[فاطمه عسگری‌نیا] طرح یاس، طرح دخترانه سازمان جوانان جمعیت هلال‌احمر است که در آن دختران مجرد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره)این فرصت را پیدا می‌کنند تا زیر چتر حمایتی این نهاد و هلال‌احمر، هم توانمند شوند و هم در قالب تیم‌های یاس به‌عنوان مددکار به همنوعان خود کمک کنند. نام‌شان یاران آسیب است. دخترانی که هم طعم فقر و هم آسیب‌های اجتماعی را چشیده‌اند و به همین علت می‌توانند سنگ‌صبور خوبی برای آدم‌هایی از جنس خود باشند و به آنها کمک کنند. همکاری هلال‌احمر و کمیته امداد در اجرای طرح یاس و به‌کارگیری افراد تحت پوشش کمیته امداد در خانه‌های هلال و ارائه آموزش‌های امدادی به آنها نویدبخش خدمت موثر به مردم است. اجرای این طرح حتی اگر باعث نشاندن لبخندی بر لب یکی از هموطنان شود، مایه آرامش و نشاط خواهد بود. طرح یاس در راستای توانمندسازی جامعه هدف کمیته امداد در ابعاد فرهنگی، روان‌شناختی و اجتماعی با همکاری جمعیت هلال‌احمر ، با هدف افزایش عزت‌نفس و پذیرش مسئولیت اجتماعی بین خانواده‌های تحت حمایت و همچنین ایجاد شبکه فعال مدیریت بحران در سراسر کشور در حال اجراست.
فاصله روستای یخ‌کش تا بهشهر حدود یک ساعت و نیم است. روستایی که در آن کلثوم بزرگ شده و قد کشیده، با آرزوهای بزرگ و کوچک دخترانه‌اش، با همان هنرهای دستی که ویژه دختران این منطقه است، از حصیربافی گرفته تا قالیبافی: «دختران در منطقه روستایی ما، همه هنرمند و دست به تولید هستند، اما هیچ وقت نمی‌دانستند که این محصولات تولیدی چقدر می‌توانند با ارزش باشند.»
از وقتی طرح یاس در روستای آنها اجرا شد و کلثوم رخت فرماندهی تیم دادرس خانه هلال این روستا را به تن کرد، انگار بخت و اقبال هم به دختران روستا روی خوشش را نشان داد: «با تشکیل تیم دادرس و شناسایی استعدادها و توانایی‌های دختران روستای یخ‌کش تعامل خوبی بین خانه هلال روستا و سازمان گردشگری و صنایع‌دستی استان به‌واسطه هلال‌احمر و کمیته امداد ایجاد شد تا جایی که محصولات تولیدی دختران روستای ما کم‌کم از پستوی خانه‌ها راهی بازارهای پرزرق‌وبرق شهری شدند و پول حاصل از فروش این محصولات به حساب دختران واریز شد.»
کلثوم می‌گوید که دختران یخ‌شکن هم خوشحالند، هم مستقل، هم توانمند و هم با اعتمادبه‌نفس و همه این اتفاق‌های خوب در روستای آنها بعد از اجرای طرح یاس افتاده است: «من خودم مددجوی کمیته امداد امام خمینی بودم. خوب درد مردم همانند خودم را می‌دانستم، از آرزوهایشان گرفته تا غم و غصه‌هایشان، همه و همه را می‌شناختم و چون با این دردها آشنا بودم، توانستم موفق شوم.»
او البته قبل از اینکه به بهانه طرح یاس در دوره‌های آموزشی امدادی شرکت کند، این دوره‌ها را در سن نوجوانانی گذرانده و به‌خوبی با فعالیت‌های بشردوستانه جمعیت هلال‌احمر آشنا بود، اما از وقتی رخت یاسی‌ها را به تن کرد، جدی‌تر و باانگیزه‌تر این فعالیت‌ها را دنبال کرد: «در سایه فعالیت تیم یاس در روستای ما، یک روز تیم سحر جمعیت هلال‌احمر استان مازندران مهمان ما بود، روزی که برای بچه‌های قدونیم قد روستا خاطره شد، چراکه سحری‌ها باعث شدند بچه‌های منطقه یک روز را بدون دغدغه و کار سخت در مزارع سپری و کودکانه‌های خود را دنبال کنند.»
طرح اجتماع‌محور
سیدعلی منیری، معاون جوانان و دانشجویی جمعیت هلال‌احمر، هم در گفت‌وگو با «شهروند» با بیان اینکه اجرای طرح یاس، یک طرح اجتماع‌محور است، می‌گوید: «درواقع ما در این طرح دنبال بهره‌مندی از ظرفیت‌های اجتماعی محله‌های کم‌برخوردار برای خدمت به مردم همان مناطق بودیم، به همین علت سعی کردیم از بانک اطلاعاتی که کمیته امداد امام خمینی از دختران جوان و مجرد ساکن در این مناطق دارد، استفاده کنیم.»
بانک اطلاعاتی که منیری از آن صحبت می‌کند، حاوی مشخصات تمام دختران فعال در مناطق کم‌برخوردار و سطح سواد، توانانی‌ها و استعدادهای هر کدام‌شان بود: «از این بانک اطلاعاتی با تعدادی از افراد با روحیه فعالیت‌های اجتماعی تماس گرفتیم و از آنها برای شرکت در دوره آشنایی با کمک‌های اولیه و مقابله با مخاطرات، آشنایی با حقوق شهروندی و رسانه و کارآفرینی دعوت کردیم تا حلقه اتصال ما با محله شوند.»
آموزش در 4 محور
طی یک سال نخست در هر شهر یک پایگاه یاس راه‌اندازی و دبیرخانه اجرای این طرح هم در خراسان‌جنوبی مستقر می‌شود: «تیم‌های یاس بعد از شکل‌گیری، در چهار حوزه آموزش می‌بینند که حوزه اول، حوزه تاب‌آوری در امداد و آمادگی همگانی در حوزه امداد است. در این بخش هم کمک‌های اولیه به اعضای تیم‌ها آموزش داده می‌شود و هم ارائه خدمات فوریتی در زمان بحران. یکی از چالش‌های اساسی ما در زمان وقوع هر بحرانی که نیاز به اسکان اضطراری در مناطق حادثه دیده باشد، توزیع اقلام غذایی و امدادی و نصب چادر است. در سایه تیم‌های یاس از این پس تیم‌های امدادی معتمد ما در محله‌ها از میان مردم شکل گرفته و آنها بر نحوه توزیع اقلام امدادی نظارت می‌کنند.»
به‌گفته منیری، ارائه خدمات اجتماعی، حوزه دوم آموزش تیم‌های یاس را شامل می‌شود: «خدمات اجتماعی زیادی در کشور تعریف شده، اما مردم به‌خصوص در مناطق کم‌برخوردار نه از حقوق اجتماعی‌شان با خبر هستند، نه از امتیازاتی که در ازای انجام برخی امور می‌توانند دریافت کنند، درحالی‌که تسهیلگران طرح یاس می‌توانند اقدام به روشنگری در این زمینه کنند.»
یکی دیگر از حوزه‌های کاری تیم‌های یاس، کارآفرینی اجتماعی است، آن هم با رویکرد کسب‌وکار خانگی.
منیری که این بخش را یکی از حوزه‌های کاری عالی در طرح یاس می‌داند، معتقد است: «با اجرای این طرح، افراد یاد می‌گیرند چگونه با حداقل‌هایی که در زندگی دارند، بهترین نتیجه‌ها را دریافت کنند.»
یک تیم 155 نفره داریم
حوزه رسانه و فضای مجازی هم آخرین حوزه کاری تیم‌های یاس است، حوزه‌ای که همه اهدافش بر حضور ایمن و به دور از خطر دختران ما در فضای مجازی و استفاده بهینه از این فضا در مسیر پیشبرد اهداف‌شان متمرکز است. منیری می‌گوید بعد از یک سال کار در استان‌های کشور امروز شاهد شکل‌گیری یک تیم 155نفره هستیم و سهم هر استان از این مجموع یک تیم پنج نفره است: «سه دوره حضوری برای این افراد به‌عنوان تسهیلگر و ناظر برگزار کردیم. هم‌اکنون طرح یاس در 900خانه هلال در سراسر کشور راه‌اندازی شده و قرار است این تعداد به 4هزار خانه هلال افزایش یابد تا ضمن اینکه شاهد خودکفایی اعضای تیم‌های یاس هستیم، شاهد توانمندشدن و آموزش سایر مددجویان کمیته امداد امام خمینی هم باشیم.»
12هزار نفر از دختران کمیته امداد از طرح یاس بهره‌مند شدند
در قالب اجرای طرح یاس، ۱۲هزار نفر از دختران خانواده‌های تحت حمایت کمیته امداد از آموزش‌های امدادونجات هلال‌احمر بهره‌مند شدند. حجت‌الاسلام علی جعفری، معاون امور فرهنگی کمیته امداد، با اعلام این خبر می‌گوید: «طرح یاس براساس تفاهمنامه میان هلال‌احمر و کمیته امداد با هدف پذیرش مسئولیت اجتماعی و ترویج فرهنگ خودامدادی و دگرامدادی برای دختران خانواده‌های تحت حمایت کمیته امداد اجرا می‌شود.»
به‌گفته او، در این طرح آموزش‌های مورد نیاز درخصوص شیوه‌های مواجهه با بحران و بلایای طبیعی توسط حوزه جوانان جمعیت هلال‌احمر خوزستان به شرکت‌کنندگان ارائه می‌شود: «در این طرح افراد در خانه‌های هلال، وارد چرخه و فرآیندی می‌شوند که در بروز بحران احتمالی می‌توانند در مرحله نخست به خود، سپس خانواده و در مرحله سوم به اعضای محله امدادرسانی کنند.»
جعفری ارتقای توان فرد در انجام کار مشارکتی و ارتقای عزت‌نفس با ارائه آموزش‌های اجتماع‌محور، ایجاد هماهنگی و افزایش تاب‌آوری، ایجاد انگیزه در زمینه امداد و کمک‌های اولیه و آشنایی با حوادث و سوانح در بعد اجتماعی را از دیگر مزیت‌های اجرای طرح برای مددجویان کمیته امداد برشمرد.
او تاکید کرد: «سال گذشته ۱۲هزار نفر از دختران خانواده‌های تحت حمایت کمیته امداد از آموزش‌های امدادونجات هلال‌احمر بهره‌مند شدند.»
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی کمیته امداد، معاون امور فرهنگی کمیته امداد اضافه کرد: «تاکنون 4هزار نفر از این دختران آموزش‌دیده در ۹۰۰ خانه هلال در سراسر کشور مستقر شده‌اند.»