبع وارد‌کننده این روغن باید به این موضوع حساس باشد، چرا که همه این روغن‌ها مجوز بهداشتی دارند. بنابراین مسئولیت سلامت این روغن‌ها برعهده مسئولانی است که بر روند تولید این مواد نظارت دارند یا به آنها مجوز می‌دهند.»
او از این‌که پس از گذشت سال‌ها استفاده از این روغن، نسبت به مصرف آن واکنش نشان داده شده، اظهار تعجب می‌کند. «ما سال‌هاست که در تمام بخش‌ها از این نوع روغن‌ها استفاده می‌کنیم، در بیشتر موادغذایی که حتی فکرش را هم نمی‌توان کرد از این روغن‌ها استفاده می‌شود، حالا معلوم نیست که چه اتفاقی افتاده.»
عضو هیأت‌مدیره اتحادیه قناد و شیرینی به استفاده از روغن پالم در بستنی‌ها هم اشاره می‌کند. «متاسفانه برای تغییر در طعم بستنی هم از این روغن‌ها استفاده می‌شود، درحالی‌که همیشه اینگونه بوده که محتوای بستنی‌ها شیر است نه روغن.» نصرتی ادامه می‌دهد: «در شیرینی پزی از روغن جامد، روغن مارگارین و روغن مایع استفاده می‌شود، قنادان هم مصرف‌کننده هستند، آنها هم مثل همه از این روغن‌ها استفاده می‌کنند.» او درباره مضرات استفاده از این روغن می‌گوید: «ما هم شنیدیم که این روغن‌ها ناراحتی قلبی می‌آورند یا چربی خون ایجاد می‌کنند، اما این را ما نباید پیگیری کنیم، مسئولان بهداشتی نسبت به این موضوع وظیفه دارند. اگر این روغن مضر است، نباید وارد یا تولید شود، این‌که مسئولان بر روی شیر و لبنیات تأکید می‌کنند، اینگونه نیست و در بیشتر مواد غذایی از این روغن‌ها استفاده می‌شود.» به گفته او از زمانی که ماجرای استفاده از روغن پالم مطرح شده، هیچ موضوعی درباره ممنوعیت استفاده از این روغن به ما منعکس نشده است.
سهم بزرگ «پالم» در واردات
رئیس سازمان غذا و دارو در بخش دیگری از توضیحاتش درباره استفاده از این روغن می‌گوید: «متاسفانه به هر دلیلی که یکی از آن دلایل ممکن است ارزان بودن قیمت پالم باشد، در چند سال اخیر واردات روغن پالم سهم بزرگی از واردات روغن گیاهی و روغن‌نباتی را به کشور داشته است. در سال 92، سهم واردات روغن پالم به کشور به 50درصد رسیده است. درحال حاضر واردات کل روغن‌ها به کشور از یک‌میلیون تن عبور کرده که متاسفانه 50درصد آن روغن پالم است.»
به گفته او این روغن، دارای اسید چرب اشباع زنجیره بلند است و یافته‌های علمی ثابت کرده که مصرف زیاد آن در انسداد عروق، بیماری‌های قلبی عروقی و حتی در بیماری‌های سرطان اثرات سويی دارد. بر همین اساس توصیه می‌شود که مصرف اسیدهای چرب اشباع زنجیره بلند از سوی مردم محدود شود.
رئیس سازمان غذا و دارو ادامه می‌دهد: «روغن پالم شبیه اسیدهای چرب ترانس است که در روغن جامد وجود دارد البته روی اسیدهای چرب ترانس در روغن‌های جامد بسیار خوب کار کرده‌ایم و اکنون سهم مصرف روغن جامد در کشور تقریبا به زیر 25درصد رسیده است که این موضوع پیشرفت خوبی است. البته اعتقاد داریم سهم مصرف خانوار روغن جامد باید به صفر برسد و مردم نباید از این روغن استفاده کنند. در روغن‌های مایع نیز توصیه آن است که روغن پالم مصرف نشود.»
دیناروند با تأکید بر این‌که روغن پالم شبیه روغن جامد است و مصرف آن در هیچ جای دنیا ممنوع نیست، می‌گوید: «با این همه به مردم توصیه می‌شود، که از این روغن استفاده نکنند.» براساس اعلام این مسئول در سازمان غذا و دارو، پالم دو ویژگی دارد که مصرف آن را بالا برده است؛ ابتدا آن‌که پایداری حرارتی آن بالاست بنابراین در روغن‌های سرخ کردنی از پالم استفاده می‌کنند، درصد استفاده از این روغن در روغن‌های مختلف متفاوت است. ما مواردی را شناسایی کرده‌ایم که تخلف کرده‌اند و 70 تا 80درصد از پالم استفاده کرده‌اند. توصیه‌مان آن است که مردم روغن پالم و سرخ کردنی را کمتر مصرف کنند.
مصرف عمده روغن پالم در صنعت است؛ قنادی‌ها، صنایع شیرینی، شکلات. دیناروند اینها را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «در این‌جا نیز علت به کار بردن روغن پالم آن است که این روغن مقداری نیمه جامد است بنابراین برای استفاده در این فرآورده‌ها مناسب است. نکته دیگر آن است که سوءاستفاده از روغن پالم در جاهایی که چربی‌های دیگر نیز وجود دارند، اتفاق می‌افتد. به‌عنوان مثال در فرآورده‌های لبنیاتی پرچرب، در سال‌های گذشته طبق استاندارد ملی اجازه داده شد که در تعدادی از فرآورده‌ها مانند پنیرها، بستنی، خامه و... از روغن گیاهی استفاده شود و طبیعتا روغن گیاهی یعنی روغن پالم.»
اسامی شرکت‌های متخلف
رسانه‌ای نمی‌شود
حاشیه‌های «پالم» همچنان ادامه دارد، حالا مردم در مصرف لبنیات به‌ویژه شیر، نگران شده‌اند، حتی گفته می‌شود که خرید لبنیات پرچرب کاهش یافته و مردم نمی‌دانند چه برندی مصرف کنند که کمترین ضرر را داشته باشد، با این همه وزیر بهداشت پاسخی به نگرانی مردم نمی‌دهند. او می‌گوید که اسامی شرکت‌های استفاده‌کننده از روغن پالم رسانه‌ای نشده و تنها اسامی کارخانه‌ها به دستگاه قضایی فرستاده نمی‌شود. حسن هاشمی می‌گوید: «پلمب کردن این کارخانه‌ها به عهده وزارت
بهداشت است.»