سعید اصغرزاده
دانشجوي ممتاز دكترا در آخرين گردنه تحصيلي خود مي‌ميرد! آن‌هم در دانشكده حقوق! آن هم بعد از ديدار با جناب رئيس! علت چيست؟ ايست قلبي! يا خودكشي؟ هرچه باشد علت‌العللش يكي است و فرجامش نيز... آدم اين همه سختي را تحمل كند و بشود دكتر و بعدش خلاص! من دلم نمي‌آيد كه ننويسم كه او چرا خواسته يا ناخواسته داوطلب مرگ شد؟ دلم نمي‌آيد پيام او را درك نكنم. دلم نمي‌آيد كه در چيدمان هميشگي صحت و سقم و تأييد و تكذيب خبرهاي اين‌چنيني گير كنم و مصلحت‌انديشي كنم تا عده‌اي را خشنود سازم يا عده‌اي را ناراحت. من براي آن عزيز و خانواده‌اش احترام قایلم. اما حسین خجسته‌نیا اگر هم بنا به قول یکی از نزدیکانش برخلاف اخبار و شایعات خودکشی نکرده باشد هم فرقي نمي‌كند. اين مي شود پيش‌دستي مرگ به خودكشي! چه شده كه مرگ‌هايمان به خودكشي تنه مي‌زند؟ امیل دورکیم در اثر معروف خود به نام «خودکشی» آن را پدیده‌ای اجتماعی تعریف می‌کند و می‌نویسد: «خودکشی عبارت است از هرنوع مرگی که نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم کردار منفی یا مثبت خود قربانی است که باید چنان نتیجه‌ای به بار آورد.» ما بايد چه بكنيم تا داوطلب مرگ نشويم؟
پيش از آنكه متهم به نگاه يكطرفه شوم، اطلاعات ريز و درشت در اين ميان را مي‌ريزم روي دايره و سپس بالاي منبر مي‌روم: دانشگاه تهران گفته است هنوز معلوم نیست که حسين خودکشی کرده باشد. سایت «کمپین حق زندگی» گفته که او ساعت دو بعدازظهر روز دوشنبه ۱۳بهمن‌ماه، مقابل دفتر رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی خودکشی کرده است. سایت «دانشجو آنلاین» دلیل مرگ او را «خوردن سیانور» عنوان کرده و افزوده که وی در راه بیمارستان جان خود را از دست داده است. دانشجو آنلاین گفته است برخی از دوستان و نزدیکان خجسته‌نیا دلیل خودکشی او را «مشکلات آموزشی و اقتصادی» می‌دانند و پس از این حادثه، مسئولان دانشکده با تشکیل جلسه‌ای تلاش کرده‌اند خبر مرگ وی در رسانه‌ها درج نشود و طبیعی جلوه داده شود. احمدرضا خضری، مدیرکل حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه تهران خبر خودکشی این دانشجو با خوردن سیانور را تأیید نکرده و گفته: «هنوز درباره این‌که علت مرگ چه بوده و اگر مرگ عمدی باشد انگیزه وی چه بوده، خبری نداریم و هنوز گزارشی از مراجع ذیربط در این‌باره ارایه نشده است. «سرانجام یکی از نزدیکان حسین با تکذیب خبر خودکشی او گفت: دکتر خجسته نیا برخلاف اخبار و شایعات خودکشی نکرده بلکه دلیل مرگ وی ایست قلبی به دلیل برخی فشارها و مشکلات بوده است.
اما اين فشارها چيست كه باعث مي‌شود طبق گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، سالانه ۸۰۰هزار نفر بر اثر خودکشی از بین روند؟ (۲۰برابر این تعداد اقدام به خودکشی می‌کنند که ۷۵درصد از این تعداد در کشورهای با درآمد پایین و متوسط جان می‌بازند.) آمارها نشان می‌دهد در 9 ماه ابتدایی سال ۹۲ روزی بیش از ۱۱ نفر در کشور خودکشی کرده‌اند، براساس آمار اعلام‌شده از سوی سازمان پزشکی قانونی کشور در ۹ ماهه سال گذشته ۳۱۲۵ نفر خودکشی کرده‌اند، از میان این افراد ۹۸۲ تن را زنان و ۲۱۴۳ تن را مردان تشکیل می‌دهند. بر همین اساس در مدت مشابه‌سال ۹۱ نیز ۲۷۴۰ تن به علت آنچه پزشکی قانونی آن را خودکشی تشخیص داده بود، جان خود را از دست داده‌اند. در سال ۹۱، از کل مرگ‌های مشکوک به خودکشی در کشور، بیشترین موارد خودکشی در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴سال ثبت شده است که ۲8,2درصد از کل موارد خودکشی این سال‌ها را در برمی‌گیرد و پس از آن گروه سنی ۳۰ تا ۳۹سال با ۲۲,۲ درصد، ۲۵ تا ۲۹سال با ۱۷,۶ درصد، بالای ۵۰سال با ۱۲,۹ درصد، ۴۰ تا ۴۹سال با ۱۱,۱درصد و زیر ۱۸سال با ۷,۹درصد به ترتیب بیشترین موارد خودکشی را به خود اختصاص داده‌اند. ایران در ﺑﯿﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎى دﻧﯿﺎ در زﻣﯿﻨﻪ ﺧﻮدﮐﺸﻰ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮﺧﻰ از ارایه‌دﻫﻨﺪﮔﺎن آﻣﺎر رﺗﺒﻪ ۴۸ و ﺑﺮﺧﻰ دﯾﮕﺮ رﺗﺒﻪ ۵۸ را دارد. میزان خودکشی در سال ۱۳۶۳ برابر 1,3 در صد‌هزار نفر بود، در اوایل انقلاب هم میزان خودکشی بسیار کم بود، اکنون آمارهایى وجود دارد که حاکى از آن است‌که سالیانه ۵ تا ۷هزار نفر از طریق خودکشى جان خود را می‌گیرند. به‌گواه تحقیق جامعه‌شناسان، در ایران انگیزه خودکشی در گروه‌‌های ناموسی، اختلافات خانوادگی، تحصیل و ازدواج، شکست و ناامیدی، فقر و تنگدستی، بر ملا شدن حقایق و اسرار، استرس‌ها و فشارهای لحظه‌ای روحی و روانی، تنهایی، عشق و تمایلات شدید عاطفی و اعتیاد به موادمخدر و الکل، تقسیم‌بندی شده است.
مشكل اينجاست كه نمي دانيم يا نمي خواهيم بدانيم كه حسين و امثال حسين چه مشكلي دارند يا داشته‌اند؟ حسين چه قلبش از مشكلات پيش رو گرفته باشد و چه سيانور خورده باشد، مشكل يا مشكلاتي داشته است! يك نفر داوطلب شود و بگويد اين مشكل چيست؟ بگويد چرا اين روزها اين مشكلات راه تداوم زندگي جوانان را سد كرده‌اند چه با خودكشي و چه با ايست قلبي؟